Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin
        Haberler Gündem Eğitim Tarih Truman Doktrini Nedir, Ne Demek? Truman Doktrini Amacı, Tarihi ve Sonuçları

        Komünizm baskısı ve tehdidi altında olan ülkeler için maddi ve askeri yardım yapılmasını öngören bu doktrin ile Amerika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliği arasında yaşanacak olan Soğuk Savaş Dönemi resmen başlamıştır. Peki, Truman Doktrini Türkiye açısından ne tür sonuçlar doğurmuştur? Truman Doktrini tarihi kaçtır? İşte, tüm detaylar…

        Truman Doktrini Nedir?

        Amerika Birleşik Devletleri Başkanı olan Harry Truman’ın, Kongre önünde yaptığı bir konuşmayla hatları çizilen Truman Doktrini, 2. Dünya Savaşı sonrası artan Sovyetler Birliği ve komünizm tehdidinin önüne geçmek için hazırlanmış bir ABD dış politikasıdır. Bu doktrine göre; Yunanistan ve Türkiye başta olmak üzere, Sovyetler Birliği ve komünizm tarafından etki altına alınmak istenen ülkelere maddi ve askeri yardımlar yapılacak ve Truman’ın deyimiyle Özgür Dünya’nın Sovyetler tehdidi karşısında yenik düşmesi önlenecektir. Amerika Birleşik Devletleri’nin uluslararası politikasının hatlarını çizen ve dünyada Soğuk Savaş dönemini resmen başlatan Truman Doktrini tarihi ise 12 Mart 1947’dir.

        Truman Doktrini Amacı

        Amerika Birleşik Devletleri tarafından 1947 yılında ilan edilen Truman Doktrininin temel amacı, Doğu Avrupa ve Orta Doğu üzerindeki Sovyetler Birliği tehdidinin önüne geçilmek istenmesidir. 1946 yılında Yunanistan’da, sağ – sol çatışması temeline dayanarak başlayan iç savaşta Sovyetler Birliği komünist tarafı, Birleşik Krallık ise Yunan demokratları desteklemişti. İngiltere, 2. Dünya Savaşı sonrası yaşadığı ekonomik problemler sebebiyle, Yunan demokratlara sağladığı bu desteği daha fazla sürdüremeyerek geri çekilmiş ve Yunanistan’da komünistlerin ağırlıklı olduğu bir hükümet kurulmuştu. Aynı dönemde Türkiye üzerinde de etkinliğini arttırmak isteyen Sovyetler Birliği; Türkiye’den hem boğazlarda bir askeri üs ve serbest geçiş hakkı hem de Doğu Anadolu Bölgesi’nden toprak talep etmekteydi.

        REKLAM

        Özellikle Yunanistan ve Türkiye üzerinde artan Sovyetler Birliği ve komünizm tehdidinin, önce bu coğrafyalara, daha sonra ise domino etkisi ile tüm Batı Avrupa’ya yayılma ihtimali ortaya çıkınca Amerika Birleşik Devletleri bu hususta etkin bir rol oynamaya karar vererek, 1947 yılında Truman Doktrini tarafni ilan etmiştir. Bu doktrine göre başta Yunanistan ve Türkiye olmak üzere, komünizm tehdidi ile karşı karşıya kalan ülkelere hem maddi hem de askerî açıdan yardımlar yapılacak ve Sovyetler Birliği’nin bölgedeki etkinliği engellenecektir.

        Truman Doktrini Sonuçları

        12 Mart 19477 yılında ilan edilen Truman Doktrini sonuçları şu şekilde sıralanabilir:

        • Amerika Birleşik Devletleri 1. Dünya Savaşı sonrasındaki tarafsız tavrını terk etmiş ve 2. Dünya Savaşı’nın ardından Batı Bloğunun liderliğini üstlenmiştir.
        • Sovyetler Birliği tehdidi altında olan Yunanistan’a 400 milyon dolar; Türkiye’ye ise 100 milyon dolar mali yardım yapılmıştır. Buna ek olarak, ABD bu iki ülkeye elinde bulundurduğu silahlardan hibede bulunmuştur.
        • Yunanistan’da yaşanan iç savaşın seyri değişmiş ve merkezi hükümet komünist bloğu yenilgiye uğratmıştır.
        • Türkiye Batı Bloğuna yakınlaşmıştır.
        • Truman Doktrinin ilan edilmesi, aynı yıl geliştirilecek olan Marshall Planı’na da esin kaynağı olmuştur.

        Truman Doktrini Türkiye Açısından Sonuçları

        1947 yılında ilan edilen Truman Planı Türkiye açısından şu sonuçları doğurmuştur.

        • Türkiye’nin Batı Bloğu ile yakınlaşması başlamıştır.
        • Amerika Birleşik Devletleri Türkiye’den, “Milli Şef” gibi komünizmi andıran uygulamaların kaldırılmasını ve liberal, serbest seçim sistemine dayanan bir demokrasinin tesis edilmesini talep etmiştir.
        ÖNERİLEN VİDEO
        Haberi Hazırlayan: Mehmet Kerem Hançer
        GÜNÜN ÖNEMLİ MANŞETLERİ