Tıp literatüründe bir ilk: Yapay zekâ sayesinde diyabetik ayakta erken tanı ile uzuv kayıplarına son
Türk bilim insanları yaptıkları çalışmayla tıp literatüründe bir ilki gerçekleştirdi. Yapay zekâ tabanlı 'radyomiks' ve 'derin öğrenme yöntemleri' ile diyabetik ayak hastalarına erken tanı koymak ve bu hastaları ayaklarını kaybetme ve engelli olma riskinden korumak mümkün olabilir. Bu sonucun yapay zekânın tıp alanında kullanımı ile ilgili çalışmaların öncülerinden olması umuluyor. Habertürk Sağlık Yazarı Ceyda Erenoğlu'nun haberi
Diyabetik ayak, şeker hastalığının en korkutucu komplikasyonlarından biri. Hastalığın uzun dönem yarattığı nörolojik ve vasküler hasara bağlı olarak ortaya çıkan bu sorun diyabetli hastaların yaklaşık yüzde 20’sinde görülüyor. Hastalarda meydana gelen yaralar amputasyona yani engelliliğe kadar gidebilirken bu hastalarda hayati risk yaratan, şiddetli enfeksiyon ve gangren vakaları da gelişebiliyor.
Dünya üzerinde her 30 saniyede bir hastanın şeker hastalığı kaynaklı uzuv kaybı yaşadığı belirtiliyor. Uzmanlar “savaşlar, terör, deprem gibi afetler, trafik kazaları ve iş kazalarının hiçbiri ampütasyona diyabet kadar yol açmıyor. Bu haliyle diyabetik ayak engelliğinin en önemli nedenidir” diyor.
HASTALARIN YÜZDE 79’U ERKEN TANI ALMAKTA GECİKİYOR
Diyabetik hastalar sıklıkla “Akut Charcot Nöroartropatisi” olarak adlandırılan ayak şekil bozukluğu ile mücadele etmek zorunda kalıyor. Bu hastalığa yakalananlar, erken tanı alıp tedaviye başlanmaması halinde ayaklarında; yaralar, ülserler ve kalıcı deformasyonlarla karşılaşıyor. Bu sorun bazı hastalarda ileri evrelerde amputasyona kadar ilerleyebiliyor. Hastalığın tanısının ve ayırt edilmesinin zorluğu ise gecikmelerin artmasına neden oluyor. İstatistiklere göre hastaların yüzde 79’u tanı almakta gecikiyor ve tedaviye başlama süreci 29 haftaya kadar uzayabiliyor. Erken evrede tanı alamayan hastalar ayaklarını kaybetme ve engelli olma riskiyle karşı karşıya kalıyor.
MÜHENDİSLİK VE TIP ORTAKLIĞI
Direkt grafi ve MR gibi standart tıbbi görüntüleme yöntemlerinin yeterli olmadığı bu hastalık için hastaların imdadına “Yapay zekâ teknolojileri” yetişiyor. Türkiye’de mühendislik ve tıp alanında çalışan akademisyenlerin, bu teknolojileri kullanarak Charcot Nöroartropatisine yönelik erken tanı yöntemleri geliştirmeleri dünyada bir ilk olarak değerlendiriliyor.
ÇALIŞMADA KİMLER VAR?
İstanbul Topkapı Üniversitesi, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi ve 17 Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakülteleri, Elektrik ve Elektronik Mühendisliği bölümlerinden Prof. Dr. Onur Osman, Prof. Dr. Gökalp Tulum, Prof. Dr. Hüseyin Canbolat ve Dr. Maide Çakır ile Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi ve Liv Hastanesi Radyoloji ve Genel Cerrahi Kliniklerinden Doç. Dr. Ferhat Cüce, Prof. Dr. Ayşe Aralaşmak ve Prof. Dr. Kerim Bora Yılmaz tarafından gerçekleştirilen çalışma dünyada bu alanda bir ilk olma özelliği taşıyor. Çalışmanın, dünyaca ünlü “British Journal of Radiology” ve “Journal of Imaging Informatics in Medicine” dergilerinde yayınlandığı belirtiliyor.
TIP LİTERATÜRÜNDE BİR İLK
Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gülhane Tıp Fakültesi Genel Cerrahi ve Radyoloji kliniklerinden Prof. Dr. Kerim Bora Yılmaz ile Doç. Dr. Ferhat Cüce, diyabetik ayak hastalarındaki ‘Akut Charcot Nöroartropatisi’ ve ‘Osteomyelit’ (kemik iltihabı) sorunlarının hastaların yaşam kalitelerine ciddi ölçüde zarar verdiğine dikkat çekerek, “Hastalığın erken tanısının zor olması, bu alanda çalışan bizleri yeni yöntemler aramaya sevk etti. Yaptığımız bu çalışmayla yapay zekâ tabanlı ‘radyomiks’ ve ‘derin öğrenme yöntemleri’ ile erken tanı koyabiliyor, hastalarımızı amputasyon ve engelli olma riskinden koruyabiliyoruz. Tıp literatüründe bir ilk olan bu çalışmanın, yapay zekânın tıp alanında kullanımı ile ilgili çalışmaların öncülerinden olmasını umuyoruz. Yapay zekâ tabanlı bu yöntemler klinik pratiğe yansıdığında, hastaları amputasyon ve engellilikten koruyucu rol oynayabilir” diyor.
