Saçkıran neden olur? Belirtileri nelerdir?
Düzgün, sağlıklı ve gür saçlarınızın bir anda bölgesel olarak döküldüğünü görmek, kişiyi psikolojik olarak olumsuz yönde etkilemesi kaçınılmazdır. Bir anda saçlarımızın dökülmesine neden olan saçkıranının nedenleri nelerdir? İşte detaylar...
Kafa derisinde ortaya çıktığında yuvarlak ya da oval şekilli, dışarıdan kolayca görülebilen saçsız alanlarla kendini gösterir. Saçkıran ile ilgili detayları birlikte inceleyelim.
SAÇKIRAN NEDİR?
Alopesi areata; toplumda sık görülen, bölgesel saç, sakal, bıyık, kaş, kirpik ve bazen de göğüste, sırtta kıl dökülmeleri ile karakterize hastalıktır. Alopesi’de sıklıkla oval veya yuvarlak bazen de üçgen şeklinde bir veya birkaç adet yama görülür. Bazı hastalarda yama şeklindeki dökülmeler giderek yayılarak saçlı derideki tüm saçların kaybına yol açabilir, bu durumda hastalığa artık alopesi totalis denir. Eğer vücuttaki tüm kıllarda kayıp varsa hastalık alopesi üniversalis şeklinde isimlendirilir.
SAÇKIRAN NASIL OLUŞUR?
Saçkıran belirtileri, yama şeklindeki saç dökülmelerinden tüm vücuttaki kılların dökülmesine kadar çok değişik formlarda oluşabilmektedir. Ancak en çok sınırları belirgin, oval veya yuvarlak yamalar şeklinde, bölgesel saç kayıplarına yol açacak biçimde meydana gelir. Alopesinin ayırt etmeksizin her türlü kıl kökünü tuttuğu bilinse de en sık saçlı deride görülür. Alopesi hastalarının %60’ında hastalığın başlangıç bölgesi saçlı deridir. Bu hastalık vücutta kıl kökü bulunduran her kısımda gelişebilme potansiyeline sahiptir.
SAÇKIRAN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Çoğunlukla estetik görüntü bozukluğu dışında semptom göstermez ancak vakaların az bir kısımında kaşıntı, hassasiyet, yanma hissi ve ağrı varlığı tespit edilmiştir. Kıl ve kıl köklerinin dışında tırnaklarda meydana gelen bazı değişiklikler de saçkıran habercisi olabilir. Tırnaklarda görülen bazı değişiklikler şunlardır:
- Tırnak üstünde girinti çıkıntı şeklinde çukurlar
- Tırnakta beyaz lekeler veya çizgiler
- Tırnaklarda sertleşme, incelme ve güçsüzleşme
- Tırnaklarda kırılma, soyulma
- Tırnaklarda soluk görünüm
Eğer saçkıran benzeri plaklar şeklinde saç dökülmeleriniz var ise bir dermatoloji uzmanına başvurarak muayene olmanız ve size özel planlanan tedaviye uymanız hastalığın ilerlememesi açısından oldukça önemlidir.
SAÇKIRAN RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
Saçkıran (Alopesi Areata) hastalığında aile öyküsü bulunma sıklığı yüzde 10-20 civarındadır. Olguların yüzde 20’si çocuk, yüzde 20’sinin ise 40 yaş üzerinde olduğu görülmektedir. Stres de hastalığın ortaya çıkışında tetikleyici bir faktördür. Hastalık bulaşıcı değildir. Genetik yatkınlığı olanlarda tetikleyici faktörlerle gelişir. İlk fark edildiğinde gecikmeden dermatoloji doktoruna başvurulmalıdır.
SAÇKIRAN NEDEN OLUR?
Saçkıran, beyaz kan hücrelerinin saç foliküllerindeki hücrelere saldırarak küçülmelerine ve saç üretimini önemli ölçüde yavaşlatmasına neden olduğunda ortaya çıkar. Vücudun bağışıklık sisteminin bu şekilde saç köklerini hedef almasına neyin sebep olduğu tam olarak bilinmemektedir.
Alopesi otoimmün bir durumdur. Bağışıklık sistemi sağlıklı hücreleri yabancı maddelerle karıştırdığında bir otoimmün durum gelişir. Normalde, bağışıklık sistemi vücudu virüsler ve bakteriler gibi yabancı istilacılara karşı korur. Ancak bir kişide saçkıran yani alopesi varsa, bağışıklık sistemi yanlışlıkla saç köklerine saldırır. Saç kökleri, kılların büyüdüğü yapılardır. Foliküller küçülür ve saç üretimini durdurarak saç dökülmesine neden olur. Saçkıranın neden olduğu hala kesin olarak bilinmemektedir.
SAÇKIRAN NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Saçkıran teşhisi için doktor, hastanın hastalık geçmişini ve genetik durumunu sorar, semptomlarını dinler, saç yapısını inceler. Kimi hastalarda tırnak kontrolü de yapılır. Eğer fizik muayenede saçkıran teşhisi konulamazsa saçtan örnek alınıp incelenmek için laboratuvara gönderilebilir. Cilt hastalığının kontrolü için biyopsiye yöntemine de başvurulabilirken, kan testleri de istenebilir.
SAÇKIRAN HASTALIĞINDA BESİN TAKVİYELERİNİN ÖNEMİ NEDİR?
Saçkıran rahatsızlığında besinlerin takviyesi direkt olarak iyi bir rol üstlenmez. Fakat her rahatsızlığın tedavi edilmesinde destek olarak takviyelerden faydalanılır. Bilhassa hastalara sağlıklı beslenmenin önemi anlatılmalıdır. Bunun ile birlikte uyku düzeni de oldukça önemlidir. Hasta olan kişilere kan testleri yapılarak vitamin eksikliği bulunup bulunmadığına bakılmalıdır.
Bunların haricinde biyotin saçın üretiminde ana etkendir. Bu yüzden, hasta olan kişilerin biyotin yoksunluğu bulunsa da bulunmasa da besin desteği olarak biyotin önerilebilir. Ayrıca kişide; demir eksikliği, çinko eksikliği, B12 ve folik asit düşükse bunları da gidermek gerekir. Kişilerde demir eksikliği çok yaygın görülmektedir, bu yüzden saçın kalitesini etkiler, bu yüzden bu eksikliklerin giderilmesi gerekmektedir.
SAÇKIRAN TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Saçkıran (Alopesi Areata) tedavisi standart değildir. Doktorunuz durumunuzu inceledikten sonra size uygun tedavi seçeneklerini değerlendirerek tedavi prosedürünü size en uygun olacak şekilde oluşturur. Saçkıran tedavisinin ardından genellikle bir yıl içinde kıllar geri gelir.
Saçkıran vakalarında görülen tırnak tutulumu ise iyileşmenin zor olacağının belirtisidir. Ayrıca hastalığın yaygın olması ve uzun sürmesi de sıkıntılıdır.
Saçkıran tedavisi, kılların daha hızlı gelmesine yardımcı olabilir. Tedavide yama biçimindeki saç dökülen alanda yerel iğne, kortizonlu krem veya losyon, yaygın durumlarda ise ağızdan steroidli tabletler, krem kullanılması önerilebilir.
Doktorunuzun görüşüne bağlı olarak bu ilaçlardan bir veya birkaçı kullanılabilir. Gerekli durumlarda dermatoloji uzmanının kararıyla immunsupresyon yöntemlerinden biri tercih edilebilir.
Sistemik steroid, siklosporin, azotioprin, metotraksat ve fototerapi bu grup tedavilerdendir.
