Saç biti nedir? Saç biti belirtileri nelerdir?
Yaygın olarak okul çağındaki çocuklarda sıkça görülen bir hastalık olan saç biti, her yaştan insanı da etkileyebilir. Saç bitlerinden kurtulmanın doğal yolları nelerdir? İşte detaylar...
Genellikle kapalı ve kalabalık ortamlarda bulaşma oranı daha yüksek olan saç bitleri, bulaştıktan sonra kurtulma mücadelesi vermek gereken bir durumdur. Doğal yollarla üretilen çözüm önerileri nelerdir? Detaylar haberimizde...
SAÇ BİTİ NEDİR?
Bit, küçük boyutlu sürüngen bir parazit olup zıplayamaz veya uçamazlar. İnsanlar, hayvanlar ve bitkiler üzerinde farklı türleri bulunur. Baş kısmında bulunan sivri ağız yapısı, ısırma işlemi için özel olarak yaratılmıştır. Isırma sırasında cildin üst tabakasına nüfuz eder ve kan emmeye başlarlar. Ağız yapısı cildin altındaki damarlara ulaşmada yardımcı olur ve bitin beslenmesini sağlar.
İnsanın saç derisindeki saç köklerine yerleşen bitler saç biti olarak adlandırılır ve baş bölgesinde kan emerek beslenirler. Isırma sırasında bit, özel tükürük salgılarını kullanarak cildin pıhtılaşmasını engeller ve bu da kaşıntı ve kızarıklığa neden olabilir. Bitler, cildin yüzeyinde açıkta kalan saç tellerine sıkı bir şekilde yapışan sirke adı verilen yumurtalar bırakırlar. Saç bitleri gün içerisinde birkaç kez kanla beslenirler ve insan kafa derisine yakın bir yerde yaşamlarını sürdürürler.
SAÇ BİTİ NEDEN OLUR?
Saç bitleri insan kanıyla beslenir ve insanın kafasında bulunurlar. Dişi bitler, yumurtayı saç gövdesinin tabanına sıkıca bağlayan yapışkan bir madde üretirler. Yumurtaların çatlaması 6 ila 9 gün arasında gerçekleşir. Saç biti enfeksiyonları genellikle çocuklar arasında daha yaygındır. Çocukların oyun sırasında yakın teması, bulaşma riskini artırır. Çoğunlukla temas yolu ile bulaşan bitler zıplayamaz veya uçamazlar.
SAÇ BİTİNİN GÖRÜLMESİNE NEDEN OLAN FAKTÖRLER NELERDİR?
1. KALABALIK ORTAMLAR
Özellikle okullar, kamplar, yatılı kurumlar gibi kalabalık ortamlarda bulunan kişiler arasında saç biti bulaşma riski artar. Yoğun insan etkileşimi, bu parazitlerin kolayca bulaşmasına neden olabilir.
2. KİŞİDEN KİŞİYE BULAŞMA
Saç biti, genellikle kişiden kişiye temas yoluyla bulaşır. Özellikle baş başa temas, sarılma veya paylaşılan kişisel eşyaların kullanımıyla hızla yayılabilir.
3. PAYLAŞILAN EŞYALAR
Saç tarağı, saç fırçası, tokalar gibi kişisel eşyaların paylaşımı, saç biti oluşumunu tetikleyebilir. Bu eşyalar üzerinde bulunan bitler, başka bir kişiye geçerek enfeksiyonu başlatabilir.
4. SICAK VE NEMLİ ORTAMLAR
Saç bitleri, sıcak ve nemli ortamları tercih eder. Bu tür koşullar, bitlerin hızla çoğalmasına ve yayılmasına zemin hazırlayabilir.
SAÇ BİTİ NASIL ANLAŞILIR?
Saç dipleri dışında yaşamayan bu parazitler saç tellerinde ve saç köklerinde oldukça rahat hareket eder. Bu nedenle bulması ve temizlemesi zorlayıcı olabilir. İnce ve sık dişli bit taraklarıyla düzenli olarak saç diplerinden uçlarına kadar taramak saç bitlerini ortaya çıkarmaya yardımcı olur. Tarağın dişlerinde açık sarı renkte bit yumurtaları veya bitin kendisini görebilirsiniz.
Kepek ve egzama da benzer belirtilere neden olabildiği için sıklıkla bit sorunuyla karıştırılır. Özellikle bit yumurtalarıyla kepekleri ayırt edilmekte zorluk yaşanabilir. Saçtaki kaşıntı sebebinin bit yumurtası mı yoksa kepek mi olduğunu anlamak için bir tarak yardımıyla cisme dokunulabilir. Eğer doku parçalanıyor ve kolayca hareket ettirilebiliyorsa kepek, şekli bozulmuyor ve saçtan çıkarılırken zorlanılıyorsa yumurtadır.
SAÇ BİTİ BELİRTİLERİ NELERDİR?
1. KAŞINTI
Saç diplerinde gezen ve deriden kan emen bitler yoğun bir kaşıntı hissi yaratır. Bu kaşıntıya zaman zaman gıdıklanma hissi de eşlik eder.
2. UYKUYA DALMADA ZORLUK
Bitler geceleri aktif olduğundan yoğun kaşınma hissi nedeniyle uykuya dalmayı zorlaştırır.
3. YARA OLUŞUMU
Bitlerin neden olduğu yoğun kaşıntı cildin çizilmesine, yaraların oluşmasına yol açabilir.
4. SAÇ DİPLERİNDE KIZARIKLIK
Bitlerin ısırığından ve kaşımalardan dolayı saç diplerinde kızarıklık, yara gibi izler oluşabilir.
SAÇ BİTİ NASIL TEMİZLENİR?
Saç bitini temizlemenin mekanik, farmakolojik ve bitkisel yöntemleri bulunur. Mekanik temizleme yöntemi herkesin kolayca uygulayabileceği ıslak taramadır. Saç ıslakken tarandığında bitler tarağa çok daha kolay bir şekilde yakalanır ve saçtan çıkarılır. Mekanik temizliğin etkisini artırmak için kullanılabilecek ilaçlara ve şampuanlara ek olarak saç yapısını bit için elverişsiz hâle getirerek de tarama işlemi yapılabilir. Bunun için bit şampuanıyla saçı yıkadıktan sonra saç kremiyle saç telleri kayganlaştırılabilir. Çünkü bitler suya maruz kaldıklarında bir süre hareket edemezler. Böylece ıslak, kremli ve kayganlaştırılmış saçı bit tarağıyla tarayarak bitleri daha kolay bir şekilde saçtan temizlemek mümkün olur.
SAÇ BİTİNE KARŞI DOĞAL ÇÖZÜMLER
Bitler keskin ve yoğun kokulardan hoşlanmaz. Bu noktada akla ilk olarak biberiye ve okaliptüs yağları gibi keskin kokulu ürünler gelir. Bu yağlar ister tek başına ister karıştırılarak saç diplerine uygulanabilir. Böylece hem bitler sevmedikleri bir kokuya maruz bırakılır hem rahatça saç ve saç derisinin dokusu değiştirilir. Biraz bekledikten sonra bit tarağıyla saç taranarak sersemlemiş ve güçsüzleşmiş bitler saçtan ayıklanır.
Biti ne öldürür? sorusuna cevap arayanların evde ulaşabilecekleri malzemeler arasında keskin kokularıyla karşımıza çıkan;
- Yemeklik sirkeler,
- Nane yağı,
- Vazelin,
- Aloe vera jeli,
- Zeytinyağı,
- Hint yağı,
- Hindistan cevizi yağı gibi ürünler yer alır.
Bu malzemeler bitlerin boğularak ölmesini sağlayabilir. Ancak sirkeler bitlere nazaran daha dirençli olduğu için bu tedavinin birkaç kez tekrarlanması gerekebilir.
Görsel Kaynak: istockphoto/shutterstock
