Alışveriş bağımlısı olduğunuzu gösteren işaretler nelerdir?
Son yıllarda teknolojinin hızlı bir şekilde ilerlemesiyle birlikte sosyalleşme de gerilemeye başladı. İnsanlar toplumsal olarak üretken bir yapıdan daha çok tüketici olmaya başladılar. Tüketici toplumların en başında gelen psikolojik sorunların başında alışveriş bağımlılığı gelmektedir. Çoğu kişi ise böyle bir bağımlılığı olduğunun farkında bile değildir. İşte alışveriş bağımlısı olduğunuzu gösteren belirtiler...
Günümüzde alışveriş alışkanlığı giderek artmakta, hatta o kadar ilerlemiş durumdaki bazı insanlarda bağımlılık seviyesine ulaşmış durumda. Alışveriş çılgınlığı çoğu insan için eğlenceli bir hobi olsa da bazı kişiler farkında olmadan alışveriş bağımlısı olmuş durumda.
ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI (ONYOMANİ) NEDİR?
Alışveriş bağımlılığı olan kişiler herhangi bir sorundan alışveriş yaparak anlık olarak iyi hissetme hali ile çıkmayı ve sorundan uzaklaşmayı hedeflemektedir. Fakat bu durum geçici bir duygu olduğundan bir süre sonra tekrar aynı metod ile rahatlamaya çalışmak için alışverişe kişi tekrar yönelir. Alışveriş bağımlılığının altında yatan psikolojik sorun ne ise öncelikle tedavi için onun saptanması gerekmektedir.
İnsanlar kendilerini iyi hissetmek için alışveriş yapmak istemektedirler ancak bağımlılıkta durum farklıdır. Bu bir davranış biçimidir. Aldıktan sonra bir keyif ve rahatlama hissi yaşar, ancak bir süre sonra pişmanlık ve suçluluk duygularını yaşamaya başlar.
ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞI BELİRTİLERİ NELERDİR?
Onyomani olarak isimlendirilen alışveriş bağımlılığında; takıntılı, dürtüsel bir davranış örüntüsü söz konusudur. Genellikle ihtiyaç dışı ve kontrolsüz bir şekilde aşırı alışveriş yapma arzusu, para harcama, aşırı para harcama ile ilgili yoğun bir zihinsel meşguliyet şeklinde başlayan belirtiler ile kendini gösterir.
Bazı nedenlerle sebeplerle kendini gösteren alışveriş bağımlılığı belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz;
- Kişinin kendisini kötü hissettiği durumlarda para harcamak istemesi
- Alışveriş yapınca rahatlamak, güçlü hissetme ve huzurlu
- Harcanan para miktarının çok ciddi oranda yükselmesi
- Para harcayan kişini aile ya da yakın çevresinde olumsuz durumlar oluşması
- Hesaplanandan daha fazla alışveriş yapma
- Harcamaya başladıktan sonra kişinin kendini durduramaması
- Aşırı alışveriş yapma durumundan dolayı çevreden eleştiriler gelmesi
Bunların yanı sıra kişi, psikolojik olarak, genellikle kızgın, kaygılı ya da üzgün hissettiğinde alışveriş yapma ihtiyacı duyar, alışveriş esnasında keyif, zevk, coşku hissederken, alışveriş paketlerini gördükçe rahatlar, uzun vadede suçluluk, sıkıntı ve utanç hisleri belirmeye başlar. Bir süre sonra harcanan para miktarı ve yapılan alışveriş kişinin hayatında problem yaratmasıyla durum hastalıklı bir kısır döngü halini alır.
ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞININ NEDENLERİ
1. KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ
Alışveriş yapma isteğini kontrol etmedeki bu zorluk, alışverişkoliklerin paylaştığı ve onları diğer insanlardan ayıran bir kişilik örüntüsünden kaynaklanır. Genellikle öz saygıları düşüktür, kolayca etkilenirler ve genellikle iyi kalpli, sempatik ve başkalarına karşı naziktirler, ancak genellikle yalnız ve izoledirler. Alışveriş, onlara başkalarıyla temas kurmanın bir yolunu verir. Bazı insanlar özgüvenlerini artırmak için alışveriş bağımlılığı geliştirirler , ancak bu genellikle çok etkili olmaz.
2. REKLAMLARIN ETKİSİ
Alışveriş bağımlılığı olan kişiler, günlük olarak etrafımızı saran pazarlama ve reklam mesajlarına karşı daha hassas olabilirler. Genel olarak reklamcılık, satın almanın olumlu sonuçlarını abartmak ve satın almanın hayatın sorunlarından kaçışa yol açacağını ima etmek için tasarlanırken, belirli pazarlama hileleri dürtüsel satın almayı tetiklemek ve özellikle alışveriş bağımlılığı olan kişilerin dürtüsel doğasını hedeflemek için tasarlanmıştır.
3. RUH SAĞLIĞI DURUMLARI
Genellikle ergenliğin sonlarında ve yetişkinliğin başlarında başlayan alışveriş bağımlılığı, ruh hali ve kaygı bozuklukları, yeme bozuklukları, diğer dürtü kontrol bozuklukları ve kişilik bozuklukları gibi diğer bozukluklarla birlikte görülür.
4. MATERYALİST OLMA EĞİLİMİ
Alışveriş bağımlılığı olan kişiler diğer alışverişçilerden daha materyalist olma eğilimindedir ve maddi nesneler aracılığıyla statü arayarak ve başkalarından onay alarak kendilerini desteklemeye çalışırlar.
ALIŞVERİŞ BAĞIMLILIĞINDAN KURTULMANIN BASİT VE ETKİLİ YOLLARI NELERDİR?
1. MUTSUZKEN ALIŞVERİŞE ÇIKMAYIN
Terapide özellikle sıkıntılı veya mutsuz olunan dönemlerde alışverişe çıkılmaması önerilir. Çünkü en riskli dönemdir.
2. KARTINIZI EVDE BIRAKIN
Yanınıza bir miktar para alarak, kredi kartınızı evde bırakın. Çünkü bu küçük plastik kartlarla, ‘sahibi olmadığınız’ parayı harcar ve zamanla içinden çıkılmaz bir borç batağına girebilirsiniz.
3. ANİ KARAR VERMEYİN
Bir kıyafeti giydiniz, çok yakıştı, çok beğendiniz. Hemen almayın. Dilerseniz ayırtın ama parasını ödemeden önce mağazadan çıkıp bir tur atın. Kararınızın değişip satın almaktan vazgeçebileceğinizi göreceksiniz.
4. TÜKETMEK YERİNE ÜRETİN
Mutlu olmak için bir şey satın almak değil, bir şey üretmek gerekli. Özellikle sanatsal faaliyetlerde kendinizle baş başa olmak, sanatsal ürünler üretmek, mutlu olmanıza yardımcı olabilir.
5. SOSYAL AKTİVİTELERE KATILIN
Mutlu olmak için alışveriş yapmak yerine sinemaya, tiyatroya gitmek, açık alanda yürümek ya da arkadaşlarınızla bir araya gelmek gibi aktiviteleri tercih edin. Hem böylece sosyal ilişkileriniz de gelişecek.
6. LİSTE YAPIN
Alışverişe hedefsiz giderseniz başka kişilerin hedefi olabilirsiniz ve ihtiyacınız olmayan şeyleri alarak alışverişten dönebilirsiniz.
