Çocuk hangi yaşta olursa olsun, disiplin gerekiyor
DÜNYANIN tüm uzmanları bu konuda hemfikir ve farklı deyişlerle ifade etseler de sonuç şuna ulaşıyor: "Çocuklarınız hangi yaşta olursa olsun disiplinle büyümeleri şart..."
Cümle direkt böyle söylendiğinde "agresif ve katı bir tutumu" çağrıştırabilir. Ancak bir gerçek var ki çocukların anne babalarının disiplinine, hayatlarının çeşitli dönemlerinde değil doğdukları andan itibaren ihtiyaçları var.
Çünkü "disiplin" kelimesi bizim kuşağa okulda tahta önünde tek ayak üzerinde bekletilen çocuk veya cezalandırılan çocuk görüntüsünü hatırlatıyor olsa da aslında disiplin her yaş insanın kendini bilmesi için çok kritik bir konu. Hayat kalitesini etkileyen, yaşamlarını organize edebilmelerini sağlayan, konsantre olarak hayatlarına hâkim olmalarını sağlayan temel şey.
Kısaca; çocuk hangi yaşta olursa olsun disiplinle büyümesi şart!
Bunu da "Çocuğumu ben doğurdum, her istediğimi koşulsuz şartsız yapmalıdır" düşüncesinde olan son derece katı bir Çinli anne kadar sınırları zorlamadan ve "Çocuğum doğmayı kendi istemedi, ben karar verdim. O nedenle onu mutlu edip her istediğini yapmalıyım" diye düşünen, çocuğunun önünde diz çöken bir Amerikalı anne kadar sınırsız olmadan, dengeleri bilerek kontrol altına almak, ortada bir yerde bence bir Alman anne modeli uygulamak gerekiyor.
İşte yaş gruplarına göre çocuğunuza uygulayabileceğiniz disiplin önerileri...
1 YAŞ
■ Meraklı, enerjik ve hareketlidir. Çevresini keşfetmeye çalışır. Beklentileriniz mantıklı olsun. Uygun davranışı gösterin fakat ısrar etmeyin. Sesinizin tonu ve yüz ifadeniz dersi en iyi şekilde öğretir.
■ Kırılabilecek veya zararlı eşyaları kaldırarak ona hareket alanı yaratın. Taktik, rahat ettirip dikkatini dağıtmak. Eğer araba koltuğunun kemerlerini bağlamanıza izin vermiyorsa, hoşuna gitmediğini bildiğinizi ama bağlanmak zorunda olduğunu anlatın. Sonra oyun, yemek veya oyuncaklarla dikkatini dağıtıp unutmasını sağlayın.
2 YAŞ
■ Duygusal iniş çıkışlar yaşar. Hislerini anlamlandırmaya çalışır.
■ Mücadeleyi en aza İndirin. Bağırmadan beklentilerinizi açıkça belirtin. Basit seçimler yapmasını sağlayın. Gerekirse size yardım etmesi için teşvik edin. Duygularını yönetmesine yardım edin. Eğer birine vurursa "Biz vurmayız. Karşımızdakinin canı yanar" deyin. 2.5 yaşında empati geliştirmeye başlar.
■ Öfke nöbetlerini idare etmeye çalışın. Teslim olmayın ve yatışana kadar yanında kalın. Sonra onu olumlu davranmaya yönlendirin.
3 YAŞ
■ Gururunun kaynağı gelişen bağımsızlığıdır. Duyguları üzerindeki kontrolünü güçlendirmeye çalışır.
■ İş vererek yardımcı olun. İşi nasıl yapacağını tarif edip başlatın ve çabasını takdir edin.
■ Güzel davranışları tekrarlayın. Oyunlar oynayın.
4-5 YAŞ
■ Değişim dönemi olduğunu kabullenin. onunla inatlaşmayın. Mızmızlanmasını umursamayın.
■ Yapılan şeylerin nasıl yapılmasını istediğini kendisine sorun. Davranış ve kararlarının diğerlerini nasıl etkileyeceğini açıklayın.
■ Limit koyun. Özellikle zaman kullanımı için 5 dakika verdiniz. Bir çalar saat kurun; alarm çaldığında yapması gerekeni yaptığını göreceksiniz.
6-7 YAŞ
■ Dünyası genişler. Yeni sosyal ve akademik hayatı idare etmeye çalışır.
■ Bağımsız olarak problem çözme becerisini yüreklendirin. Hatalarını basitçe düzeltmek yerine önleme stratejilerini öğretin.
■ Kısa vadeli düşünün. Eğer odasını toplu tuttuysa onu ödüllendirmek için haftalarca beklemeyin. Günlük olarak değerlendirip onu motive edin.
■ Yardımlarını övgü ile karşılayın. 6-7 yaşında ev işlerine yardım edebilir ve bunlara beraberce girişmek onun kendisini iyi hissetmesini sağlayacaktır.
8-10 YAŞ
■ Grup ve sosyal davranışı öğreniyor. Nereye ait olduğunu çözmeye çalışır.
■ Ara sıra laflayın. Daha önce konuştuğunuz ve hata olduğunu bildiğini bildiğiniz bir hatası varsa, aşırı tepki vermeyin. Sadece sonuçlarını yönetmesine yardımcı olun. Yeni problemlerde ise ana araç tartışma ve sohbet.
■ Daha yetişkin bir yaklaşımla iletişim kurun.
■ Doğal sonuçları gösterin ve düzeltmeler yapın. Mesela, kirli giysilerini çamaşır sepetine koymuyorsa yıkamayın. Arkadaşının CD'sini veya kitabını kaybediyorsa yerine yenisini aldırın, tabii ki kendi kumbarası ve harçlığından, biriktirdiği bayram paralarından.
■ Sınıf arkadaşını kırdıysa özür dilemesi için ısrar edin. Böylece değerlerinizi kavrayıp sorumluluk sahibi olmayı öğrenecektir.
