Esnemek neden bulaşıcı olabiliyor? Bilim cevaplıyor
Çoğunlukla bir kişinin esnemesi, bir başkasının da esnemesine yol açar. Bilim bunu çözmeye çalışıyor çünkü bu bulaşıcı tepkinin neyden kaynaklandığı ve insan anatomisinde ne gibi bir işleve sahip olduğu belirsizliğini koruyor. Yapılan araştırmalar, bizi kesin bir sonuca götürmese de farklı bakış açıları sunuyor.
Çoğunlukla bir kişinin esnemesi, zincirleme olarak diğer kişilerin de esnemesine yol açar. İnsanların yaklaşık yüzde 60-70'i, gerçek hayatta veya bir fotoğrafta başka birinin esnediğini gördüklerinde ve hatta esneme hakkında bir şeyler okuduklarında esner. Peki, esnemek neden bulaşıcıdır?
Bunun hakkında kesin bir bilgimiz yok ama 2010 yılında Connecticut Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma esnemenin empati ile ilgili olduğunu düşündürüyor.
Araştırmada, 1-6 yaş arası 120 çocuk üzerinde deney yapıldı. Çocukların dört yaşında gelene kadar esnemeye kayıtsız kaldığı anlaşıldı. Yani empati duygusu henüz gelişmemiş çocuklar, esnemeye karşı bir tepki vermiyordu.
Araştırmada, empati gelişimi yeterli olmayan 6 ila 15 yaş arası otizmli çocukların, yaşıtlarına göre esnemeden daha az etkilendiği ortaya çıktı.
Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'ndeki Primat Araştırma Enstitüsü'nde yürütülen bir araştırma, şempanzelerin esnemeye nasıl tepki verdiğini inceledi.
The Royal Society Biology Letters'da yayınlanan sonuçlar, çalışmadaki altı şempanzeden ikisinin diğer şempanzelerin esneme videolarına yanıt olarak esnediğini gösterdi. Çalışmadaki üç bebek şempanze esnemeye karşı tepki vermedi bu da insan çocukları gibi bebek şempanzelerin de esnemeyi yakalamak için gereken entelektüel gelişimden yoksun olabileceğini gösteriyor.
Konuya başka bir yaklaşım olarak, 2014 yılında Duke İnsan Genomu Varyasyon Merkezi'nde yapılan araştırma, bulaşıcı esnemeye katkıda bulunan faktörleri tanımlamaya çalıştı.
328 gönüllü üzerinde araştırma yapıldı. Gönüllüler, esneyen insanların videosunu izledi. 328 kişinden, 222'si esnedi ancak diğerleri bir tepki vermedi.
Duke çalışması empati, günün saati veya zekâ ile bulaşıcı esneme arasında bir ilişki bulamadı ancak yaş ile esneme arasında istatistiksel bir ilişki vardı. Daha yaşlı katılımcıların esneme oranı daha düşüktü.
Sonuç olarak, bilim bir kez daha bu konuda uzlaşamadı. Şu ana kadar farklı araştırmalarda yaş, empati hatta vücut sıcaklığı ile ilgili olabileceği düşünülse de uzmanlar, bulaşıcı esnemeye neden olan faktörden emin değil.
