53 saniyelik uçuş olur mu? Dünyanın en kısa uçuşu
Geçen yıl Singapur Havayolları, dünyanın en uzun uçuşunu Singapur-New York arasında yaparak gündem olmuştu. Hatta tartışmalı bir ‘en uzun uçuş’ süreci yaşanmıştı. Zira uçak planlanan zamandan daha önce New York’taki Newark Havalimanı’na teker koymuştu. Avrupalı imalatçı Airbus’ın A350-900ULR model uçağıyla yapılan uçuş 18 saat 25 dakika sürdü.
Bu uçuştan sonra havacılık dünyasında uzun uçuşlar, yeni model uçaklarla direkt uçulacak yeni uzun hatlar, hangi havayolunun hangi hatlarda uçabileceği, non-stop uçuşlarda hangi havayolunun daha iyi hizmet sağlayabileceği, uzun uçuşlar sebebiyle hangi havayolları ve havalimanlarının etkilenip, yolcu kaybedebileceği, tartışılmaya başlandı.
En uzuna hangi uçak uçacak?
Fakat, esaslı bir tartışmanın da üreticiler; Boeing ve Airbus tarafında yaşandığını not etmek gerekiyor. Bu iki dev üreticinin hangi model uçaklarını en uzun uçuşlar için hazırlayabilicekleri havayollarıyla bu konuda yaptıkları pazarlıklar sıkça gündeme geliyor. Avusturya’nın bayrak taşıyıcı şirketi Qantas’ın 2022’de başlatmayı planladığ” en uzun uçuşu için her iki üreticiyle yaptığı görüşmeler diğer havayolları tarafından yakından takip ediliyor. Çünkü Quantas, Boeing ve Airbus’tan en uzun menzil için en verimli uçak modeli önerisini bekliyor. Airbus A350 ve Boeing’de 777X modeliyle bu çalışmanın içinde, ama kimin daha önce hazır olacağı ve hangi modelin operasyon maliyetlerinin dahi verimli bir tablo ortaya koyacağı henüz net değil. A350 daha erken hazır olmakla, 777X ise verimlilikte iddialı...
Havacılık sektöründe havayollarının dikkat çekmeye çalıştığı en iyi, en modern, en uzun, en teknolojik, en sessiz, en verimli gibi sıfatların, ifadelerin bir karşılığı var. Hem de bu sıfatlar etkili ve nitelikli kurumlar tarafından verilmişse çok daha önemli. Başına ‘en’ gelen ve tüm kötü sıfatları bir kenara bırakırsak, bir de arada kalanlar var. İyilik veya kötülük anılmayan. Mesela ‘en kısa uçuş yada hat’ veya ‘en küçük havalimanı’ gibi...
Bu hafta birçok süprizleri olan dünyanın en kısa rotalarını araştırdım. Nereden aklıma gelidiğini de söyleyeyim. Fransa Toulouse’de yabancı bir gazeteci ile Airbus’ın merkezini ziyaret etmiş, aynı araçla havalimanına dönüyoruz. Ben İstanbul’a döneceğim, o da Avrupa’nın en kısa uçuş hattını deneyimlemek için İskoçya’ya gideceğini söyledi. Böylece bu ilginç kısa rotalar mevzusuna girmiş oldum. Buyurun bakalım en kısa uçuşlar neden ve nerelerde yapılıyor?
Uluslararası en kısa uçuş 10 dakika
Dünyanın en kısa uluslararası uçuşunu 10 dakikalık süreyle Anguilla Airlines, Karayiplerde iki ada, St. Maarten ile Anguilla arasındaki gerçekleştiriyor. Anguilla'nın Clayton J. Lloyd Uluslararası Havaalanı ile St. Maarten’in Princess Juliana Havaalanı’na arasında gerçekleşen bu uçuş uluslarası en kısa uçuş olarak biliniyor. Neredeyse yolcuların uçağa binmesiyle inmesi bir oluyor. Bazı zamanlarda uçağın biniş hazırlık süresi havada kaldığı süreden daha kısa olabiliyor. Bu kısa uçuşun sıklığı ise sezona ve yolcu yoğunluğuna göre değişiyor. Bu uçuşun gerçekleştirildiği Princess Juliana Uluslararası Havaalanı, aynı zamanda dünyanın en güzel manzaralı iniş yapılan havalimanı unvanıyla biliniyor. Karayiplerin turkuaz sularına doğru yaklaşıp, sahilde güneşlenenlerin adeta elleriyle dokunacak mesafede üzerlerinden piste yaklaşan uçaklar, bu havalimanına teker koyuyor. Havalimanı ve ada bu yönüyle de çok meşhur.
En kısa düzenli uçuş 53 saniye
En kısa düzenli uçuş İskoçya’nın iki adası arasında gerçekleştiriliyor. Loganair’in icra ettiği uçuşlar yaklaşık 50 yıldır belli bir tarifeyle düzenli olarak gerçekleştiriliyor. Ve şirket bu iki ada arasında adeta bir köprü vazifesi görüyor. Westray - Papa Westray, arasındaki mesafe 2,7 km ve uçuş süresi 53 saniye. Genellikle bu uçuşu öğretmenler, yerel polis memurları, bankacılar ve okula giden çocuklar kullanılıyor. Sekiz kişilik Britten-Norman Islander uçağı ile icra edilen uçuşlar normalde 1 dakikadan fazla sürüyor, ancak ara sıra kuyruk rüzgarına bağlı olarak 53 saniyeye kadar düşebiliyor.
İki başkent arasındaki en kısa uçuş
Demokratik Kongo Cumhuriyeti başkenti Kinshasa ve Kongo Cumhuriyeti başkenti Brazzaville arasındaki uçuş operasyonu 26 kilometre, 35 dakika sürüyor. Bu uçuş süresi dünya üzerinde iki başkent arasında yapılan en kısa uçuş konumunda. Bu hatta Camair ve Etiyopya Havayolları uçuyor.
THY’nin en kısa uçuşu hangisi?
Bayrak taşıyıcımız Türk Hava Yollarının (THY) en kısa uçuşunu yurtdışına yapıyor. Yaklaşık 1 saat, 230 km mesafesi bulunan Bulgaristan’ın Varna şehri küresel taşıyıcının en kısa rotası konumunda. Bu rotayı iç hatlarda yine aynı uçuş süresi ve 267 km mesafeyle İstanbul-Kütahya hattı takip ediyor. Üçüncü sırayı ise yine yurtdışı uçuş noktası olan Romanya’nın Costanta şehri 1 saat 5 dakikalık süresi ve 344 km olan mesafesiyle takip ediyor.
THY’nin en kısa 8 rotası
1-İstanbul-Varna : 1 saat/ 230 km
2-İstanbul-Kütahya: 1 saat / 267 km
3-İstanbul-Costanta: 65 dak. / 344 km
4-İstanbul-Çankkale: 75 dak. /234 km
5-İstanbul-Edremit : 75 dak./241
6-İstanbul-İzmir : 75 dak. /358 km
7-İstanbul-Ankara: 75 dak. /381 km
8-İstanbul-Denizli : 75 dak. / 396 km
XXX
Hayalden gerçeğe: “Hürkuş’un hikayesi”
Kitaplığımda çeşitli uçak ve helikopterlerin hikaylerini anlatan kitaplar var. Hatta bazılar Rusça, hiç anlamadığım halde onları da özenle saklıyor, ara ara kitapta çok şey anlatan fotoğraflara bakıyorum. Bu kitapların sayfalarını her açışımda, hali hazırda uçağımızın, helikopterimizin olmadığına üzülür, ne zaman böyle kitaba dönüşecek bir havac aracımız olabilir mi, diye düşünürdüm. Maşallah son 10 yılda çok şey değişti. Önce fuarlarda yapacağımız hava araçlarının maketleri yer aldı. Sonra Londra’da Paris’te fuarlarda gösteri uçuşu yaptılar. Hikayesi yazılacak bir değil birden fazla hava aracızımız oldu.
Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ’nin (TUSAŞ) milli, özgün ve yerli tasarım olarak ilk uçağı, Hürkuş ile başarı hikayesinin yazılmaya başlanması çok çok anlamlı. Zaten kitabın adı çok şey anlatıyor. “Hayalden Gerçeğe – Türkiye’nin Yeni Nesil Eğitim Uçağı HÜRKUŞ” Böylece kitaplığımda bize ait, Türkçe, bir hava aracının başarı hikayesi yerini aldı.
Hayatının tamamını devletine ve Türk havacılığına adayan Vecihi Hürkuş’un adını taşıyan bir uçağın ondan yıllar sonra Türk mühendislerinin gayretleri gökyüzüyle buluşması, adına kitap yazılması umarım onun da ruhuna iyi gelmiştir.
Kitapta emeği bulunan TUSAŞ Yayınları Genel Yayın Yönetmeni Dr. Ali Genç, TUSAŞ Kurumsal İletişim Müdürü Yusuf Ekiz ve böyle bir yayıncılık için onay veren TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil’i tebrik ederim. Hürkuş’u yola çıkaran, projelendiren eski ve yeni mühendisleri, teknik ekibi ve yöneticileri de hassaten anıyor ve tebrik ediyorum. Bunun bir bayrak yarışı olduğunu da özellikle hatırlatıyorum. Keşke Vecihi Hürkuş’un elindeki bayrak yere düşmeseydi.
Kitabın hazırlanışı, dili, fotoğrafları, konuların akışı ve iki ayrı kategoride baskısı çok iyi. Kitabı okurken akıp, gidiyorsunuz. Bir kurum kitabı gibi algılanmasın. Yayınevlerinin çoğunu kitabından çok daha özenle hazırlanmış. Okuyup çok şey öğrenilecek, saklanılacak ve tekrar tekrar göz atılacak bir kitap olmuş.
Aslında kitapta Hürkuş’un adım adım ortaya çıkma serüvenini anlatılmıyor, Vecihi Hürkuş ve Nuri Demirağ’dan yıllar sonra Türk havacılık endüstrisinin yeniden doğuşunun hikayesi anlatılıyor.
“Asırlık Yolculuk” Atatürk Havalimanı
Bahsetmek, dikkat çekmek istediğim ikinci kitap, Atatürk Havalimanı’nın taşınması sebebiyle hazırlanan, başlangıcından İstanbul Havalimanı’na taşınma anına kadar olan süreci kapsayan bir kitap: “Asırlık Yolculuk.”
Havalimanının hizmete başladığı 1912 ile kapandığı 2019 yılları arasını anlatan kitapta 1400’e yakın fotoğraf yer alıyor. Bakınca hayallere daldıran ve başından kalkılamayan bir kitap olmuş. Türkiye’nin havacılık tarihi konusunda önemli bir arşive sahip olan Gökhan Sarıgöl’ün imzasını taşıyan kitabın çıkmasında TAV Havalimanları Holding’in de sponsor olarak katkısı var. TAV’ın yaptığı katkıya “vizyonerlik” deniyor. Müteahhit mantığı olsaydı; “Havalimanı kapanıyor” denip, tarihe not düşen böyle bir kitaba destek olunmazdı. Dolayıyısıyla Sarıgöl’e ve TAV’ın bu desteği sebebiyle Sani Şener’e de teşekkür borçluyuz.
Türkçe ve İngilizce olarak hazırlanan kitapta,
birçok yerli ve yabancı havayolunun Yeşilköy ve Atatürk havalimanındaki fotoğrafları, havayollarının reklamları, ilk gün PTT pulları ile zarfları, Atatürk, İsmet İnönün, Vecihi Hürkuş, Nuri Demirağ ve Sabiha Gökçen’e ait şimdiye kadar hiçbir yerde yayınlanmamış fotoğrafları yer alıyor.
Havada Oraj
Türk havacılığının belli bir noktaya geldiğini kitaplarından da anlamak mümkün. Artık havacılığın çeşitli alanlarında eserler veriliyor. Bunlardan birisi de anı kitapları arasında anılabilecek, “Türk Sivil Havacılığına İçeriden Bir Bakış” serisine imza atan Sivil Havacılık (emekli) Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağı’nın ‘Havada Ahkam’ kitabını takip eden ikinci eseri ‘Havada Oraj.’
Kamu görevi esnasında, 32 yılda 33 bakan ile çalışan Erdağı, Türkiye’nin bölgesel uçak üretimi, hava aracı bakım ve onarımı, yolcu ve hava kargo taşımacılığı ile havacılık eğitimi konularında bölgesel bir güç olabilmesi için yürütülen çalışmalar ve bu konularda yapılması gerekenleri anlatıyor. Türk Hava Yollarının (THY) filosunda bulunan RJ uçaklarının bir deve kurban edilerek filodan çıkarılmasının hikâyesi, asker pilotların sivilleştirilmesinde karşılaşılan sorunlar gibi hemeh hemen her konuya değinen bir kitap.
XXX
Teknofest’te bir ilk: 100 hava aracı katılacak
Bu seneki Teknofest, geçen yıla göre çok daha katılımlı gerçeleşecek ve uluslararası arenada da çok konuşulacak gibi görünüyor. Havacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali (Tekneofest) ismi altında 19 yarışmaya ev sahipliği yapan organizasyonu yarışmacılar kadar, havacılık ve teknoloji şirketleri de ürünleriyle ilgi gösteriyor. Özellikle havacılık tarafında Türkiye tarihinde bir ilk olacak denecek boyutta hava aracı Teknofest sebebiyle Atatürk Havalimanı’nda olacak.
Türkiye Teknoloji Takımı Vakfı (T3 Vakfı) ve T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncülüğünde, Türkiye'nin önemli kurum ve firmalarının destekleriyle düzenlenen Teknofest’e en süpriz katılım Rusya’dan. Rusya’nın katılım göstereceği hava araçları dünyanın da ilgisini çekecektir. Savaş uçağı SU-35, Rus Hava Kuvvetleri akrobasi takımı Russian Knights (Rus Şövalyeleri) 5 adet SU-30 uçağıyla, yangın söndürme uçağı Beriev BE-200, MC-21 yolcu uçağı ve Sukhoi Superjet 100 yolcu uçağı Teknofest’te olacak. Bazılar uçacak, bazıları yerde statik alanda misafir ağırlayacak.
Öte yandan başka ülkelerden de gelecek olanlar, Türkiye’nin milli, özgün hava araçları, Türk Silahlı Kuvvetler (TSK) ve Emeniyet Genel Müdürlüğü envanterindekiler, Türk Havacılık ve Uzay Sanayi AŞ’nin (TUSAŞ) Milli Muharip Uçağı (Mock-up), Atak, Hürkuş, Gökbey gibi ürünleri, Baykar’ın Bayraktar Akıncı Taarruzi İnsansız Hava Aracı (TİHA) ve Cezeri Uçan Araba'sıyla toplamda yüze yakın hava aracı Teknofest’te olcak.
