Aynı sırat köprüsünde
(Bu yazıya başka türlü başlardım. Sivas katliamını 11 yaşımda, televizyonda, canlı canlı izlemiş olmasaydım...)
78 yaşındasınız. İçinde durduğunuz bina azgın köpekler tarafından ateşe verilmiş, yanıyor. Zar zor kendinizi bir pencereden attınız. Size uzatılan yangın merdivenine çıktınız. Bir iki adım, hadi bir iki tane daha, biraz ileride bir itfaiye memuru kılığında biri bekliyor, tulumbacılar teşkilatı, kahraman itfaiyecileri düşünüp elinizi uzattınız. Tam bu anda, bu sırat köprüsü üstünde, bu incecik ölüm yolculuğunda bir şiir okunmaya başlıyor:
Ben anlarım
Bu acı bizim ora işi hançer acısı
Bir ülkedeniz ne de olsa
Aynı dili konuşsak da
Anlamayız birbirimizi
Hançerin nakışı
Tanıdım acısından Sivas işi...
Merdivende bekleyen itfaiyeci ne yaptı peki? Sizi bileğinizden tuttuğu gibi aşağıda kana, ete susamış azgın köpeklerin içine attı. Yaptı bunu. Sonraki tekmeler, kan, hınç, linç... Yanarak mı yoksa parçalanarak mı ölmek arasında bir tercih yaparken bir insan ancak bu kadar onurlu olabilirdi... Parçaladılar ama ölmedi Nesin. Hastanede gördüğü tedavinin ardından iyileşti. Ama ne var ki, 1993'te gerçekleşen Sivas katliamından iki yıl sonra, olmayı kendi seçtiği bir yerde, Alaçatı'da, kalp krizi nedeniyle hayatını kaybetti. Azgın köpeklerden uzakta ama o dehşeti hep içinde taşıyarak. O dehşeti şiirlerinde anlatarak. Aynı sırat köprüsü bugün, Genco Erkal'ın “Nereye Gidiyoruz?” adlı yeni oyununun tam ortasında duruyor. Aziz Nesin'in 1993 yılında o merdivenler üzerinde hissettiklerini kaleme aldığı Sivas Acısı şiirini, Genco Erkal oyunda, stilize bir merdiven üstünde okuyor. İzleyende aynı hüzün ve heyecanı bırakarak.
Yazar, düşünce adamı Aziz Nesin'in metinleri, ölümünün 15. yılında, Türk tiyatrosunun ustalar ustası, tiyatronun Genco Erkal'ı tarafından sahneye konulan “Nereye Gidiyoruz?” oyunu ile bir kez daha onu hem çok sevmiş, hem de çok örselemiş Türkiye izleyicisiyle buluşuyor. Memleketinin insanına, bütün “aptallığı”na rağmen tutkuyla bağlı olan, onlar için üretmeye, çocuklar yetiştirmeye ve onları eğitmeye kendini adamış Aziz Nesin'i, Genco Erkal'ın dilinden dinlemek emin olun yıllardır arayıp da bulamadığınız bir eksiği tamamlıyor.
Nedir bu eksik? Hiciv. Türkiye'de eleştirmek, espri yapmak bazılarına serbest, bazılarına yasak olduğundan, şakalaşamaz olduk. Mesela, ben ilkokuldayken, sınıfın yarısı Erdal İnönü, diğer yarısı da Süleyman Demirel taklidi yapardı, birlikte hükümetler kurar ve hemen arkasından devrilirdik. Oysa şimdi söz söylemek mümkün değil. Zaten her şeyin de tadı kaçtı, esprinin şakanın da, eleştirinin de. Söz söyleyecek olanlar, üzerlerine çarpı işareti konmasından korkuyor, sanatçılar iş bulamamaktan korkuyor, yazarlar kitaplarını basamamaktan, müzisyenler konser verememekten. Artık kimsede heves kalmadı. Aralarında Genco Erkal'ın da bulunduğu birkaç kişi hariç.
Erkal, Nereye Gidiyoruz'da yalnızca Aziz Nesin'in, masallarından, şiirlerinden, oyunlarından ve taşlamalarından oluşan mizahi metin ile ülke gündemini anlatmıyor, hepsi 50-60 yıl önce yazılmış olmasına rağmen bugünün gelişinin o günlerden nasıl da belli olduğunu gösteriyor. Aziz Nesin'in mahkum edilmesine sebep olan “Nereye Gidiyoruz?” kitabından adını alan oyunun içinde, Karagöz, Ortaoyunu ve Meddah gibi geleneksel Türk sahne sanatı örnekleriyle de seyirciyi buluşturuyor. Türkiye'nin her kesimine yakından bakabilen, onu inceleyebilen ve bize kendimizi ustalıkla anlatabilen oyun, Türk toplumunun çelişkilerini, açmazlarını ve geleceğini en iyi çözümlemiş insanlardan biri olan Aziz Nesin'in kimi zaman kahkahalar attıran metinlerininin bir harmanı. Bu harman, Genco Erkal'ın benzersiz yorumu ile birleşince ortaya birbuçuk saatlik, arasız bir seyirlik çıkıyor. Bu oyunda, koltuktan düşecek kadar güleceğiniz anlar da var, yazının başındaki şiir gibi içinizi parçalayacak yerler de. Bu duygular arasındaki geçişte Genco Erkal'ın rehberliğine güvenin, o sizi alıp sarsacak ve olduğunuz yere geri bırakacaktır, gerisi size kalmış. Oyunun amacı genç nesili Aziz Nesin ile tanıştırmak, daha olgun yaşlardakilere de bu memlekette Aziz Nesin gibi bir insanın yetişmiş olduğunu hatırlatmak.
Son zamanlarda tek kişilik oyunları tercih eden Genco Erkal, Nereye Gidiyoruz?'da da yalnız. Oyunun başrolünü üstlenmesinin yanısıra, yönetmenliğini ve sahne tasarımını da yapıyor. Müziğini Arif Erkin'in yaptığı oyunun giysi tasarımında Özlem Kaya, ışık tasarımında Hakan Özipek ve karagöz tasvirlerinde Haluk Yüce imzalarını görüyoruz.
Oyun tarihlerini www.dostlartiyatrosu.com'dan öğrenebilirsiniz...
Dostlar Tiyatrosu
Tel: 0 212 281 12 00
