Gıdalardaki pestisit temizlenir mi?
İhracatta iade edilen ürünler, pestisit ve aflatoksin sorununu yeniden gündeme taşıdı. Gıda Mühendisi Ebru Akdağ, iade edilen ürün sorununun nasıl çözüleceğini ve yiyeceklerden pestisit kalıntılarının nasıl temizleneceğini anlattı. Habertürk'ten Demet Demirkır'ın haberi
Türkiye’den ihraç edilen mandalina, domates, Antep fıstığı ve incir gibi ürünlerde yüksek miktarda pestisit kalıntısı ve aflatoksin bulunması gerekçesiyle ülkeye iadeler devam ediyor. Son olarak Avrupa Birliği Komisyonu'nun Gıda ve Yemler İçin Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) portalında yer alan bilgiye göre, Türkiye’den Fransa'ya giden kuru incirlerde "ciddi" uyarısıyla ürünlere el konulduğu bildirildi.
GERİ GÖNDERİLEN ÜRÜN SORUNU NASIL ÇÖZÜLÜR?
Geri gönderilen ürün sorunlarının önlenmesi için tarım ve gıda üretim süreçlerinde sistematik önlemler alınması gerektiğini vurgulayan Bitki Bazlı Gıdalar Derneği Yönetim Kurulu Başkanı ve Gıda Mühendisi Ebru Akdağ, şu uyarılarda bulundu:
- Çiftçilere pestisit kullanımı, hijyen, depolama ve iyi tarım uygulamaları konusunda düzenli eğitimler verilmeli, entegre zararlı yönetimi ve biyolojik mücadele yöntemleri teşvik edilmelidir.
- Ürün izlenebilirliği sağlanarak, üretimden tüketiciye kadar tüm süreçler dijital olarak kayıt altına alınmalı ve ihracat öncesi pestisit kalıntı analizi, mikotoksin testleri gibi sıkı denetimler yapılmalıdır.
- Depolama ve taşıma koşulları uluslararası standartlara uygun hale getirilerek, özellikle aflatoksin riski olan ürünlerde uygun saklama şartları sağlanmalıdır.
- Lojistik süreçlerde ürünlerin zarar görmemesi için gerekli önlemler alınmalı, inovasyon ve teknoloji kullanımıyla pestisit alternatifleri ve hızlı analiz yöntemleri benimsenmelidir.
- Kamu-özel sektör iş birliğiyle çiftçilere destek programları artırılmalı, uluslararası standartlara uyum sağlanarak üretim süreçleri sürekli iyileştirilmelidir.
- Yasal gerekliliklere uymayan üreticiler ve ihracatçılar için caydırıcı cezalar uygulanarak bu sorunların tekrarı önlenmelidir.
HANGİ GIDALAR PESTİSİT VE AFLATOKSİN AÇISINDAN DAHA RİSKLİ?
Akdağ, pestisit kalıntıları ve aflatoksin gibi bulaşanların en çok risk oluştuğu gıdaların tarım ürünleri olduğunu kaydederek, açıkta satılan kuruyemişler, baklagiller, kuru bitki karışımları, çay karışımları gibi ürünler ile mısır, buğday, arpa ve yulaf gibi tahılların hem pestisit hem de aflatoksin riski taşıdığına dikkat çekti.
HAYVAN YEMLERİNDEKİ AFLATOKSİN DE İNSANA GEÇEBİLİYOR
Ayrıca Akdağ, hayvan yemlerinde bulunan aflatoksinin süt ve süt ürünlerine, oradan da insana geçme ihtimalinin bulunduğunu söyledi ve şöyle devam etti: "Pestisit kalıntılı yemlerle beslenen hayvanların eti ve çiftlik balıkları da risk grubundadır."
Bu zehirleri ortadan kaldırmanın mümkün olup olmadığını sorduğumuz Akdağ, doğada hiçbir şeyi sıfırlamanın maalesef mümkün olmadığını; ancak pestisit kalıntıları için etkili olan yöntemlerin olduğunu söyledi:
MEYVE VE SEBZELERDEKİ PESTİSİT KALINTILARI NASIL TEMİZLENİR?
Sebze ve meyveleri yıkamak, pestisit kalıntılarından kurtulmanın ilk ve en etkili adımlarından biridir.
Tuzlu suyla yıkama: Yüzeydeki pestisit kalıntılarının yüzde 75-80'i, yüzde 2 tuz içeren soğuk suyla yapılan yıkamayla giderilebilir.
Bol suyla yıkama: Üzüm, elma, armut, domates gibi meyve ve sebzeler iki ya da üç kez bol su ile yıkanmalıdır. Akan su, emici bir etki yaratarak pestisit ve bakterilerin büyük bir kısmını uzaklaştırır.
Yeşil yapraklı sebzeler: Ispanak ve marul gibi yapraklı sebzeler, dikkatlice yıkanmalı ve ardından sıcak su veya buharla kısa süreli bir işlemden geçirilmelidir.
SOYMA
Meyve ve sebzelerin kabuklarını soymak, yüzeyde birikmiş pestisitlerin ve kirin giderilmesinde oldukça etkilidir. Özellikle elma, havuç ve salatalık gibi sebzelerin kabuklarının soyulması önerilir. Ayrıca yapraklı sebzelerin dış yapraklarının atılması, pestisit kalıntısını azaltabilir.
PİŞİRME
Pişirme işlemi, yıkama ve soyma sonrası kalan pestisit kalıntılarını daha da azaltır.
Haşlama ve buharda pişirme: Sebzeleri haşlama veya buharda pişirme, pestisitlerin büyük bir kısmını etkisiz hale getirir.
Basınçlı pişirme ve kızartma: Hayvansal ürünlerde bulunan pestisit kalıntıları, basınçlı pişirme, kızartma ve fırınlama ile azalır.
ÇEŞİTLİ GIDALAR TÜKETİN
Tek bir tür gıdaya bağımlı kalmamak, farklı kaynaklardan beslenmeyi sağlayarak belirli bir pestisite aşırı maruz kalma riskini azaltır. Bu yöntem aynı zamanda daha dengeli bir beslenme düzeni sağlar.
