Neden canımız sıkılır?
Can sıkıntısı, herkesin ortak olarak kaçındığı bir duygudur. Hatta bu konuda yapılan bir araştırma insanların can sıkıntısından kaçmak için elektrik şokunu bile tercih ettiğini gösteriyor. O halde bu bunaltıcı durumun amacı tam olarak nedir? İşte, detaylar...
Can sıkıntısı oldukça bunaltıcı bir durumdur. Bu konuda bir kitap yazan uzman bir psikolog olan John Eastwood can sıkıntısını şöyle özetliyor: Tatmin edici bir faaliyette bulunmayı isteyip de yapamamanın tiksindirici deneyimi.
Can sıkıntısı sıradan bir durumdur ve bunu sonlandırmak için beyinde dopamin salgılayan bir aktivite bulmamız gerekir. Dopamin aynı zamanda beynin ödül bölgesini de tetikler ve yaptığımız aktiviteden muazzem bir zevk almamızı sağlar.
Peki, neden can sıkıntısından hoşlanmıyoruz? Antik Roma filozofu Seneca can sıkıntısını mide bulantısına benzetmiştir. Yapılan bir araştırma, insanların bu histen kurtulmak için her şeyi yapabileceğine işaret ediyor.
2014 yılında Virginia Üniversitesi'nde yürütülen bir araştırma, insanların 6 ila 15 dakikalık zaman diliminde kendi kendine kalıp, kalamayacağını öğrenmeye çalışıyordu.
Katılımcılar, sadece kendileriyle baş başa kalacakları bomboş bir odaya konuldu. Kulağa kolay geliyor, değil mi? Anlaşılan o kadar da değil. Aslında, sonuçlar biraz rahatsız edici bile olabilir. Çalışmaya katılanların yarısı, kendi düşünceleriyle baş başa kalmak yerine gönüllü olarak kendilerine hafif bir elektrik şoku vermeyi seçti.
Deneyin sonunda katılımcılar, bu deneyimden memnun olmadıklarını söyledi. Hatta çoğu katılımcı, umutsuzca bir tür dış uyaran için can attıkları yorumunu yaptı.
Öyleyse, can sıkıntısı son derece tatmin edici değilse ve bize ıstırap veriyorsa, neden bu duyguya ihtiyacımız var? Bunun en muhtemel cevabı; insanlara yeni şeyler keşfetmek için motivasyon sunmasıyla ilgilidir. Can sıkıntısı merakımızı tetikler ve yeni deneyimleri keşfetmemiz için bize destekler. Ayrıca bu zamana kadar yapılan birçok araştırma, meşgul insanların daha fazla mutlu hissettiğini gösteriyor. Bu açıdan bakıldığında; can sıkıntısı, beynin üretmek için güç aldığı kaynağıdır.
Kaynak: Science ABC