'Terminal ters çevrildiğinde düşenleri alıp gideceğiz'
Atatürk Havalimanı asırlık görevini bu hafta sonu yeni meydana İstanbul Havalimanı’na devredecek. Osmanlı İmparatorluğu döneminde bugünkü Atatürk Havalimanı’nın olduğu yerde, Ayastefanos ismiyle ilk önce askeri havacılıkla başlayan serüven daha sonra gelişerek devam etti. Türkiye’nin dış dünya ile bağlantısını kuran en önemli merkez oldu.
Yıllar içinde ‘Hava İstasyonu’ndan meydana, havaalanına ve havalimanına dönüştü. 1950’lerde Yeşilköy, 1985’te Atatürk Havalimanı olarak anılmaya başlandı. Önümüzdeki haftadan itibaren ise Atatürk Havalimanı tüm sorumluluklarını yerine getirmiş bir akil adam gibi hatıralarıyla Türk havacılığına yön vermeye devam edecek. Her zaman hafızalarımızda olacak.
Son 15 yılda Atatürk Havalimanı’nın dünya havacılık sahnesinde ön plana çıkmasında iki önemli kurumun imzası vardı. Burayı merkez üs olarak kullanan Türk Hava Yolları (THY) ve işletmeciliğini yapan TAV Havalimanları Holding. İki kurumun gelişip, büyümesinde, dünya çapında birer marka olmasında Atatürk Havalimanı’nın katkısı var. Ben de 1990’da Atatürk Havalimanı’nda gazeteciliğe başladım. Dernek kurdum, dergi çıkardım. Birçok şeyi ve bugünlerimi Atatürk Havalimanı’na borçluyum.
Ne yazık ki önümüzdeki haftadan itibaren Atatürk Havalimanı kapılarını kapatıp, hayatımızdan, seyahatlerimizden uçup gidecek. THY, İstanbul Havalimanı’na taşınırken, TAV da yurtdışı ve yurtiçi diğer havalimanlarını yönettiği holding merkezini Atatürk’ten taşıyacak. Ama öylesine bir taşınma olmayacak.
TAV İcra Kurulu Başkanı Sani Şener’in yaklaşık 20 yıl önce ilk röportajını da, sonuncusunu da Atatürk Havalimanı’nda benimle yaptığının altını çizeyim. Dolayısıyla ilkinde enerji dolu, atom karınca gibiyken son röportajında ise yılların verdiği tecrübe ve birikimle duygu yüklü ve hüzünlüydü.
Sani Şener’e; ‘Nasıl bir taşınma olacak? Terminalde hatıralarla birlikte yatırımlarınız, eşyalarınız var, bunlar ne olacak’ şeklinde bir soru yönelttim ve çok pratik, anlaşılır bir cevap aldım: ‘Terminali ters çevirdiğinizde düşen eşyaları alıp çıkacağız.’ Şimdi sözün tamamını Sani Şener’e bırakıyorum:
‘ÜZGÜNÜZ, DUYGU YÜKLÜYÜZ'
“Tabii ki duygu yüklüyüz. Tabii ki üzgünüz. Arkadaşlarımızdan, arkadaşlarımızdan ayrılıyoruz. 20 yıldır ben bu havalimanına gidip geliyorum. Seyahat için de iş için de buraya geliyorum. Onun için duygu yüklüyüz. Ama şunu da söylemek istiyorum. Biz ‘3. havalimanında yokuz’ diye kıskançlık kesinlikle yok. Biz işadamıyız, TAV bundan sonra da devam edecek.
Biz şu anda dünyada 15 havalimanı işletiyoruz. Ayrıca 62 havalimanında varız. Yer hizmetleri, lounge, duty free vs. Bu bizim koyduğumuz bir stratejiydi. Bunu becerdik. Gelirlerimizde bir düşme olacak ancak 600 milyon Euro ‘EBITDA’dan (Faiz, Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr-FAVÖK) 350-400 milyon Euro ‘EBITDA’sı olan bir şirket olacak. 150 milyon yolcu 90-95 milyona düşecek. Yine de bunlar çok büyük rakamlar.”
‘BEŞ BÜYÜK OYUNCUDAN BİRİYİZ’
“Avrupa’nın en büyük 5 havalimanı işletmecisi var; Aéroports de Paris (ADP), Vinci, Schiphol, Fraport ve TAV. Bunlardan ADP bizim ortağımız, Vinci ADP’nin ortağı, Schiphol ADP’nin ortağı, biz Fraport ile Antalya’da ortağız. 500 milyon yolcunun yönetildiği havalimanlarından 5 şirketin birbiriyle ilişkisi var. Bu büyüklük halen devam edecek. Atatürk Havalimanı’na gelince, hakikaten çok üzülüyoruz. Çok büyük emeği olan bir havalimanı, bu havalimanı Türkiye’de büyük hizmetler yaptı. Çok acılar gördük. Biliyorsunuz burada bir bomba patladı, teröristlerle ciddi çatışma da oldu. Burada arkadaşlarımızı kaybettik, yolcularımızı kaybettik. 45 kişi kaybettik. Ama biz 5 saatte havalimanını açtık. Bu bizim hem tecrübemizi hem becerimizi hem de gönül aşkıyla bu işe nasıl sahip çıktığımızı gösteriyor. Ondan sonra biliyorsunuz hain darbe teşebbüsü oldu. Bu darbe teşebbüsünde Cumhurbaşkanımız herkesi havalimanlarına çağırınca Türkiye’de havalimanlarının merkezi Atatürk Havalimanı’na 100 bin kişi geldi. Biz o gece buradaydık, o 100 bin kişiyi burada ağırladık.”
‘TAV ÇALIŞANININ YÜZDE 85’İ İGA’DA ’
“Taşınmayla birlikte 5 bin 700 kişiyle yolumuzu ayırıyoruz. Bunların yüzde 85’ini İGA ile birlikte çalışarak İstanbul Havalimanı’nda işe soktuk. İnşallah orada da başarılı olacaklar. Geriye kalan yüzde 15 arkadaşımızın da bir kısmını alabildik, başka havalimanlarımıza. Ama yolunu ayırdıklarımıza da teşekkür ettik. Herkesin tazminatını son kuruşuna kadar ödedik, ödüyoruz. Başarı primi varsa ödüyoruz. Yolcularımız mutlu, çalışanlarımız mutlu, ortaklarımız mutlu.”
‘TAV’A TAZMİNAT ÖDENECEK'
“2013’te İstanbul Havalimanı ihalesine çıkılmadan önce Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ve Ulaştırma Bakanlığı bize bir yazı gönderdi. Eğer 3. havalimanı sizin işletme sürenizden önce biterse bize bir tazminatın ödeneceğiyle ilgiliydi. Şu anda tazminatla ilgili çalışmalar yapılıyor. Biz zaten halka açık bir firmayız. DHMİ’ye ödediğimiz bir kira var. DHMİ bilançomuzu biliyor, çünkü ortağız. Bu kamu-özel sektör ortaklığı. Bizim kaybedeceğimiz parayı biliyorlar. Çalıştığımız konu detaylar. Bağımsız denetçi kurumlardan KPMG TAV adına, PWC ise DHMİ için bu çalışmaları yapıyor. Bitmesinin akabinde DHMİ ile helalleşmeye oturacağız. Biz DHMİ’ye kiranın önemli bir kısmını 2005 yılında zaten peşin ödemiştik. Onun için 2021 başına kadar olan işletme hakkımızla ilgili olarak geriye kalan bu 2 yıllık süre çok önemli. Ayrıca biz DHMİ’ye bir de 1 milyar dolarlık bir bina devrediyoruz. Ve önümüzü ilikledik çıkıyoruz. Biz de en yakın sürede şehirde aldığımız yere taşınıyoruz.”
‘İŞ JETLERİNİ TAV UÇURACAK ’
“Genel havacılık terminali için dilekçeyi verdik, oranın bizde devam etmesi gerekiyor. Sanırım 2021’e kadar biz işleteceğiz. Devlet hava araçları için TGS burada muhakkak personel ve ekipman bırakacaktır. Zaten Atatürk Havalimanı komple kapanmayacak, böyle yanlış anlama da var; biz TAV olarak çıkıyoruz. Ticari kapasite, yolculu uçuşlar öbür tarafa geçiyor. Ancak burada bir pistin kalacağı söyleniyor. Belirli bir kısmına da millet bahçesi yapılacak. Dünyada havalimanı olan 3 üniversite var. Atatürk’te o tip bir üniversite olabilir. Devlet karar verecek.”
