Didaktik şiir nedir, ne demek ve özellikleri neler? Edebiyatta didaktik şiir örnekleri ve temsilcileri
Didaktik şiir; belirli bir konuda öğüt ya da ahlaki bir ders verme amacında olan bir şiir türü olarak karşımıza çıkmaktadır. Yunanca ''didaktikos'' sözcüğünden gelen ve belli bir düşünceyi aktarma amacı taşıyan didaktik şiir nedir? Didaktik şiir özellikleri nelerdir? Didaktik şiir ne demek sorusuna yanıtlar aradığımız bu içeriğimizi sizler için hazırladık.
Şiirdeki duygunun ön plana alınmadığı, diğer türlere oranla sanatsallıktan biraz daha uzak olan didaktik şiir temsilcileri kimlerdir? Özellikle Türk edebiyatında öne çıkan didaktik şiir örnekleri nelerdir? İşte, tüm detaylar…
Didaktik Şiir Nedir?
Belli bir konuda düşünceyi vurgulamak yoluyla bilgiler veren, bir konuda öğüt ve ahlaki dersler vermeyi amaçlayan öğretici nitelikli ve genellikle duygu yönü olmayan şiirlere didaktik şiir adı verilmektedir. Düşünceler ve öğütler, şiirdeki ahenk ve ölçünün düzyazıdan daha dikkat çekmesi ve akılda kalıcılığı artırması nedeniyle şiir şeklinde dile getirilmiştir. Duygu ikinci plana atılıp düşünce ön plana çıkarıldığı için sanatsal yön, estetik kaygılar didaktik şiirlerde pek dikkat çekmemektedir.
Kökeni eski Yunan edebiyatına dayanan didaktik şiirin ilk örnekleri Hesiodos tarafından verilmiştir. Türk edebiyatında ise özellikle dini ve ahlaki konularda yazılmış başarılı didaktik şiirler bulunmaktadır. Tüm bunların yanında ayrıca, fabl ve manzum hikâyeler de didaktik şiir türüne örnek olarak gösterilebilir.
Didaktik Şiir Özellikleri
Bilgilendirici ve aydınlatıcı bir şiir türü olarak dikkat çeken didaktik şiir özellikleri şu şekilde sıralanabilir:
Didaktik Şiir Temsilcileri
Bilgi ve felsefi yönü ağırlıklı eserler vermiş olan ve önce çıkan didaktik şiir temsilcileri şunlardır.
Türk edebiyatında bilinen ilk didaktik şiir örneği ise Yusuf Has Hacip tarafından yazılmış olan Kutadgu Bilig isimli eserdir. İslamiyet’i ilk kez devlet dini haline getiren ve İslamiyet’i kabul eden ilk Türk devleti olan Karahanlılar döneminde yazılmış olan Kutadgu Bilig; dini-didaktik bir eser olarak dikkat çekmektedir. Devlet yönetimi, aklın kullanılması gibi konuları işleyen binlerce beyite sahip olan bu eser, okuyucuya dersler veren öğütlerle bezenmiştir.
Didaktik Şiir Örnekleri
Dinle sana bir nasihat edeyim.
Hatırdan, gönülden geçici olma.
Yiğidin başına bir iş gelince,
Anı yâd ellere açıcı olma.
Mecliste arif ol kelamı dinle.
El iki söylerse, sen birin söyle.
Elinden geldikçe sen iyilik eyle.
Hatıra dokunup yıkıcı olma.
Kitap en iyi arkadaş,
Bana neyi sorsam söyler.
Ne anlatsa en sonunda,
Çalış, iyi, doğru ol der.
Geceleri uyumaz o,
Beni kaldırır erkenden.
Okulum kadar güzeldir,
Kitabı çok severim ben.
Topraktandır cümle beden
Nefsini öldür ölmeden
Böyle emretmiş Yaradan
Sen kalemsin ben uç muyum?
İnsanlığa dürüst davran,
İnsan küçük; büyük evren,
İnsanlara hakça davran,
Koltuk sana baki değil.
