Her şeye, herkes dahil olmuyor…

“Her şey dahil” sistemini yaşamımıza sokan tatil köyleri bu yaz ne yapacak?

Son iki gündür, çok sayıda tatil köyü sahibi olan turizm yatırımcıları ve tur operatörleri ile sohbet ediyorum.

İçlerinden birine, “Öngörüldüğü gibi bu ay sonunda açılış yapar mısınız?” sorusu yöneltince, şu 3 noktanın altını çizerek karşılık verdi:

1- Ruslar, Temmuz sonuna kadar yurt dışı uçuşları kapattı,

2- İngiltere bu yıl yurt dışına turist göndermeyecek,

3- Avrupa da kendi içinde turist değiştirecek.

Ardından soran kendisi oldu:

“Bu şartlar altında tatil köylerini kimin için, hangi bedelle nasıl açacağız? Turisti nereden bulacağız?”

Turist gelmesi halinde koronavirüs kurallarının da işletmeleri ciddi masraflı hale getireceğine dikkat çekip devam etti:

“Bir odadan müşteri çıkınca 24 saat o odayı başka müşteriye veremeyeceğiz; lokantalarda yarı yarıya oturma yerini azaltacağız. Bu demektir ki müşteri sayısı da yarı yarıya inecek. Buna göre fiyat belirlersem 200 dolardan aşağı oda satmamam, geçen yılın fiyatından verirsem de iflas bayrağını çekmem lazım…”

Sezonu kapalı geçirme düşüncesi olduğunu açıktan söyledi.

Ağustos başını gördükten sonra duruma bir daha bakacağını söylemekle yetindi.

HER ÜLKE İÇERİYE OYNUYOR

Hemen belirteyim konuştuklarımın ağırlıklı bölümünün bu sezona bakışı farklı değil.

Çünkü turistin ağırlıklı bölümü Rusya, Almanya ve İngiltere’den geliyordu.

Rusya’nın milli havayolu şirketi Aeroflot Temmuz sonuna kadar yurt dışına uçuş yasağı getirdi.

Haziran itibarıyla da yerli turizmi teşvik için Soçi gibi güney sahillerine uçuşa başlayacak.

Rus yönetimi daha çok Aeroflot’tan kiralama ile sağlanan uçuşlara (Charter sefer) da iç turizmini desteklemek için izin vermeyecek.

Görüşmelerde “Belki Ağustos sonu charter uçuşlara izin verilebilir” yaklaşımı sergilenmiş.

Bu da Kremlin’in iç pazarı doyurduktan sonra Ağustos sonunda dışa açılıma izin vereceği anlamına geliyor.

Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği'ne (IATA) göre, uçakların uçuşlarının durdurulduğu Mart ayındaki yolcu sayısına ancak 2024 yılında ulaşılabilecek.

AVRUPA’DA TURİZM İTTİFAKI

Zaten bütün dünya da bu sezon turizmde kendi iç pazarına oynuyor.

En iyi örneği de Almanya, Fransa, İtalya, İspanya ulaştırma bakanları arasında varılan, “Karşılıklı karantinaya gerek kalmayacak şekilde turist geçişlerine izin veren” anlaşma.

Tıpkı Rusya ve Çin gibi turisti kendi içinde tutmayı hedefliyor.

Kıta Avrupası'nın, özellikle de Türkiye açısından önem arz eden Almanya'nın yurt dışına turist çıkışı için hedeflediği tarih ise Eylül…

Belki öncesinde Antalya’ya aralarında THY, Lufthansa ortaklığındaki SunExpress’in de bulunduğu Corendon, TailWind, OnurAir havayolu şirketleri charter uçuş gerçekleştirebilir.

Tabii dönenlere 14 gün karantina zorunluluğu getirip ona da taş koymazlarsa…

Bir başka sorun, bu uçuşlarda koltukların ağırlıklı bölümünü her yıl düzenli Türkiye’ye gelen gurbetçilerin doldurması…

Ayrıca örneğin tek koridorlu uçakta bir sırada kaç kişi seyahat edecek?

Sadece orta koltuklar boş bırakılıp, 6 sıraya 4 yolcu mu alınacak, yoksa her sıraya 2 yolcu mu düşecek?

Eğer 4 yolcu ise bu gelirin üçte bir azalması demek.

THY’NİN UÇUŞ PLANLAMASI

THY de bunu öngörmüş olacak ki Haziran’da 19 ülke 22 noktaya yapacağı sefer sayısını, Temmuz’da 74 ülke 103 nokta 572 frekansa ulaştırıyor; temkinli ilerliyor.

Ağustos’ta 98, Eylül’de ise 99 ülkede 166 noktaya uçmayı hedefliyor.

Bunun ağırlıklı bölümü de Avrupa ve uzak Asya’ya uçuşlarını kapsıyor.

THY’nin Haziran planlamasında Rusya bulunmuyor; Temmuz’da Moskova ve St. Petersburg hedefleniyor.

Yurt içi uçuşların dahi %60 oranında icra edileceği, %40 azaltılacağı belirtiliyor.

Yolcuların hangi aralık ve sayıda taşınacağı konusundaki tartışma THY’de de devam ediyor.

AĞUSTOS’TAN ÖNCE ZOR

THY’nin sefer planlamaları da gösteriyor ki siyasi nedenlerle geçen sezonu da dipte kapatan Kuzey Avrupa (Nordik) pazarından bu dönem de umut yok.

Polonya, Ukrayna ve bazı Avrupa ülkelerinden belirli sayıda gelişler olabilir ancak bu da tek başına Almanya’dan her yıl gelen 3 milyona yakın turistin yerini alamaz.

TURİZM GELİRİ

Başta da belirttim, Rusya pazarının Ağustos’tan önce hareketlenmesi beklenmiyor; hatta Eylül sonuna kalma ihtimalinin daha güçlü olduğu söyleniyor.

Bu da gösteriyor ki tatil köylerinin harekete geçmesi Temmuz sonu Ağustos başı söz konusu olabilecek; bu da sezonu kısaltıyor.

Turizmden bu sezon beklenen döviz girdisinin 7,5-8 milyar dolar seviyesinde kalacağı anlamına geliyor.

Tabii bir de ikinci dalga koronavirüs ile karşılaşılmazsa…

HÜKÜMET DESTEĞİ

Hükümet de önceden gördüğü için, tur şirketlerine 30 milyon dolar bir destek verdi; 15 milyon dolar kadar (100 milyon TL) da avans çeklerine karşılık olmak üzere kullandırdı.

Buna ilave olarak %5,5 faiz ile 11 milyon euro kullanımı da serbest bıraktı.

Oteller ve tur şirketleri için en büyük sorun yolcuların uçamadıkları, yapamadıkları tatil paralarının iadesi…

AB’de 11 ülke, müşterilerine ileride kullanmak üzere kupon verme yoluna gitti; ancak Almanya tüketici hakkını gerekçe gösterip buna itiraz ederek herkesin parasının peşin iade edilmesini istedi.

Büyük ihtimalle de AB’den karar bu yönde çıkacak.

Devletlerin verdiği destek

500 EURO TATİL DESTEĞİ

AB içinde yapılacak turizmi teşvik için de bazı ülkeler yurttaşlarına 500 euro destek kredisi verme kararı aldı.

Türkiye ise şu aşamada böyle bir planlama görülmüyor.

Yarı sayıdaki yolcu ile seyahat etme zorunluluğu nedeniyle yükselen otobüs koltuk fiyatlarına bakınca uçağın durumunu görmek olası…

Bunun iç turizmi etkilemesi kaçınılmaz…

Belki butik oteller daha fazla yoğun olur ama bu yıl tatil köylerinin hemen açılıp müşteri alacağını kimse sanmasın…