Vitiligo nedir? Neden cildimizde beyaz lekeler meydana gelir?
Belirli dönemlerde vücudun bazı bölgelerinde beyaz lekeler oluştuğu gözlemlenir. Dönemsel veya uzun süreli bir durumda olabilen beyaz leke sorunu, kişinin hem cilt sağlığını hem de ruhsal sağlığını olumsuz yönde etkileyebilir. İşte beyaz lekelerin nedenleri...
Latince "vitelius" kelimesinden gelen vitiligo, halk arasında alaca hastalığı ya da ala hastalığı olarak da bilinir. Bu hastalığın belirtilerini ve tedavi yöntemlerini sizler için derledik.
VİTİLİGO NEDİR?
Vitiligo ya da halk arasında bilinen adıyla alaca hastalığı, ciltte pigment kaybına yol açan bir rahatsızlıktır. Bu hastalık, cilde rengini veren melanin üretiminden sorumlu melanosit hücrelerinin hasar görmesi veya işlevini yitirmesi sonucunda ortaya çıkar. Sonuç olarak, ciltte beyaz lekeler oluşur (bu nedenle beyaz leke hastalığı olarak da alınır) ve bu lekeler genellikle vücudun farklı bölgelerinde simetrik olarak yayılabilir. Vitiligo her yaşta görülebilir, ancak genellikle 20 yaşından önce başlar. Ciltteki beyaz alanlar herhangi bir acı veya rahatsızlık yaratmaz, ancak görsel değişiklikler bazı kişilerde psikolojik etkiler yaratabilir.
VİTİLİGO NEDEN OLUR?
Vitiligo nedenleri tam olarak bilinemese de hastalığın ortaya çıkma ihtimalini artıran bazı durumlar olduğu bilinir. Otoimmün mekanizma, hastalığın gelişmesinde rol alan önemli faktörlerden biridir. Bu mekanizma, bağışıklık sisteminin vücudun kendi hücrelerini risk olarak görmesi ve bu hücrelere saldırması olarak açıklanabilir.
Melanosit cilde renk sağlayan pigment üretiminden sorumludur. Bağışıklık sisteminin bu hücrelere saldırması sonucu pigment üretimi olumsuz yönde etkilenir ve bu durum hastalığa neden olur. Bunların yanı sıra hastalığın gelişmesinde etken olduğu düşünülen diğer faktörler şu şekildedir:
- Genetik faktörler
- Stres
- Şiddetli güneş yanığı
- Cilt travmaları
- Kimyasala maruz kalma
VİTİLİGO BELİRTİLERİ NELERDİR?
Vitiligo, ciltteki pigment kaybıyla karakterize edilen bir hastalık olup, en belirgin belirtisi ciltte ortaya çıkan beyaz lekelerdir. Vitiligo hastalığında beyaz lekeler genellikle eller, yüz, koltuk altı, dizler, dirsekler ve genital bölgeler gibi vücudun farklı yerlerinde ortaya çıkar. Bu lekeler, pigment üreten hücrelerin zarar görmesi nedeniyle ciltte renk kaybına yol açar, bu yüzden normal deri tonlarından farklı olarak ciltte renk açılması meydana gelir. Başka bir deyişle deride renk değişikliği meydana gelir. Lekeler genellikle vücudun farklı bölgelerinde simetrik şekilde görülür ve zamanla genişleyebilir.
Vitiligo belirtileri şu şekilde sıralanabilir:
- Deride açık renkli veya beyaz lekeler oluşması.
- Lekelerin zamanla genişlemesi veya yayılması.
- Saç, kaş, kirpik veya sakalda beyazlama.
- Göz çevresi, ağız, burun veya genital bölgede renk kaybı.
- Ellerde, ayaklarda, dirseklerde ve dizlerde daha belirgin lekeler.
- Ciltte pigment kaybına bağlı düzensiz ton farkları.
- Güneşe maruz kalan bölgelerde lekelerin belirginleşmesi.
- Nadiren, göz renginde değişiklik (iriste pigment kaybı).
Çocuklarda vitiligo da benzer şekilde genellikle eller, yüz, dizler ve dirsekler gibi bölgelerde beyaz lekelerin ortaya çıkmasıyla kendini gösterir. Bu durum, pigment üreten hücrelerin hasar görmesiyle ciltte renk kaybına yol açar. Vitiligo, çocuklarda genellikle ağrısızdır ve erken teşhisle tedavi yönetiminin kolaylaşması mümkündür.
VİTİLİGO NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Cildiye uzmanı tarafından hastaya yapılan fiziki muayene sırasında hastaya Vitiligo tanısı konabilir. Muayene sırasında kişinin cildindeki beyaz lekeler hastalığı teşhisi için en önemli belirtilerdir. Kesin bir tanıya ulaşabilmek için Wood ışığı olarak adlandırılan bir ışık ile inceleme yapılır. Işık yardımıyla muayene sırasında lekelerin görünürlüğü artar ve gün ışığında görülmeyen cilt değişiklikleri ve küçük lekeler tespit edilebilir.
Bazı vakalarda doktor tarafından gerekli görülmesi halinde deriden biyopsi örneği alınarak patolojik inceleme gibi farklı tanı testlerinden fayda sağlanabilir. Hastalık durumunun bağışıklık sisteminden kaynaklı olup olmadığının belirlenmesi için bazı kan testleri de istenebilir.
Yapılan muayene, testler ve bazı tetkikleri sonucunda hastalığın tanısı konulan kişiler, doktor tarafından verilen öneriler doğrultusunda dikkatli olmalıdır. Ayrıca hastalığın teşhis edilmesi ile birlikte tedavi süreci planlanır.
VİTİLİGO NASIL BAŞLAR?
Vitiligo genellikle ciltte küçük beyaz lekelerle başlar. Bu lekeler başlangıçta hafif bir renk açılması şeklinde fark edilebilir, zamanla ise daha belirgin hale gelir ve genişleyebilir. Vitiligo genellikle yavaş ilerler, ancak bazı kişilerde hızlı bir şekilde de yayılabilir. Lekeler başlangıçta sınırlı kalabilir ve belirli bir bölgede durabilir, ancak zamanla vücudun diğer alanlarına yayılabilir. Beyaz lekeler cilt yüzeyinde belirgin hale geldikçe, kişi bu durumla daha fazla karşılaşmaya başlar.
VİLİTİGO TEDAVİSİ NASIL YAPILIR?
Vitiligo hastalığının tedavisi gerekli değildir, çünkü bu hastalığın vücut için bilinen bir zararı yoktur. Olumsuz etkileri yalnızca kozmetiktir. Özellikle yüzde beyaz lekeler gelişmesi kişinin mental sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bu durum kişinin sosyal ortamlardan uzaklaşmasına ve özgüvenin zedelenmesine neden olabilir. Vitiligo lekeleri cildin eski rengine getirilmesi veya kalan rengin ortadan kaldırılarak tekdüze bir cilt tonu elde edilmesini sağlayan tedavi seçenekleri vardır.
Vitiligo tedavi yöntemlerinden kısaca şu şekilde bahsedilebilir:
- İlaçlar: Vitiligo tedavisinde kullanılan topikal ilaçlar genellikle hastalığın seyrini hafifletmeyi ve pigmentasyonun belli bir miktarda geri kazanılmasını hedefler. En yaygın kullanılan topikal ilaçlar topikal kortikosteroidlerdir. Bu ilaçların mutlaka dermatolog tavsiyesi doğrultusunda kullanılması gereklidir. Her cilt tipinden hasta için uygun bir tedavi yöntemi değildir, cildin daha ince ve daha hassas hale gelmesi gibi bazı yan etkileri vardır.
- Işık Terapisi: Fototerapi cilt renginin geri dönmesine yardımcı olan bir prosedürdür. Ultraviyole B (UVB) ışıkları ve tıbbi lazerler kullanılarak tedavi sağlanır. Ciltteki sonuçları görmek için birkaç ışık terapisi seansı gereklidir. Tedavinin tamamlanmadan bırakılması halinde etkisi uzun sürmez.
Depigmentasyon: Bu yöntemde cilt tonu vitiligodan etkilenen bölgelere uyacak şekilde açılır. Genellikle medikal ürünler kullanılarak tedavi sağlanır.
- Ameliyat: Deri grefti olarak bilinen vücudun bir kısmından deri alınarak başka bir kısmın kaplanması işlemi uygulanabilir. Yara izi, enfeksiyon ve repigmentasyon gibi olası komplikasyonlar söz konusudur.
- Danışmanlık: Vitiligo teşhisi konan bazı kişiler ciltlerindeki değişikler nedeniyle özgüvenlerini, kaygılarını veya depresyonlarını iyileştirmeye yardımcı olmak için danışmanlık alabilirler.
UYARI: HERHANGİ BİR BELİRTİ DURUMUNDA İLK OLARAK UZMAN BİR HEKİME BAŞVURUN.
