ABD, OPEC ve Rusya petrolü nereye taşıyacak?

İran petrolüne son ABD darbesinden bir önceki hamlede en büyük petrol alıcıları Çin, Hindistan, Japonya ile birlikte Türkiye dahil 4 ülkeye daha geçici olarak onay verilmesi fiyatlar üzerinde önemli bir baskı oluşturmamıştı. Ancak bu defa konu sadece petrol fiyatlarının yükselecek olması değil. Dünyanın yeni ticaret savaşında net çizgilerler ikiye ayrılması gündemde. Hatta Basra Körfezi’nin hareketlenmesi söz konusu.

Çin, ABD baskısına aldırmadan İran ile ticarete devam edeceğini açıkladı. Rusya petrol fiyatları yükseleceği için gelişmeler karşısında sessiz kaldı. Türkiye gibi komşu ülkeler ve İran ile ticaret yapanlar gelişmelerden ilk defa sert bir şekilde etkilenecek. Böylece ABD’nin kararı karşısında sessiz kalanlar, Avrupa Birliği gibi çözüm arayanlar ve tepki gösterenler olarak yeni bloklar oluşacak.

Suudi Arabistan, OPEC'in toplam üretiminin üçte birini ve rezervin de yarısına sahip ve İran’ın müzmin hasmı. ABD’nin yedek lastiği. Ama Birleşik Arap Emirlikleriyle birlikte İran’ın Hürmüz Boğazı çengeli sorunu var.

OPEC ve Rusya dışında en büyük petrol üreticisi ABD ise zaten gelişmelerin kahramanı. Aldığı karar sonrası Brent petrolün varil fiyatı 80 dolara yaklaşıyor, Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili 70 doları yakalamak üzere.

Beyaz Saray'ın İran petrol yaptırımlarından muaf tutulan 8 ülkeye yeni muafiyet hakkı verilmeyeceğini açıklaması sonrası oluşan bu tablo aynı zamanda yeni gelişmelerin başlangıcını oluşturuyor. Devamında daha sert tartışmalar gelecektir.

ABD Başkanı Donald Trump’ın, İran'ın petrol ihracatını sıfırlamayı ve rejimin ana gelir kaynağını sınırlamayı hedeflediği kararı birçok ülkeyi ekonomik ve politik olarak etkileyecek. Tahmin edemeyeceğimiz yeni durum ortaya çıkaracaktır. Rus S-400 hava savunma sistemine karşılık ABD’nin F-35 savaş uçaklarının teslimini askıya alma tehdidi, Akdeniz’de enerji kavgası derken şimdi bir de en hararetlisinden İran meselemiz oldu.

***

İngiltere’den plastik çöp alan Türkiye!

Haber ilginç. Bir o kadar da ironik. Türkiye’de çöplerin doğru dürüst toplanmadığını ve dolayısıyla değerlendirilmediğini defalarca yazdığım için dikkatimi çekti. İstanbul’da yaşayanlar istedikleri kadar evde, işyerinde çöpleri ayrıştırsın. İstanbul Büyükşehir Belediyesi günün sonunda tüm çöpleri aynı torbada birleştirerek topluyor. Kağıt, plastik, cam, pil, evsel atık, metal vs. demeden çöp araçlarıyla bertaraf edeceği yerlere taşıyor. Bilinçli çöp toplama, ekonomiye kazandırma, çevre kirliliğinin önüne geçme diye bir durum maalesef yok.

Bir çevre örgütünün raporuna göre Çin'in yurt dışından plastik atık alımına 2018'de yasak koymasının ardından, bu atıkların yeni adresi Endonezya ve Türkiye olmuş. Kendi çöpünü toplama, elin çöpüne muhtaç ol.

Kasım 2017 - Ekim 2018 arasında İngiltere'den 80 bin ton plastik çöp almışız. Türkiye, Malezya'nın ardından İngiltere'nin en çok plastik çöp gönderdiği ikinci ülke konumuna yükselmiş. Plastik atıklarını ihraç eden ülkeler arasında ABD, Almanya, İngiltere ve Japonya başı çekiyor. Topluyorlar, değerlendirebildiklerini ekonomiye işleyip kazandırıyorlar, geriye kalanını da bizim gibi çöp toplamayı bilmeyenlere ihraç ediyorlar.

İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun dikkatine sunmak istedim. Umarım Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da bu konuda bir şeyler yapar.