E-Ticaret Kanunu'na da ithalat gibi bakılıyor!

Türkiye, ekonominin çarklarında tahribata sebep olacak elektronik ticareti yeni baştan ele alan kanun ve yönetmelik düzenlemesiyle hengâmeye doğru yol alıyor. Kimse de çıkıp yanlışlara işaret etmek istemiyor. Ülke ekonomisine, iş dünyasına vereceği zararları telaffuz edemiyor. Biz yazıyoruz, bize de yetkili ve ilgililer cevap veremiyor. Anlayacağınız savunamayacakları bir E-Ticaret Kanunu çıkarmışlar ve arkasında duramıyorlar.

Kanunu çıkarmak için çok hızlı hareket ettiklerinden unuttukları bazı hususları ve tanımlamaları da görüşe açtıkları yönetmeliğe koymuşlar. Ben de kanundan sonra bu vesileyle görüşe açılan yönetmelik için birkaç konuyu ifade etmiştim fakat onlara da cevap alamadım.

Çünkü Ticaret Bakanlığı, tartışmalara sebep olan E-Ticaret Kanunu’nu tıpkı ülkemizin dış ticaret verilerini ele aldığı gibi eksik ve yanlış bir bakış açısıyla değerlendiriyor. Ekim’de geçen yılın aynı ayına göre ihracatta yüzde 3 artış olmuş, rekor diye sunuluyor. Hâlbuki asıl rekoru yüzde 32 artış oranıyla ithalat kırmış. İthalat çok artmış, dış ticaret açığına zirve yaptırmış, Ticaret Bakanlığı hiç oralı değil. İlgilenmiyor. Burada çok yüksek oranla kırılan rekoru analiz etme gereği bile duymuyor. Bu bakış açısı yüzünden de dış ticaret açığı kapanamıyor.

Dış ticaretin ihracata da yön veren tarafıyla, ithalatla ilgilenmeyen bakanlık, tek taraflı benzer bakış açısını e-ticarette de yaygınlaştırmak için çaba sarf ediyor. Üstelik yabancı yatırımcıyı ürkütecek, mağdur edecek ve tüketiciyi de zarara sokacak bir yaklaşımla ve serbest piyasa ekonomisinin ruhuna rahmet okutacak bir yaklaşımla yapıyor.

Ne hikmetse dış ticarette olduğu gibi E-Ticaret Kanunu’nda da fotoğrafın tamamı gözlerden kaçırılmaya, saklanmaya çalışılıyor. Bu sebeple yazdıklarımıza bir cevap veren çıkmıyor, çıkamıyor. Hani yönetmeliği görüşe açmıştınız? Biz de görüşlerimizi ifade ettik, eksikliklere, yanlışlara ve sebep olacağı zararlara dikkat çektik. Sükût ikrardan geliyorsa, gereğini yapın. Aksi söz konusuysa bir cevap verin biz de kamuoyu ile paylaşalım. Zira yarın kanun yürürlüğe girince çok geç olabilir.

Evet, Ticaret Bakanlığı’nın görüşe açtığı ‘Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik Taslağı’nda epeyce garip yaklaşımlar var. Mesela E-Ticaret Kanunu’nda yer almayan pek çok husus için geniş düzenlemeler getirilmek isteniyor. Özellikle “Tanımlar” maddesinde yer alan orta ölçekli, büyük ölçekli ve çok büyük ölçekli gibi tanımlar E-Ticaret Kanun’da yok. Bu büyüklük mevzusu anlaşılmıyor. Kime, neye göre büyüklük tespiti yapılıyor? Katlanarak büyüyen bir sektöre bu kadar dar bir bakış açısıyla yaklaşmak doğru olamaz.

Kanunda olmayan birçok şey yönetmelikle getirilmek isteniyor diye vurgu yapıyorum. Mesela görüşe açılan yönetmenliğin MADDE 28’ine bakalım:

“Yazılı, işitsel ve görsel medya, dijital mecra, sosyal medya veya açık ya da kapalı alanlarda veya tanınmış kişi gibi iletişime elverişli her türlü araç kullanılarak yapılan; mal ve hizmetlerin çevrimiçi veya çevrimdışı mecralarda tanıtılması, görünürlüğünün artırılması ya da erişiminin kolaylaştırılması, alıcıların satın alma veya kiralama kararlarının etkilenmesi, söz konusu mal ve hizmetlere erişimin kolaylaştırılması amacıyla gerçek veya tüzel kişilere doğrudan ya da dolaylı ekonomik menfaat sağlanması gibi sponsorluk ve tanıtımı, yapılan bağış ve yardım faaliyetleri dâhil tanıtım ve pazarlama iletişimi bu Yönetmeliğin uygulanmasında reklam kabul edilir.”

Medyada kullanılacak reklamlara ciddi anlamlarda yasak getirildiğini E-Ticaret Kanunu’nda yer aldığı için yazmıştım. Yönetmelikle işin boyutu genişletilip bağış ve yardımlar da “reklam” kapsamı altına alınmış. Gerçekten akıl alır gibi değil…