Kestane kebap yemesi sevap...

Kışın en sevilen lezzetlerinden biri olan kestane, kayın familyasında yetişen bir meyve. Aslında yediklerimiz meyve değil ağacın sindirilebilir, leziz tohumları... Sonbaharın ortalarında hasadına başlanan kestanenin faydalarını öğrenmeye ne dersiniz?

Kestane tohumunun yenebilirliğini keşfedenler, kaşif ve mucitlerin anavatanı Çin'den çıkmış yine... Ancak göçler ve ticaret ilişkileri sayesinde bütün dünyaya bu ağacın tohumundan elde edilen nefis çerez tanıtılıyor. Tahıl üretimi yetersiz kaldığında kestane uzunca bir süre Avrupa'nın karbonhidrat membağı olarak iş görüyor.

Anadolu'ya dönersek, hangi ilimizde en çok kestane üretildiğini soracak olsak sanıyorum ilk yanıt Bursa olurdu. Bu yanıt, gücünü kestane şekerine hayat veren Bursa ilinden alırdı. Oysa ülkemizde kestanenin en çok yetiştiği coğrafya Aydın ili olarak bilinmektedir. Bu liste Bursa ve İzmir şeklinde uzayıp gidiyor...

Şimdi gelelim asıl soruya... Kestaneyi nasıl biliriz?

Biz, kestaneyi közleyerek, haşlayarak yahut sıcak suda kabuklarını ayıklayarak yeriz. Tohumun sert kabuğu, ısıya dayanıksız olduğu için içindeki yemişe ulaşabilmek adına kabuğu derin bir çizikle işaretler ve pişirme usulünü uygularız.

Kestane tek başına tüketilebildiği gibi tatlandırılarak şekerlemesi de yapılabilmekte, yahut haşlama metodu ile kabuğundan ayrıldıktan sonra et yemekleri için çeşnilendirilerek garnitür olarak kullanılmaktadır. Avrupa mutfaklarından çoğu kestaneye bir garnitür olarak daha tanıdıktır. Kestane püresi yahut kestane unu da zengin bir karbonhidrat kaynağı olarak kullanılmaktadır.

KALORİLİ

İnek ve koyun sütünde yer alan; süt şekeri diye bildiğimiz laktozu bazılan sindiremez. Böyle durumlarda kestane unu bir dengeleyici seçenek olarak kullanılabileceği gibi ekmek yapımında bile kullanılabilir. Gevrek yapmaya müsait karbonhidrat yapısına sahip alan kestanecin sadece kebap veya şekerleme olarak dahil olması ülkemizde yeterli karbonhidrat olanakları bulunmasında yatar.

Kestane lif bakımından zengindir. Düşük oranda ve kaliteli tohum yağı içerir. Aynca B1, B2 ve C vitaminlerini de bünyesinde banndınr. Kestanenin kalorisinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Bu bakımdan kestaneyi tüketmenin en iyi yolu 6 adet ara öğün olarak tüketmek ve ona 1 bardak süt ile eşlik etmektir. Lütfen 6 adet kestanenin 1 dilim beyaz ekmeğe eş değer olduğunu unutmayınız.

Ancak eğer kestaneyi haşlayarak tüketirseniz kalori tasarrufuna gidebilirsiniz. Yine de ne olursa olsun yerken bir bardak süt ile eşlik etmeyi unutmayınız.

KEBABI MEŞHUR

Kestane, kayıngiller (Fagaceae) familyasından Castanea cinsini oluşturan ağaçların ve bu ağaçların yenilebilen tohumlarına verilen ad.

Tohumları Güney Avrupa ile Güneybatı ve Doğu Asya'da yaygın olarak tüketilmektedir. Orta çağlarda Güney Avrupa'da yeterli buğday ununa sahip olamayan orman toplulukları temel karbonhidrat kaynağı olarak tamamen kestaneye bağlı kalmaktaydı.

Tohumlar, ateşte közlenmiş, haşlanmış veya suda kaynatılmiş olarak tüketilir. İlkine çoğunlukla 'kestane kebap' denilmektedir; bu yöntem, kestane tohumlan üst kısımlan hafifçe çizildikten sonra, 200-220 °C'de 10-15 dakika süreyle fırına verilerek hazırlanır.

Kestane aynı zamanda bazı çörek, kek ve pasta çeşitlerinde de kullanılmaktadır. Ayrıca özellikle Bursa ve İzmir'in Ödemiş ilçesindeki Bozdağ'da kestane şekeri adıyla bilinen bir tatlı çeşidi de çok sevilmektedir ve oldukça fazla miktarda üretilmektedir.

KESTANENİN KULLANIMI

Kerestesi, dayanıklılık ve dekoratif özellikleri bakımından meşe ağacının odununa benzemekle birlikte, kuruma esnasında çatlaması ve eğrilmesi nedeniyle, bu ağaçtan büyük boyutlu kereste elde edilememektedir. Ancak dayanıklılığı nedeniyle bazı ahşap bahçe işlerinde bu ağaçtan faydalanılmaktadır. İtalya'da fıçı yapımında kullanılmaktadır.

Kestane; eski zamanlardan beri insan beslenmesinde önemli bir yer almıştır. Araştırmacılar ilk zamanlarda Alp yöresinde yaşayan insanlann 4-6 aylarını kestane ağırlıklı beslenme ile geçirdiklerini belirtmektedirler. Bu yörede kişi başına kestane tüketiminin yılda 150 kg dolaylannda olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle kestane meyvesi fakirin ekmeği, ağacı da ekmek ağacı olarak tanımlanmaktadır.

Birçok Kuzey yanmküre ülkesinin mutfağında vazgeçilmez bir unsur olan kestane, etli yemeklerin hazırlanmasında, çeşitli salatalarda lezzet artırıcı olarak yer almaktadır. Ayrıca kestane şekeri, kestane püresi, kestane ezmesi gibi çeşitli tatlılar da yapılmakta ve bu ürünler tek başına tüketilebildiği gibi pastalarda da kullanılmaktadırlar. Kestaneler öğütüldüğünde, kestane, doğada tamamen doğal ışartlar altında yetiştirilen, tarımsal ilaç, suni gübre kullanılmayan organik tarım ürünüdür. İçerdiği besin öğelerine ilaveten organik tarım ürünü olması nedeniyle kestane, beslenme diyetlerinde eskiden beri yer aldığı önemini günümüzde de korumaktadır. Başta Fransız mutfağı badem ve fındıktaki gibi yağlı bir yapı yerine güzel ve tatlı bir un haline gelebilen kestaneyi kullanır. Bazı araştırmacılar inek sütündeki süt şekeri laktozun çocuklar için alerjik etkisi nedeniyle çocuklara uygun tatlı ve çorbaların hazırlanmasında kestane ununun alternatif bir ürün olabileceğine dikkati çekmektedirler. Kestane unu ayrıca, sütlü puding türü ürünlerde, ekmek yapımında, flakes (corn flakes) türü ürünlerin hazırlanmasında kullanılmaktadır.

DOYURUCUDUR

Yenebilir nitelikteki taze kestane başta nişasta ve çeşitli şekerler olmak üzere iyi kalitede sindirile-bilen lifli maddeler, protein, düşük oranda yağ, çeşitli mineral maddeler, B1, B2 ve C vitaminlerini içermektedir. 100 gram yenebilir kestane ortalama olarak 160 kcal enerji sağlamaktadır.

Kestane, doyurucu özelliğine paralel olarak insanların beslenmesine katkı sağlayan birçok besin öğelerine sahiptir.

100 grtaze kestanenin (yenebilir kısmı) besin öğeleri: Kalori (kcal): 160 Karbonhidrat (g): 34 Şeker (g): 9,6 Protein (g): 3,2 Yağ (g): 1,8 Sodyum (mg): 9 Potasyum (mg): 395 Kestanenin besin öğeleri kestane türüne, çeşidine, yetiştiği ekolojik şartlara göre değiştiği gibi uygulanan işleme teknolojilerine göre de değişikliklere uğramaktadır. Örneğin kestane haşlandığı zaman nem oranı yükselmekte ve toplam enerji değeri % 25 oranında azalarak 120 kcal'ye düşmektedir. Haşlama esnasında nişasta bileşimi değişmekte; ayrıca potasyum ve sodyum miktarları azalırken kalsiyum miktarında değişiklik görülmemektedir.

Kavrulduğu takdirde nem oranı % 20 dolaylarında azalırken, şeker miktarı % 25 oranında artmakta ve enerji değeri 200 kcal olmaktadır. Kestane kurutulduğunda raf ömrü uzamakta, besin öğelerinde artışlar görülmektedir.