Kalp hastalığının ardındaki sinsi düşman 'Kolesterol'
Kolesterol, hücrelerimizde bulunan yağ benzeri bir maddedir. Hücre zarının ve bazı hormonların yapımında kullanılır. Ancak kanda fazla miktarda bulunması zararlıdır, kalp damar hastalığı tehlikesini artırır
Kolesterol, tüm canlı hücrelerin zarlarını oluşturan temel bir maddedir. Kolesterol olmazsa ne hücreler olur ne de yaşam. Öte yandan tüm enzim ve hormonların esas maddesi de yine kolesteroldür. Kandaki kolesterolün büyük bir kısmı karaciğer tarafından sentez edilir, az bir kısmı ise doğrudan besinlerle alınır. Kolesterol içeren besinlerin hepsi hayvansal besinlerdir yani et ve süt ürünleridir. Sebze, meyve ve tahıllarda kolesterol yoktur. Kolesterol yüksekliğinin en başta gelen nedeni fazlaca sentez edilmesidir. Fazla üretimin en büyük nedeni ise genetik etkenlerdir. Yani aileseldir. Diğer ve daha az görülen sebep ise kolesterol değeri yüksek olan besin maddelerinin fazla tüketilmesidir. Ayrıca bazı hastalıklar ve ilaçlar da kolesterol yükselmesine neden olur.
KAN DOLAŞIMI İLE HÜCRELERE TAŞINIR
Karaciğerde sentez edilen kolesterol, kan dolaşımı ile hücrelere taşınır. Bu taşıma işini gerçekleştiren proteinlere lipoprotein adı verilir. Lipoproteinlerin LDL ve HDL olmak üzere iki formu vardır. LDL kolesterol, düşük dansiteli (yoğunluklu) lipoprotein ile taşınan kolesterol demektir. “Kötü Kolesterol” olarak da nam salmıştır. LDL kolesterol düzeyi yükselirse damarların ince gözeneklerinde birikir, bu birikim damar içinde pıhtılaşma ve tıkanıklığa yol açar.
HDL kolesterol, yüksek dansiteli (yoğunluklu) lipoprotein ile taşınan kolesterol demektir. “İyi Kolesterol” olarak da bilinir. HDL, LDL gibi damarlarda birikmediği gibi LDL kolesterolü de önüne katarak silip süpürür.
HDL kolesterol düzeyi erkeklerde 50 mg/dL, kadınlarda 40 mg/dL nin üstünde arzu edilir. Yüksek riski olan kişilerde LDL kolesterol düzeyi 100 mg/dL altında, orta riski olanlarda 130 mg/dl altında, riski az olanlarda ise 160 mg/dL altında olması tercih edilir.
YÜKSEK RİSKLİ GRUPTA OLANLAR TEDAVİ EDİLMELİ
Hayır, mutlaka düşürülmeli diye bir şey yoktur. Yükseldiği yerde “indirin LDL’yi!” demek abartıdır.
LDL’yi düşürme kararı ve izlenecek yöntemler taşınan risk düzeyine göre doktorunuz tarafından tayin edilir. Her kolesterolü yüksek olana ilaç önermiyoruz. Çaya, çorbaya statin olmaz! İlaç tedavisini koruyucu önlemlere rağmen kolesterolü düşmeyen, yüksek riski olan kişilerde tercih ediyoruz. Hipertansiyon, obezite, diyabet ve birinci derece yakınlarında kalp-damar hastalığı olanlar yüksek riskli gruba dahildir, bu nedenle tedavi edilmelidir.
Kolesterolu yükselten hastalıklar
- Diyabet
- Hipotiroidi
- Kronik böbrek yetmezliği
Ne yapmalıyız?
- Lifli besinler tüketin
- Doymuş yağlardan uzak durun
- Spor yapın
- Fazla kilolardan kurtulun
- Sigarayı bırakın
- Kan yağlarınızı periyodik olarak takip edin
