Bu işte bir Bitcoin var mı?
Para kazanmanın bin türlü yolu var. Satoshi Nakamoto ise kendi parasını icat etti
HT CUMARTESİ / Mustafa ALKAN
3 Ocak 2009’da Bitcoin denen para birimi “sanal tedavüle” girdi. Ama bir gün dünyanın en değerli parası olacağını herhalde düşünmemişti. Optimist Dergisi son sayısında Bitcoin’i araştırdı... Bitcoin sisteminde, online aracı kuruluşlar vasıtasıyla “sanal cüzdan” denen bir hesap açıyorsunuz ve karşılığında Bitcoin satın alıp bu parayı kabul eden şirketlerin ürün ve hizmetlerini satın alıyor veya birilerine para gönderebiliyorsunuz. Bitcoin kabul eden şirket sayısı eylül sonunda 10 bini geçti. Bitcoin uygulamasının 2013’te dünyada en çok indirilen 100 aplikasyondan biri olması da çarpıcı. Dahası geçen ay bir ara 1 Bitcoin’in değeri 1200 doları geçti. Dolaşımdaki Bitcoin’lerin miktarı 12 milyonu buldu. Ürün ve hizmet satanların Bitcoin’lerini gerçek paralara çeviren “döviz bürosu” BitPay, geçen yıl 2 milyon dolar kâr açıkladı. Türkiye’de de kullanılıyor ve işlemler için BTCTurk.com adlı site kuruldu. Hatta dünyanın ikinci “Bitcoin bankamatiği” İstanbul Atatürk Havalimanı’na yerleştirildi...
Daha birkaç yıl önce Nakamoto 31 bin satırdan oluşan karmaşık yazılımını tamamlayıp düğmeye bastığında, 1 Bitcoin’in değeri 1 cent bile değildi. Dolardan bin kat değerli hale gelince ABD Senatosu soruşturma açtı, ABD Merkez Bankası Başkanı Ben Bernanke, ileride sanal paralara müdahale edilebileceğinin işaretini verdi. Çin yönetimiyse daha radikal davranıp Bitcoin’in şirketler tarafından kullanılmasını yasakladı. Çünkü Bitcoin’in tek bir merkezi, bir şirketi veya patronu yok. Hatta Satoshi Nakamoto diye biri de yok! Nakamoto’nun varlığını kanıtlayan tek şey, takma isimle açtığı, izi sürülemeyen bir hesaptan attığı e-postalardı. Onlara da 2011 ortalarında son verdi. Nakamoto kim, kimse bilmiyor. Sebebine dair açıklamalara bakılırsa, Nakamoto kimliğini açıklamadı çünkü Bitcoin’in devletlerden ve bankalardan tamamen bağımsız olmasını istiyordu
O yüzden bir şirket kurup her şeyi bir merkezden yönetmek yerine sistemi peer-topeer (kişiden kişiye) kurmayı tercih etti. Dünyada binlerce bilgisayar ve mobil cihaz internet üzerinden, hiçbir aracı olmadan Bitcoin işlemleri yapıyor. Bu da Bitcoin’i dünyanın ilk “tamamıyla açık finans ağı” haline getiriyor. Denetlenemeyen ve sürekli büyüyen bir ekonomik girişim de haliyle patladığında epey can yakabilecek “yeni bir internet balonu” endişelerine yol açıyor.
İyimserler, karamsarlar
Bitcoin ve “açık finans ağı” dendiğinde kiminin aklına “özgürlük” kimininkine de “yolsuzluk” geliyor. Syracuse Üniversitesi iletişim profesörlerinden Milton L. Mueller, “Bitcoin, liberalizmin ulussuz halidir” diyor. Ona göre sanal para birimleri, kişilerin kazançlarını ulus devletlerin müdahalelerinden koruyor ve finans sistemine tam demokrasi getiriyor.
Öte yanda karamsarlar var... Başkan Obama’nın partidaşı Senatör Charles E. Schumer Bitcoin’i “para aklamanın online yolu” olarak niteledi. FBI da, sanal uyuşturucu sitesi Silk Road’un sahibinin bilgisayarında çok sayıda Bitcoin bulmuştu. Aynı sıralarda Uluslararası Kayıp ve Sömürülen Çocuklar Merkezi Başkanı Ernie Allen, “çocuk pornosu şebekelerinin sanal para kullandığını” açıkladı. Bitcoin sisteminin gizliliği dijital şifreli imzalarla sağlanıyor. İşlemlerin takibi neredeyse imkânsız. Bitcoin’in değeri de çok değişken. 1 Bitcoin temmuzda 70 dolarken aralıkta 1200 dolar, ertesi hafta 500 dolardı. Mali uzmanlar, merkez bankası olmayan Bitcoin’in yarattığı ekonomi kadar para basmadığından aşırı değerli olduğunu söylüyor
