Köleleştirilmiş bir çocuğun hikâyesi!

Heidi’yi bilmeyenimiz yoktur. Heidi, dedesi Alphöi, arkadaşları Klara, Peter ve unutulmaz karakter Bayan Rottenmeier. 1880’de İsviçreli yazar Johanne Spyri’nin yazdığı bu kitabın daha sonra filmleri yapıldı. Ancak onu asıl üne kavuşturan 1974’te Japonların yaptığı animasyon çizgi film serisi oldu. Yıllarca milyonların izlediği Heidi’nin hikâyesi aslında bir dram, bir toplumsal sorundan doğmuş. Verdingkinder yani “köleleştirilmiş bir çocuğun” hikâyesi Heidi!

Şimdi nereden çıktı “Heidi” derseniz, İsviçre ile Lichtenstein (Lihtenştayn) arasında yolda kaybolup bir tabelada “Heidi Village” tabelasını görünce başladı her şey. Hep söylerim; kaybolmak “bazen” güzeldir! HT Cumartesi'nden Levent Özçelik'in yazısı...

Geçtiğimiz yaz Selim Yalın ile yine yollardaydık. Bu kez Fransa’nın Nice şehrinden başlayan rotamız, sırasıyla İtalya, İsviçre, Avusturya hatta her ikimizin de daha önce gitmediği 160 kilometrekarelik 37 bin nüfuslu minik Lichtenstein ülkesine de uğrayacaktık. Ancak yolda rastladığımız bir tabela bizi bu yolculuğun ötesinde çocukluk yıllarımıza götürdü. Çocukluğumuzun birkaç popüler çizgi filminden biri olan Heidi’nin yaşadığı masal kasabasına... Aslında tabii ki Heidi diye bir karakter ve onun gerçek hayatta yaşadığı bir yer yok. Her şey bir masalla başladı ve masaldan ibaret. Ancak bugün bir masaldan yola çıkarak başlayan hikâye, hâlâ televizyonlarda gösterilen bir çizgi film olmanın ötesinde masalsı bir köy... Ve Heidi’nin dedesi ve yakın arkadaşı Peter ile yaşadığı mekân ziyaretçi akınına uğruyor.

JOHANNE SPYRI

İsviçreli yazar Johanne Spyri, çocukluğunda yaşadığı İsviçre kırsalındaki anılarını daha sonra kitaplara dönüştürmüş. Bunlardan en bilineni kuşkusuz Spyri’nin 1880’de, 53 yaşındayken yazdığı Heidi kitabı olmuş. Heidi, Alpler’de büyükbabasıyla yaşayan öksüz bir kız... Kitabındaki manzaraları anlatırken, aynı zamanda çocukların dünyaya hangi duygularla baktığını anlatmaktaki başarısı Heidi karakterini dünyada üne kavuşturmuş. Johanne Spyri kitaplarının gelirlerini savaş yaralılarına bağışlamış.

MAINFELD VE OBER ROFELS

Mainfeld Kasabası’nda Heidi’ye dair pek fazla bir şey yok. Mainfeld Belediyesi “Heidi Village” olarak bilinen Ober Rofels’de gerçek bir Heidi evi yapmış. Heidi masalının yazarı Johanne Spyri’nin hikâyesinden etkilenip yazdığı Marie bu kasabada, Ober Rofels’de yaşamış deniyor. Ev, ahır, dedenin atölyesi, birkaç kulübeden oluşan küçük evin bahçesinde keçiler, tavuklar ve horozlar dolaşıyor. Çizgi filmden hatırladığımız benzer pek çok görüntüye hâkim mekân. Tabii benzer görüntüleri İsviçre kırsalında sıklıkla görmek mümkün. Uçsuz bucaksız dağlar, yeşil çayırlar, alabildiğine gökyüzü ve temiz hava. Heidi evi dönem eşyalarıyla son derece özenle döşenmiş. Klara’nın tekerlekli sandalyesi bile var.

HEIDI FİLMİ VE ÇİZGİ FİLMLERİ

Heidi’nin hikâyesi defalarca beyazperdeye aktarıldı. İlk kısa film 1920’de Hollywood’da yapıldı. Frederick A. Simpson’ın filminde Heidi karakterini Madge Eveans oynadı. 1974’te çıkan ünlü Japon çizgi film serisi de dünyada ve ülkemizde ünlü olmasını sağladı.

NASIL GİDİLİR?

Heidi köyüne gitmek için pek çok sebep bulunabilir. Benim gibi seksenlerde çocuksanız ilginizi çekecektir. Yine çocuklu aileler için ideal, çocukların gün boyunca eğlenebilecekleri aktiviteler var. Ayrıca çevre çok güzel. Şarap bağları ile de ünlü olan kasaba, pek çok şey vaat ediyor. Maienfeld’e Zürich’den trenle yaklaşık olarak bir saatte gidiliyor. Heidi’nin evi marttan kasımın ortasına kadar ziyarete açık. Diğer aylarda randevuyla ziyaret edilebiliyor.

ÇIPLAK AYAKLI ÇOCUKLAR

Çıplak ayaklı çocuklar olarak da anılan Verdingkinder yani “köleleştirilmiş çocuklar”ın İsviçre’de geçmişi iki yüzyıl öncesine uzanıyor. 1970’e dek yetim ve fakir aile çocuklar çiftliklerde ve ailelerin yanında köle gibi çalıştırıldı. Çizgi filmde herkesin ayağında ayakkabı varken Heidi’nin ayaklarının çıplak olması Verdingkinder sorununa bir gönderme. Tarihe İsviçre’nin utancı olarak geçen konu, 1970’e kadar devam etti. Dolayısıyla Heidi aynı zamanda İsviçre toplumunun geçmişiyle yüzleşmesi olarak tanımlanır. Yazar Spyri, Heidi aracılığıyla dünyaca ünlü bir masal kahramanı yarattığı gibi, önemli bir toplumsal sırrı, yine toplumla paylaştı.