Ukrayna'daki savaş bir sonraki ayçiçeği hasadını da etkileyebilir
Ayçiçek yağı fiyatlarında yüzde 50 artış yaşanırken, fiyatların daha da artacağını düşünen vatandaşlar dün marketlere akın etti. Ancak Ukrayna'da devam eden savaş sadece mevcut ayçiçeği yağı üretim ve ticaretini değil bir sonraki sezonun üretimini de tehdit ediyor. Ayçiçeği nisan-mayıs döneminde ekilip eylülden itibaren hasat ediliyor. Ukraynalı çiftçilerin ekim için gerekli gübre gibi malzemelere erişiminin kalmamasıyla gelecek sezonun üretim ve hasadı da tehlikeye girdi. S&P Global Commodity Insights'a bilgi veren bir uzman "Ayçiçek yağı sevkiyatları tamamen durdu. Bu (savaş) 2-3 hafta daha devam ederse ayçiçeğinde bahar ekimleri ertelenebilir, gelecek sezon hedefleri riske girebilir" ifadelerini kullandı
Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişimi devam ederken son günlerde Türkiye'de ve dünyada ayçiçeği ve ayçiçeği yağı önemli bir gündem maddesi haline geldi. Bunun nedeni Ukrayna ve Rusya'nın hem dünyanın en büyük ayçiçeği yağı üreticileri hem de ihracatçıları olmaları.
ABD Tarım Bakanlığı verilerine göre Ukrayna yıllık 7.3 milyon ton ile açık ara dünyanın en büyük ayçiçeği yağı üreticisi (ham+rafine) konumunda bulunuyor. Ukrayna'yı 5.8 milyon tonla Rusya takip ediyor. Ukrayna geçtiğimiz yıl 7.3 milyon tonluk üretiminin 6.6 milyon tonunu ihraç etti ve dünyanın en büyük ayçiçeği yağı ihracatçısı oldu. Ukrayna'yı 3.8 milyon ton ile Rusya takip etti. İhracatta bu iki ülke tüm dünyaya fark attı.
Buna karşılık Türkiye 800 tonu aşkın ithalatıyla geçen yıl Hindistan ve Çin'in ardından dünyanın en çok ayçiçeği yağı ithal eden 3. ülkesi oldu. Hindistan 2.7, Çin ise 2.2 milyon tonluk ithalat yaptı. Türkiye geçen yılki 1.1 milyar dolarlık ayçiçeği yağı ithalatının yüzde 80'ini, ocak ayındaki 166.6 milyon dolarlık ithalatın ise neredeyse tamamını Rusya ve Ukrayna'dan yaptı Savaş nedeniyle bölgede ticaret durma noktasına gelirken, ayçiçeği yağında düşen arz Türkiye dahil dünya genelinde fiyat artışlarına yol açtı.
'YETERLİ STOK BULUNMAKTADIR'
Tarım ve Orman Bakkanı Vahit Kirişci konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada "Ayçiçek yağı gibi temel gıda ürünlerinde yeterli stok bulunmadığı yönünde paylaşılan bilgiler doğru değildir. Gerekli tedbirler alınmıştır. Ülkemizin yeterli miktarda ayçiçek yağı stoku bulunmaktadır. Asılsız iddialara itibar etmeyin. Endişe edilecek bir durum söz konusu değildir" ifadelerini kullandı.
Ayçiçek yağı fiyatları Ukrayna'daki savaşın etkisiyle Türkiye'de son 1 haftada yüzde 50 zamlandı. Bazı markaların 5 litrelik ayçiçek yağı fiyatı 200 liraya kadar yükseldi.
Fiyatların daha da yükselmesinden endişe duyan vatandaşlar ise dün marketlere akın ederek ayçiçek yağı alımı yaptı.
Hatta ayçiçek yağında indirim yapılan bazı marketlerde yer yer tartışmaların çıktığı görüldü.
24 ŞUBAT'TA İHRACAT DURDU
Enerji ve emtia konularında dünyanın önemli bilgi sağlayıcılarından S&P Global Commodity Insights da ayçiçeği ve ayçiçeği yağındaki son gelişmelerle ilgili bir makale yayımladı. 24-25 Şubat'ta Ukrayna'dan ayçiçek yağı ihracatının durduğu belirtilen yazıda bu ülkede sektörün üretiminin de tamamen durduğu bilgisi verildi.
Makalede görüşlerine yer verilen bir uzman "Ayçiçek yağı sevkiyatları tamamen durdu. Bu (savaş) 2-3 hafta daha devam ederse ayçiçeğinde bahar ekimleri ertelenebilir, gelecek sezon hedefleri riske girebilir" ifadelerini kullandı.
YAZ ÖNCESİ EKİM YAPILIYOR
Ayçiçeği yaz öncesinde nisan-mayıs aylarında ekiliyor ve eylül ayından itibaren hasadı alınmaya başlıyor. Yazıda yer alan bilgilere göre Ukrayna'daki çiftçiler aynı anda farklı zorluklarla karşı karşıya kaldı. Halihazırda Kaharkov ve Luhansk gibi önemli ayçiçeği tohumu üreten bölgeler Rus askerlerinin kontrolüne girdi. Bunun yanında çiftçilerin başta gübre olmak üzere ekim için gerekli birçok malzemeye erişimi kalmadı.
Konuyla ilgili yazıda yapılan değerlendirmede "Tarım bölgelerinde devam eden askeri hareketlilik birçok yolun kapanmasına, şirketlerin faaliyetlerini durdurmasına neden oluyor. Bu durum ortalama ekim alanının düşmesine yol açabilir" ifadeleri yer aldı.
Ukrayna'da geçen yıl 6.5 milyon hektar alanda ayçiçeği ekimi yapılmıştı.
36 AY TAKSİTLE AYÇİÇEK YAĞI
Market raflarında ayçiçek yağları boşalırken online alışveriş platformu Hepsiburada'daki bir ilan sosyal medyada gündem oldu.
İlanda 18 litrelik ayçiçek yağı 1045 TL'den satılıyor. Ayçiçek yağı için banka kredisi ile 36 ay vadeli satış seçeneği de sunuluyor.
Konuyu sosyal medyada eleştiren isimlerden biri de Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan oldu. Erbakan paylaşımında "Yağların marketlerde zincirle bağlanmasından, bebek mamalarına alarm takılmasından sonra bunu da gördük" dedi.
