Alzheimer ile ilgili doğru bilinen yanlışlar!
Prof. Dr. Geysu Karlıkaya, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü kapsamında yaptığı açıklamada Alzheimer'ın önlenip önlenemeyeceğine yönelik bilgiler verdi, toplumda Alzheimer ile ilgili doğru bilinen yanlışları anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu
Modern çağın korkulan hastalığı Alzheimer… Çoğunlukla ileri yaşta ortaya çıkıyor. 65 yaşından itibaren görülme sıklığı yüzde 10 olurken, bu oran 85 yaş üzerinde yüzde 50’lere ulaşıyor. Günümüzde insanların ömrünün giderek uzaması bu hastalıkla daha çok karşılaşılmasına neden oluyor.
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Geysu Karlıkaya, Alzheimer’ın bunama (demans) sebeplerinden sadece bir tanesi olduğunu belirtirken, toplumda bu hastalığa karşı doğru bilinen birçok yanlış olduğunu, hastalığa yönelik bilinçlenmenin ise zorlu süreci hafifleteceğini vurguluyor. Prof. Dr. Geysu Karlıkaya, 21 Eylül Dünya Alzheimer Günü kapsamında yaptığı açıklamada Alzheimer’ın önlenip önlenemeyeceğine yönelik bilgiler verdi, toplumda Alzheimer ile ilgili doğru bilinen yanlışları anlattı, önemli uyarılar ve önerilerde bulundu.
UNUTUYORUM... ALZHEIMER HASTASI OLDUM! YANLIŞ
DOĞRUSU: Arada bir isim veya eşyaların yerini unutmak veya randevu kaçırmak, daha sonra hatırlamak şartıyla hepimizin başına gelebiliyor. Alzheimer hastalarında ise sonradan hatırlama kısmı gerçekleşmezken, unutkanlık ilerleyici ve günlük yaşantıyı etkileyecek düzeyde oluyor. Unutkanlığın yanı sıra kişilik değişikliği, problem çözme becerisinde bozulma, daha önce kazanılmış becerilerin kaybı gibi bulgular da görülebiliyor.
BUNAMA EŞİTTİR ALZHEIMER HASTALIĞI! YANLIŞ
DOĞRUSU: Demans yani bunamanın onlarca farklı sebebi var. Alzheimer hastalığı sadece en sık görülen demans olma özelliğini taşıyor. Alzheimer hastalığı dışında Parkinson hastalığı vb. başka hastalıklar, vitamin eksiklikleri, hormonal bozukluklar, enfeksiyonlar veya kanser türleri de bunamaya sebep olabiliyor. Her hastalığın tedavisi farklı olduğu için de her hastada ayırıcı tanının dikkatle yapılması gerekiyor.
ALZHEIMER YAŞLANMANIN DOĞAL SONUCUDUR!YANLIŞ!
DOĞRUSU: Alzheimer hastalığı yüzde 90 oranında ileri yaşta ortaya çıkıyor. 65 yaşından itibaren görülme sıklığı yüzde 10 iken, bu oran 85 yaş üzerinde yüzde 50’lere ulaşıyor. Aslında yaşın ilerlemesi ile herkeste birlikte öğrenme kapasitesinde azalma ve hafif unutkanlık olabiliyor. Ancak bu unutkanlık hiçbir zaman günlük yaşantıyı etkileyecek şekilde ilerlemezken, Alzheimer hastalarında ise günlük yaşantıyı etkileyen, hemen hemen sürekli ve ilerleyici bir hafıza kaybı görülüyor.
"ANNEM ALZHEIMER HASTASI, BEN DE OLACAĞIM" YANLIŞ
DOĞRUSU: Alzheimer olgularının yüzde 5’inden daha azı kesin olarak genetik bir geçiş gösteriyor. Bu olgularda bulgular genellikle erken yaşlarda, 40-50 yaş civarında başlıyor. Yüzde 95 oranındaki olguda ise genlerin etkisi yine görülmekle birlikte daha azalıyor. Örneğin; anne, baba veya kardeşinizde Alzheimer hastalığı 65 yaşından sonra başlamışsa riskiniz, ailesinde Alzheimer hastası olmayan birinden yaklaşık 3 kat daha yüksek oluyor.
TAKVİYE ÜRÜNLER ALZHEIMER'I ÖNLEYEBİLİR YANLIŞ
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Geysu Karlıkaya “Vitamin E, B, C, ginkgo biloba, folat ve selenyum gibi takviye ürünlerin Alzheimer hastalığını önlediğine yönelik herhangi bir bilimsel kanıt yoktur” diyor.
ALZHEIMER HASTALIĞI BİR KAN TESTİ İLE ANLAŞILABİLİR! YANLIŞ
DOĞRUSU: Bazen nadir görülen erken yaşta başlayan ailevi Alzheimer hastalarında kan tetkiki ile genetik inceleme sonucunda kesin tanı konulabiliyor. Bu hastalarda pozitif gen saptanması ileride Alzheimer hastalığı gelişeceği anlamına geliyor. Nadir görülen erken başlangıçlı genetik geçişli olgular dışında, Alzheimer hastalığının kesin tanısı ancak beyin dokusunun mikroskop altında patolojik olarak incelenmesi sonucunda konulabiliyor.
ALZHEIMER HASTALARI SİNİRLİ OLUR VE SAKİNLEŞTİRİCİ İLAÇ GEREKİR! YANLIŞ
DOĞRUSU: Onlar odada yokmuş gibi davranılması, hızlı ve karmaşık cümlelerle konuşulması, karar verme yetileri azalmışken yiyecek ve giyecek için çok seçenek sunulması kafa karışıklığı yaşamalarına sebep olabiliyor. Bazı hastalarda sık görülen öfkenin altında genellikle ifade edilemeyen bir sorun yatıyor. Alzheimer hastasıyla konuşurken, yakınında olun ve göz teması kurun, basit kelimelerden oluşan kısa cümleler kurun, rahatlatıcı sakin bir ses tonuyla konuşun, vücut diline dikkat edin. Ayrıca onlar için kolay giyilecek kıyafet, ayakkabı ve kolay yenebilecek yiyecekler seçin. Bu davranışlar onları rahatlatacaktır.
ALZHEIMER HASTALIĞI ÖNLENEBİLİR! KISMEN YANLIŞ!
DOĞRUSU: Yapılan büyük gruplu çalışmalar; bulmaca çözen, dama oynayan, zihinsel olarak aktif kalan (yeni dil öğrenme, müzik aleti çalmayı öğrenme), sosyal olarak aktif olan (konser ve müze vb. etkinlikler), düzenli egzersiz yapan, diyabet ve hipertansiyon gibi kronik hastalıklarını kontrol altına alan ve meyve ile sebzeden zengin Akdeniz diyeti ile beslenen kişilerde Alzheimer oranının istatistiksel olarak daha düşük olduğunu ortaya koyuyor. Ancak tek tek kişi bazında bu aktivitelerin yararı konusunda yeterli veri bulunmuyor. Genel vücut sağlığı için yararlı olan şeylerin, beyin sağlığı için yararlı olduğunu akılda tutacak şekilde bir yaşam tarzının erken yaştan itibaren edinilmesi önemli.
ALZHEIMER HASTALIĞINDA TEDAVİYE ERKEN BAŞLANMASI ÇOK ÖNEMLİ! KISMEN YANLIŞ
DOĞRUSU: Alzheimer hastalığını tedavi eden veya ilerleyişini durduran bir ilaç halen mevcut değil. İlk bulgular genellikle beyindeki değişikliklerden 20-30 yıl sonra ortaya çıkıyor. Tedavide kullanılan ilaçlar, beyin hücrelerinin birbiri ile iletişimini kolaylaştırmaya yönelik olup, belli sayıda hastada, hastalığın ilerleyişini kısa süre için yavaşlatıyor. Bu ilaçların beyindeki patoloji veya hastalık süreci üzerine etkisi olmadığı için tedaviye erken veya geç başlanması ile hastalığın uzun süreli seyrinde de değişiklik gözlenmiyor. Ancak tanının netleştirilmesi, farklı tedaviler gerektiren hastalıkların ayırt edilebilmesi ve yaşam kalitesini arttırmaya yönelik farklı tedaviler uygulanabilmesi için şikayetler fark edildiğinde hekime başvurulmalı.
ALZHEIMER HASTALARI NE OLUP BİTTİĞİNİ ANLAYAMADIĞI İÇİN YANINDA OLUP OLMAMAMIZ FARKETMEZ! YANLIŞ
DOĞRUSU: Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Geysu Karlıkaya “Alzheimer hastaları kişileri, tarihleri, olayları, az önce yedikleri yemeği hatırlamayabilir, ancak bu geçmişlerini unuttukları ve etraflarında olanları hissetmedikleri anlamına gelmez. İfade sorunları olması sebebiyle duygularını ifade edemeseler de farkındalıkları genellikle göründüğünden çok daha fazladır. Bazen bir kişi, bir yer, bir ses veya görüntü duygusal hafıza üzerinden olumlu-olumsuz dışarıdan fark edilemeyen yoğun duygulara yol açabilir. Sabırla; bazen konuşarak, bazen dokunarak, elini tutarak, bazen sevdikleri müzikleri dinleterek onlara ulaşabilirsiniz” diyor.
