Tartışmaların odağındaki İsrail hapishanesi: Sde Teiman
İsrail'in Sde Teiman hapishanesi insan hakları ihlaliyle gündeme gelmeye devam ediyor. Filistinli tutsakların günde 18 saat boyunca elleri kelepçeli yerde oturtulduğu hapishanede, İsrail polisinin işkence yapan askerleri gözaltına almak istemesi hükümetteki bakanlar tarafından tepkiyle karşılanmıştı. Birleşmiş Milletler ise tüm bu iddiaların soruşturulmasını istiyor.
İsrail'in güneyinde yer alan ve alıkonan Gazzelilerin tutulduğu Sde Teiman gözaltı merkezi sık sık işkencelerle gündeme geliyor.
New York Times gazetesinde geçen ay çıkan haberde, Sde Teiman gözaltı merkezinde alıkonulan Gazzelilerin etrafı açık bir alanda gözleri bağlı, günde 18 saate kadar elleri kelepçeli, yerde sessiz şekilde oturtulduğu belirtiliyor.
Haberde, gözaltı merkezine getirilen Filistinlilerin burada 3 aya kadar tutulduğu ve sorgulama süreçlerinde birçok kişinin insanlık dışı muameleye ve işkenceye maruz bırakıldığı kaydediliyor.
Burada tutulan ve daha sonra serbest bırakılan bazı Gazzeliler, Sde Teiman'da maruz kaldıkları işkenceleri dile getirmişti.
Sde Teiman, 9 askerin Filistinli bir esire cinsel işkence yaptıkları iddiasıyla gözaltına alınmasının ardından yeniden gündeme geldi.
İsrail'in Guantanamosu olarak adlandırılan Negev Çölü'ndeki Sde Teiman gözaltı merkezinde işkencelere maruz kalan Filistinli İbrahim Atıf Salim, "ağır dayaklardan elektrik şoklarına, tükürmekten buzla dolu odalarda çıplak bırakılmaya kadar türlü işkence ve ihlallere maruz kaldığını" söylüyor.
İsrail hapishanelerinde 8 ay geçiren Filistinli Salim de Sde Teiman gözaltı merkezinde 52 gün boyunca ağır işkenceler gördü. Salim, Sde Teiman geçirdiği bu 52 günü, "fiziksel işkencenin tüm sınırları aşan ve üzerinde unutulmaz etki bırakan bir dönem" olarak tanımlıyor.
Gözaltına alındı ve dövüldü
Salim, İsrail ordusunun, Gazze Şeridi'ni karadan işgal ettiği Aralık 2023'te kuzeydeki Kemal Advan Hastanesi'nden alıkonuldu.
Salim, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliya kasabasındaki evini hedef alan İsrail bombardımanı sonucu yaralanan çocuklarına refakat ediyordu.
Maruz kaldığı zulmün boyutlarını yansıtan bir sahne olarak, Salim'in gözleri kapalı, kelepçeli, dikenli tellerle dolu bir kafesin arkasında ayakta duran görüntüsü sosyal medyada sıkça paylaşıldı.
Salim'in hala hayatta olduğunu teyit etme fırsatı veren fotoğraf, ailesi için ise bir umut penceresi oldu.
BM'den tepki: Görüntüler şok edici
Birlemiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Sözcüsü Jeremy Laurence, İsrail askerlerinin Sde Teiman gözaltı merkezinde alıkoydukları bir Filistinliye tecavüz etmesine ilişkin görüntülerin "şok edici" olduğunu belirterek, İsrail'den tüm ihlal iddialarının soruşturulmasını istedi.
Laurence, AA muhabirinin İsrail askerlerinin Sde Teiman gözaltı merkezinde alıkoydukları bir Filistinliye tecavüz etmesiyle ilgili görüntülere ilişkin sorusunu yazılı yanıtladı.
"Bu şok edici bir görüntü. Son aylarda İsrail'in, Filistinli tutuklulara yönelik kötü muamele, işkence, cinsel şiddet ve tecavüz gibi ağır ihlalleri içeren çok sayıda görüntülerden biri." ifadelerini kullanan Laurence, yakın zamanda bu konuya ilişkin yayımlanan raporlara atıfta bulundu.
Laurence, raporda, özgürlüğünden yoksun bırakılan kişilere yönelik cinsel ve cinsiyete dayalı şiddet dahil uluslararası insan hakları ve insani hukukun çok sayıda ağır ihlalinin anlatıldığını anımsattı.
"Bunların bir kısmının savaş suçu teşkil edebileceği belirtiliyor." ifadelerini kullanan Laurence, "İsrail, yaygın olduğuna inandığımız tüm ihlal iddialarına ilişkin hızlı, bağımsız ve etkili soruşturmaların yapılmasını ve faillerin hesap vermesini sağlamalıdır." değerlendirmesinde bulundu.
Laurence, İsrail'de, işgal altındaki Filistin topraklarındaki Filistinlilere yönelik ihlaller bağlamında uzun süredir devam eden bir sorun olan "cezasızlık durumu"yla ilgili endişelerini düzenli olarak dile getirdiklerinin altını çizdi.
Bu hususta, hesap verebilirlik açığını gidermek için uluslararası düzeyde çözümlerin gerekli olduğunu da vurgulayan Laurence, "İsrail'e, Uluslararası Kızılhaç Komitesi (ICRC) ve BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği gibi bağımsız izleme organlarının tüm gözaltı merkezlerine derhal erişebilmesi çağrımızı bir kez daha yineliyoruz." ifadelerini kullandı.
Soruşturma izni yok
İsrail polisinin, aşırı sağcı grupların Sde Teiman ve Beit Lid askeri üslerine zorla girmelerine ilişkin herhangi bir soruşturma yürütmediği bildirildi.
Haaretz gazetesine konuşan İsrailli üst düzey bir polis yetkilisi, İsrail ordusunun herhangi bir talepte bulunmaması nedeniyle baskınlara ilişkin polisin soruşturma açma niyetinde olmadığını belirtti.
Polis yetkilisi, Sde Teiman ve Beit Lid üslerine yönelik baskınlarda polisin kimseyi gözaltına almadığını söyledi.
Yetkili, polisin, İsrail ordusunun işlenen suçlara ilişkin kanıtları kendilerine sunmasını beklediğini kaydetti.
Öte yandan Haaretz'e konuşan başka bir İsrailli güvenlik yetkilisi, olay yerindeki memurlar tarafından kayda alınan görüntüler de dahil olmak üzere polisin çok sayıda kanıta sahip olduğunu söyledi.
İsrailli aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, polise gözaltı merkezi ve üsse yapılan baskınlara karışmaması emrini vermekle suçlanmıştı.
İsrailli bakanlar tecavüzcü askerlere sahip çıkmıştı
İsrail askeri polisinin, bir Filistinliye tecavüz edildiği suçlamasıyla 10 İsrail askerini gözaltına almak üzere 29 Temmuz'da Sde Teiman'a gelmesinin ardından gözaltına alınacak askerlerin direnmesi sonucu olaylar çıkmıştı.
Başta aşırı sağcı Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich olmak üzere bazı İsrailli bakanlar tecavüzcü askerlere destek mesajları vermişti.
Bu mesajların hemen ardından aralarında milletvekillerinin de olduğu çok sayıda aşırı sağcı İsrailli, Sde Teiman'a baskın düzenlemişti. Benzer gruplar, akşam saatlerinde de gözaltına alınan askerlerin götürüldüğü askeri mahkemenin bulunduğu Beit Lid üssüne zorla girmişti. Aşırı sağcıların bir günde iki askeri üsse baskın düzenlemesi İsrail'de yoğun tartışmalara yol açmıştı.
