Google istemeye istemeye telif ödemeyi kabul ediyor
Google Avustralya ve Kanada'nın ardından AB ülkelerinde de telif hakkı yasaları kapsamında medya kuruluşlarına içerikleri için ödeme yapmayı kabul etti. Dünya genelinde Google ile hükümetler ve medya kuruluşları arasında adeta bir bilek güreşi yaşandı. Firma 7 yıl boyunca News özelliğini İspanya'da askıya aldı. Avustralya'yı ise ülkeden tamamen ayrılmakla tehdit etti. Ancak günün sonunda hiçbir ülkeden vazgeçmedi ve çıkarılan yasalara uyumlu bir şekilde telif ödemeyi tercih etti. Avustralya'da medya kuruluşlarının Google ile yaptıkları anlaşmalardan yıllık 142 milyon dolar gelir elde etmesi beklenirken Türkiye'de bu alanda bir yasa bulunmuyor
10 yılı aşkın süredir dünya genelinde medya şirketleri ile Google arasında devam eden telif mücadelesinde yeni bir eşik aşıldı.
Google 10 gün önce, Almanya, Fransa ve diğer dört Avrupa Birliği (AB) ülkesindeki 300'den fazla yayıncıya telif ücreti ödemeyi kabul etti. ABD merkezli şirketin haber ve yayın ortaklarından sorumlu direktörü Sulina Connal, önümüzdeki aylarda diğer AB ülkelerinde de yayıncılara telif ücretleri ödeneceğini duyurdu.
ABD'li devin kararı üç yıl önce Google ve diğer çevrimiçi platformların müzisyenlere, sanatçılara, yazarlara, medya kuruluşlarına ve gazetecilere çalışmalarını kullanmaları için ödeme yapmasını gerektiren AB telif hakkı yasalarının kabul edilmesinin ardından geldi.
7 YIL ASKIYA ALDI
Bu konuda ilk yasayı ise 2014 yılında İspanya yürürlüğe almıştı. Söz konusu yasayla Google Haberler (News) hizmetinde çıkan linkler için telif ödemesi zorunlu kılındı. Google ilk olarak bu yasaya tepki gösterdi ve İspanya'da Google News hizmetlerini 7 yıl boyunca askıya aldı.
AB YASASI İLE İSPANYA YASASININ FARKI
İspanya'nın 2014'te çıkarttığı yasada Google'ın ilgili çatı kuruluşlar tarafından belirlenen bir ücreti ödemesi öngörülüyordu. Ancak bundan farklı olarak AB telif yasası Google'a doğrudan içerik üreticileriyle pazarlık yapma imkanı verdi. İspanya yerel yasası yerine AB yasasını kabul edince 2021'de Google bu ülkede yeniden News hizmetini açma kararı aldı.
ÖNCE TEHDİT SONRA ANLAŞMA
Medya şirketleri 2010'dan bu yana telif taleplerini zaman zaman dile getirse de ilgili yasalar dünya genelinde son 3 yılda kabul edilmeye başlandı. 2021 başında Avustralya hükümeti çıkarttığı yasayla Google, Facebook gibi devlerden medya kuruluşlarıyla içeriklerinin bu sitelerde yer alması için lisans anlaşması yapmasını talep etti.
İspanya'da News hizmetini askıya alan Google Avustralya'da ise tamamen ülkeden çekilme tehdidinde bulundu. Ancak ardından 70 yerel medya kuruluşuyla telif anlaşmasına vardı. Avustralyalı medya şirketlerinin yapılan anlaşmalarla yılda 200 milyon Avustralya Doları (142 milyon ABD Doları) gelir elde etmesi bekleniyor.
KANADA'DA DAHA HAFİF BİR İTİRAZ
Medya kuruluşlarının maddi zorluk içinde olmasının yanlış bilgilerin yayılmasına sebep olduğunu gerekçe gösteren Kanada hükümeti de bu yıl Google ve Facebook gibi devleri haber içerikleri için ödeme yapmaya zorlayan bir yasa çıkarttı. Google bu sefer ülkeden çekilme tehdidinde bulunmadı ancak yasada haber kuruluşu tanımında standartların düşük tutulduğunu, bunun da yalan haber yapan sitelere ödeme yapılmasıyla sonuçlanabileceğini belirtti. Yasanın medyaya güveni sarsabileceğini, bu yüzden yarardan çok zarar getireceğini iddia etti.
FRANSA'DA KABUL ETTİ
Yukarıdaki örneklerde görüldüğü gibi Google pek istekli olmasa da çıkarılan yasalar sonrasında içerik üreticileriyle pazarlık masasına oturmayı hep kabul etti. Fransa'da ise daha farklı anlaşmalar imzalamak zorunda kaldı. Fransa Rekabet Kurumu medya kuruluşlarına telif ödemediği gerekçesiyle geçen yıl Google'ın çatı şirketi Alphabet'e 500 milyon Euro para cezası verdi. Bu kararın ardından mart ayında Google ülkede 200'ü aşkın medya kuruluşunu temsil eden Apig ile telif ödemesi anlaşması imzaladı.
Google Fransa'nın dünyaca ünlü haber ajansı AFP ile ise 5 yıllık bir anlaşma imzaladı. Firma, ajansın içeriklerini kullanması durumunda 5 yıl boyunca Fransa Rekabet Kurumu'nun belirleyeceği bir ücreti ödemeyi kabul etti.
TÜRKİYE'DE YASA YOK
Google'ın bu ay AB ülkelerinde vardığı anlaşma üzerine Türkiye'de Sosyal Medya ve Dijital Güvenlik Eğitim Araştırma Merkezi (SODİMER) Başkanı Prof. Dr. Levent Eraslan, "Türkiye’nin de kendi dijital telif yasasını çıkarması gerekiyor. Yapılan haberlerin, çalışmaların, verilen emeğin mutlaka teliflendirilmesi gerekli" çağrısında bulundu.
Dijital telif yasası aslında Türkiye'de de dünyaya paralel bir şekilde uzun süredir tartışılıyor. Ancak bu konuda henüz yeterli somut adımlar atılmış değil. Şu ana kadarki örnekler bu tarz yasaların Google'ı huzursuz etse de sonunda anlaşmayla sonuçlandığını gösteriyor. Google şu ana kadar İspanya'da News özelliğini askıya almasının dışında herhangi bir ülkeden telif yasası yüzünden vazgeçmedi.
