Kadmiyum nedir, nerelerde kullanılır ve özellikleri neler? Kadmiyum Türkiye'de nereden çıkarılır?
"Cd" sembolüyle gösterilen kadmiyum elementinin atom numarası 48'dir. Yumuşak ve gümüşi beyaz bir formda olan kimyasal element, kolay dövülebilir yapıdadır. Pek çok açıdan çinkoya benzemesine karşılık daha karmaşık yapıda bileşikler oluşturmaktadır. İşte, detaylar.
Ağır metallere eklenen küçük miktarlardaki kadmiyum elementi metallere güç kazandırır. Kadmiyum elementinin ismi “cadmia” sözcüğünden türetilmiştir. Kimyasal özellikleri sebebiyle çinko ile civa arasında yer almaktadır. Kadmiyum nedir? Nerelerde kullanılır? Türkiye’de nereden çıkarılır? Kadmiyum madeni kullanım alanları nelerdir? Nerede kullanılır ve kadmiyum madeni ne işe yarar? İşte, detaylar.
Kadmiyum Nedir?
Gümüşi beyaz renkte olan kadmiyum, doğada mineral formlarda yer almaktadır. Ticari kullanımlar için yeşilokit adı verilen ve genellikle çinko cevheri ile birlikte bulunan kadmiyum cevherinden elde edilir. Ticari üretimi çinko madenciliğine bağlıdır. Ağır bir metal olduğundan dolayı çinko cevherlerinin rafine edilmesiyle üretilmektedir. En çok cep telefonlarında ve kablosuz cihazlarda bulunur. Ayrıca birçok bileşiği boyalarda sarı ve kırmızı pigment olarak kullanılmaktadır. Kolay bir şekilde tel ya da levha haline getirilebilir. Çinkoya göre yapısı daha yumuşaktır. Nemli havalarda oksitlenme özelliği gösterebilirken kuru havalarda bozulmadan kalabilmektedir.
Kadmiyum Nerelerde Kullanılır?
Dünya üzerinde gördüğümüz tüm topraklar ve kayaçlar kadmiyum ve bileşiklerini içermektedir. Hava, su, toprak ve yiyeceklerde ise az miktarda bulunmaktadır. Kadmiyum ayrıca fosil yakıt ve atık yakma, çelik üretiminden dolayı da atmosfere salınmaktadır. Kadmiyum elementinin kullanım alanları oldukça geniştir. Kadmiyum pillerde, aşındırıcı kimyasallara karşı koruma sağlaması için kaplama olarak ve belirli plastikleri kimyasal olarak stabilize etmek için kullanılmaktadır.
Kadmiyum Türkiye'de Nereden Çıkarılır?
Kadmiyum sülfür biçiminde çinko cevherleri arasında bulunduğundan dolayı ülkemizdeki çinko maden yataklarını listelemek bizi kadmiyum elementine ulaştıracaktır. Ülkemizde 45 tane kurşun-çinko yatağı yer almaktadır. Rize (Çayeli), Giresun (Tirebolu), Balıkesir, İzmir, Kütahya, Kayseri, Elazığ ve Artvin Türkiye’de kurşun-çinko rezervlerinin bulunduğu başlıca yerlerdir.
Kadmiyum Madeni Kullanım Alanları
Kadmiyum madeni kullanım alanları merak edilen konulardan biridir. Kadmiyum madeni kullanım alanları şunlardır:
Kadmiyum Nerede Kullanılır?
Kadmiyum daha çok aşındırmaya karşı koruyucu olarak ön plana çıkmaktadır. Metal kaplamalarda kadmiyum elementinden faydalanılmaktadır. Yer kabuğunda doğal olarak yer alan bu element ayrıca sigara dumanında da bulunmaktadır. Orman yangıları sırasında havaya bir miktar kadmiyum salınmaktadır. Şu anda üretilen kadmiyumun büyük kısmı şarj edilebilir nikel-kadmiyum pillerde kullanılmaktadır. Uçakların ve petrol platformlarının bileşenlerini korumak için kullanılmaktadır. Nötronları emdiğinden ötürü nükleer reaktörlerdeki çubuklarda kullanımı görülmektedir. Çeşitli endüstriyel işlemler sonucunda çevreye salınır; bitkiler tarafından sudan ya da topraktan alınır. Böylelikle besin zincirine girmiş olur. Kadmiyum; metal kaplama, pigment üretimi, piller, plastiklerde stabilizatör olarak ve nükleer reaktörlerde bir nötron emici olarak kullanılmaktadır.
Kadmiyum Madeni Ne İşe Yarar?
Kadmiyum sülfit çinko ile birlikte oluşur ve çinko üretimi sırasında rafine edilir. Çin, dünyadaki kadmiyum üretiminde zirvede yer almaktadır. Kadmiyum madeni uçak endüstrisinde, kaplamada, pillerde, seramik ve cam yapımında, boya pigmenti ve plastiklerde, eski tüplü televizyonlarda, QLED TV'lerde ve nükleer santrallerde nöron tutucu olarak kullanılmaktadır. Ancak kullanım alanı ağırlıklı olarak şarj edilebilir nikel-kadmiyum pillerdir.
