Hollanda'nın üçüncü büyük bankasından 'köle ticareti' özrü
Hollanda'nın üçüncü büyük bankası ABN AMRO, selefi olan şirketlerin ve kurucularının köle ticaretindeki dahli nedeniyle özür diledi
ABN AMRO'dan yapılan açıklamada, Amsterdam'da bulunan Sosyal Tarih Enstitüsü'ne (IISH) yaptırılan araştırmada bankanın selefi şirketlerin köle ticaretinde rolüne ilişkin bilgiler paylaşıldı.
Araştırmada, kurucu şirketlerden Hope & Co.'s'un köle ticaretinin yanı sıra tarım işlerinde köleleri çalıştırdığı, Mees en Zoonen isimli diğer bir kurucu şirketinse köle taşıyan gemileri ve elde edilen ürünleri sigortaladığı tespit edildi.
'TARİF EDİLEMEZ ACILARA SEBEBİYET VERDİĞİ' GEREKÇESİYLE ÖZÜR DİLEDİ
ABN AMRO, kurucusu olan şirketlerin 18. ve 19. yüzyıldaki köle ticaretine aktif şekilde dahil olarak tarif edilemez acılara sebebiyet verdiği gerekçesiyle özür dilediğini açıkladı.
Açıklamada, araştırmanın başında bulunan Dr Pepijn Brandon'in "ABN'nin seleflerinden Hope & Co.'s 18. yüzyılın sonunda finansal açıdan Hollanda'daki en büyük şirket haline geldi ve köle ticareti bunda önemli bir etkendi." şeklindeki ifadelerine yer verildi.
Bankanın CEO'su Robert Swaak, bu durumu telafi edemeyeceklerini ve tarihi gerçekleri kabul ederek özür dilediklerini belirtti.
Bankanın köle ticaretinin mağduru olan kişiler ve topluluklarla diyalog halinde olduğuna değinilen açıklamada, mağdurlara tazminat ödenmesi yerine köleliğin getirdiği tarihi mirası ortadan kaldırmanın amaçlandığı kaydedildi.
Hollanda'da daha önce Amsterdam, Rotterdam ve Utrecht Belediyeleri ülkenin köle ticaretindeki rolü sebebiyle özür dilemişti.
HOLLANDA'NIN KÖLELİK TARİHİ
Hollanda, Amerika kıtasından Asya'ya, Afrika'dan Güney Amerika'ya kadar birçok bölgede sömürgecilik yaptı.
17. yüzyıldan itibaren Afrika kıtasında sömürge oluşturmaya başlayan Hollanda; Fildişi Sahili, Gana, Güney Afrika, Angola, Namibya ve Senegal'de birçok koloni kurarak bu ülkelerdeki doğal ve insani kaynakları kullandı.
Hollanda'nın, Afrika'daki sömürge izlerinden en bilineni Khoikhoi halkına yönelik katliamları oldu. Hollanda, 1659, 1673 ve 1674-1677'de Khoikhoi'yi köleleştirmek için büyük katliamlar yaparak binlerce Afrikalıyı öldürdü, evlerine ve arazilerine el koydu ve köle olarak kaçırdı.
Hollanda, Asya'daki köle ticaretini de elinde bulunduruyordu. Madagaskar, Endonezya, Hindistan ve Sri Lankalı köleler çalıştırıldı. Bazı dönemlerde sömürgelerdeki bir Hollandalıya yaklaşık 200 köle düştüğü görüldü.
Hollandalıların Asya'da da yaklaşık 1 milyon 135 bin kişiyi köleleştirdiği tahmin ediliyor.
Hollanda 1814'te resmi olarak köle ticaretini sona erdirse de Surinam ve Hollanda Atilleri'nde köleliğin resmi olarak kaldırılması ve kölelerin özgürleştirilmesi 1 Temmuz 1863'te gerçekleşti ancak ülkede 1 Temmuz 1873'e kadar kölelik fiilen devam ederken bu tarihe kadar Surinam'da 33 bin, Hollanda Antilleri'nde de 11 binden fazla köle çalıştırılmaya devam edildi.
Hollanda, her yıl 1 Temmuz'u eski sömürgeler ve Hollanda'nın bazı şehirlerinde Keti Koti Bayramı (kırık pranga) olarak kutluyor.
