Osmanlı Padişahları Listesi ve Sıralaması: Kuruluş, Yükselme, Duraklama, Gerileme, Dağılma Dönemi Osmanlı Padişahları Kronolojisi
Osmanlı Devleti; 1299 ile 1922 yılları arasında, üç kıtada birden hüküm sürmüş ve bu özelliği sayesinde bir cihan imparatorluğu olma hüviyetini kazanmış büyük bir imparatorluktur. Osmanlı Devleti'nin, 622 yıl süren bu siyasi varlığı boyunca görev yapmış olan Osmanlı padişahları kimlerdir? Kurulduğu günden, tarih sahnesinden silindiği güne kadar Osmanlı Devleti'ne hükümdarlık yapan ve toplam sayısı 36 olan Osmanlı Devleti padişahları sırası ne şekildedir?
Ayrı ayrı başlıklar halinde; Kuruluş Dönemi Osmanlı padişahları, Yükselme Dönemi Osmanlı padişahları, Duraklama Dönemi Osmanlı Padişahları, Gerileme Dönemi Osmanlı padişahları ve Dağılma Dönemi Osmanlı padişahları olmak üzere; Osmanlı Devleti padişahları kronolojisi hakkında, merak ettiğiniz tüm soruların cevabını bulabileceğiniz içeriğimizi, siz kıymetli okuyucularımız için hazırladık.
İşte, dünya siyasetine yön veren ve tarihin gördüğü en büyük imparatorluklardan biri olan Osmanlı Devleti’ne hükümdarlık yapmış Osmanlı padişahları listesi ve sırası hakkında tüm detaylar…
Osmanlı Devleti Kuruluş Dönemi; devletin kuruluş tarihi olan 1299 ile İstanbul’un fetih tarihi 1453 yılları arasını kapsamaktadır. 154 yıl süren kuruluş dönemi boyunca, devlete hükümdarlık yapan Osmanlı padişahlarının sayısı 6’dır.
Şimdi gelin; hep beraber, Kuruluş Dönemi Osmanlı padişahları kimlerdir sorusuna cevap arayalım.
Osman Gazi (1299 – 1326)
Osmanlı Devleti’nin kurucusu ve ilk padişahı olan Osman Gazi; 1299 ile 1326 tarihleri arasında hükümdarlık yapmıştır. Hükümdarlığı boyunca, Yenişehir ve Mudanya’yı fetheden, Bursa’yı kuşatma altına alan Osman Gazi; Bizans İmparatorluğu ile bir dizi mücadeleye girişmiş ve devletin sınırlarını genişletmiştir.
Orhan Gazi (1326 – 1362)
Babası Osman Gazi’nin vefatı üzerine tahta geçen Orhan Gazi; 1326’ da Bursa’yı fethetmiştir. Tıpkı babası gibi Bizans ile olan mücadeleleri sürdüren Orhan Gazi aynı zamanda, ilk divanı toplamış ve vezirlik makamını oluşturmuş. Orhan Gazi, bu özelliğiyle beylikten devlet olmaya geçişin önemli padişahlarındandır.
1. Murad (1362 – 1389)
Hükümdarlığı boyunca; Sırpsındığı, Çirmen ve I. Kosova Savaşları’nda Haçlı ordularıyla karşılaşmış olan I. Murad, Edirne’yi fethetmiştir. 1. Kosova Savaşı’nda bir Sırp milliyetçisi olan Milos Obilic tarafından şehit edilen I. Murad; savaş sırasında hayatını kaybeden ilk ve son Osmanlı padişahıdır.
1. Bayezid – Yıldırım Bayezid (1389 – 1402)
Osmanlı Devleti sınırlarını Fırat’a kadar genişletmiş ve Niğbolu Savaşı’nda Haçlı ordularını yenilgiye uğratmıştır. 1402 yılında gerçekleşen Ankara Savaşı sırasında Timur’un eline esir düşmüş ve bu esareti sırasında, 1403 senesinde vefat etmiştir.
1. Mehmed – Çelebi Mehmed (1413 – 1421)
1402 Ankara Savaşı sonrası yaşanan Fetret Devri’ni sona erdirerek, Anadolu’daki siyasi birliği yeniden sağlamıştır. Bu özelliğiyle Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak görülmektedir.
2. Murad (1421 – 1451)
Hükümdarlığı döneminde, Varna ve II. Kosova Savaşları’nda kazanılan zaferlerle Balkanlar bir Türk yurdu haline gelmiştir. Rumeli’de gerçekleşen fetihler hız kazanmıştır.
Osmanlı Devleti yükselme dönemi; 1453 yılında İstanbul’un fethedilmesi ile 1579 senesinde Sadrazam Sokollu Mehmed Paşa’nın ölümü arasındaki dönemi kapsamaktadır. Bu dönemde hükümdarlık yapmış olan Osmanlı padişahları sayısı 5’tir.
Yükselme Dönemi Osmanlı padişahları ise sırasıyla şu şekildedir:
2. Mehmed – Fatih Sultan Mehmed (1451 – 1481)
Hiç kuşkusuz Fatih Sultan Mehmed devrinin en önemli olayı, 1453 yılında İstanbul’un fethedilmesidir. İstanbul’un fethinin yanında yine bu dönemde; Bosna, Mora, Arnavutluk, Trabzon, Amasra, Sinop gibi önemli yerler fethedilmiştir.
2. Bayezid (1481 – 1512)
Venedik ile girişilen deniz savaşları neticesinde Akdeniz’deki Venedik üstünlüğü sona erdirilmiştir.
1. Selim – Yavuz Sultan Selim (1512 – 1520)
Yavuz Sultan Selim dönemi, Osmanlı Devleti’nin doğu seferlerine öncelik verdiği bir dönem olmuştur. Bu dönemde Çaldıran Savaşı’nda kazanılan zaferle Safevi tehlikesi bertaraf edilmiş; hemen ardından da gerçekleşen Mısır Seferi ile de halifelik makamı Osmanlı Devleti’ne geçmiştir.
1. Süleyman – Kanuni Sultan Süleyman (1520 – 1566)
46 yıl süren hükümdarlığı ile Osmanlı Devleti’nin en uzun tahtta oturan padişahı olan Kanuni Sultan Süleyman döneminde Batı fetihlerine büyük önem verilmiştir. Belgrad ve Macaristan’ın tamamının fethedilmesinin yanı sıra Cezayir, Trablusgarp ve Rodos, Osmanlı topraklarına katılmıştır.
2. Selim (1566 – 1574)
2. Selim döneminde de Osmanlı Devleti gücünü korumuştur. Sakız Adası, Tunus, Yemen ve Kıbrıs bu dönemde Osmanlı topraklarına katılmıştır. Aynı zamanda, Osmanlı Devleti’nin denizlerde aldığı en büyük yenilgi olan İnebahtı Savaşı da II. Selim döneminde gerçekleşmiştir.
Sokollu Mehmed Paşa’nın hayatını kaybettiği tarih olan 1579 ile 1699 senesinde imzalanan Karlofça Antlaşması arasında geçen 120 yılı kapsayan dönem Osmanlı Devleti’nin duraklama dönemi olarak adlandırılmıştır.
Dönemin tarihçilerinin; bozulma ve yozlaşma anlamına gelen ‘’Tereddi ve Tagayyür’’ dönemi dedikleri, Duraklama Dönemi Osmanlı padişahları şu şekildedir:
3. Murad (1574 – 1595)
Osmanlı Devleti’nin en geniş sınırlarına ulaştığı dönem olmasına rağmen, devletteki yozlaşmanın başlaması da III. Murad dönemine tekabül eder. Duraklama döneminin ilk hükümdarı olan III. Murad döneminde; Fas, Gürcistan ve Tiflis fethedilmiştir.
3. Mehmed (1595 – 1603)
Sancağa çıkan son padişah olan III. Mehmed, hükümdarlık süresince yalnızca bir defa sefere çıkmıştır. Gerçekleşen bu Avusturya ve Eflak Seferi sonucunda Eğri ve Kanije kalesi fethedilmiştir.
1. Ahmed (1603 -1617)
Ahmed, sancağa çıkmadan padişah olan ilk Osmanlı hükümdarıdır. Avusturya ile imzalanan Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlı Devleti’nin Avusturya’ya karşı olan üstünlüğü sona ermiştir.
1. Mustafa ( 1617 – 1618)
Osmanlı Devleti tarihinde II. Murad ve Fatih Sultan Mehmed’den sonra 2 kez tahta çıkan 3. padişahtır. 1617 ile 1618 tarihlerinde süren ilk saltanatı, 96 gün sürmüş ve tahttan indirilmiştir.
2. Osman – Genç Osman (1618 – 1622)
Genç Osman; amcası I. Mustafa’nın tahttan indirilmesi sonucu tahta geçmiştir. Askeri alanda bazı yenilikler yapmak niyetinde olduğu için, çıkan isyan sonucu, Yeniçeriler tarafından tahttan indirilerek, öldürülmüştür.
4. Murad (1623 – 1640)
Getirmiş olduğu tütün ve alkol yasaklarıyla da bilinen IV. Murad hükümdarlığında, Bağdat başta olmak üzere; Erivan ve Kafkasların büyük bir bölümü Osmanlı egemenliği altına girmiştir.
Sultan İbrahim (1640 – 1648)
Abisi olan IV. Murad’ın ölümü sonrası tahta çıkan İbrahim; çıkan isyanlar neticesinde 18 Ağustos 1648 yılında tahtan indirilmiş ve isyancıların önderi olan Sofu Mehmed Paşa tarafından idam edilmiştir.
4. Mehmed (1648 – 1687)
Sultan İbrahim’in tahtan indirilmesi sonucu padişah olan IV. Mehmed; Türk tarihinde önemli bir yeri olan II. Viyana Kuşatması’nı gerçekleştiren padişahtır. İki ay süren kuşatma başarısızlıkla sonuçlanmış ve IV. Mehmed 1687 yılında tahttan çekilmek zorunda kalmıştır.
2. Süleyman (1687 – 1691)
1688 yılında; Belgrad, Erdel ve Bosna, Avusturya tarafından işgal edilmiştir. 2 sene Avusturya kontrolünde kalan Belgrad; 1690’da yeniden Osmanlı topraklarına katılmıştır.
2. Ahmed ( 1691 – 1695)
2. Ahmed; II. Viyana Kuşatması’nın arkasından gelen, Avusturya – Osmanlı savaşlarıyla meşgul olmuştur. Hükümdarlığı sırasında, Sakız Adası Venedikliler tarafından işgal edilmiş fakat 1695 yılında geri alınmıştır.
2. Mustafa (1695 – 1703)
Bu dönemde Avusturya üzerine 3 sefer düzenlenmiştir. III. Avusturya Seferi sırasında gerçekleşen Zenta Muharebesi’nde Osmanlı Devleti ağır bir yenilgi alarak ve 1699 yılında Karlofça Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır.
Karlofça Antlaşması’nın hükümlerine göre; Osmanlı Devleti, Batı’da ilk kez bu denli büyük bir toprak kaybı yaşamıştır. Bu özelliğiyle Karlofça Antlaşması; Osmanlı Devleti için duraklama döneminin sonu anlamına gelirken, gerileme döneminin ise başlangıcı olmuştur.
1699 Karlofça Antlaşması ile başlayan ve 1792 Yaş Antlaşması’na kadar süren dönem, Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi olarak adlandırılmaktadır. Toprak kayıplarının hızlanarak devam ettiği Gerileme Dönemi Osmanlı padişahları ise şu şekildedir:
3. Ahmed (1703 – 1730)
Prut Savaşı, Pasorofça Antlaşması, Lale Devri ve Patrona Halil İsyanı; III. Ahmed döneminin dikkat çeken gelişmelerindendir. Sırbistan ve Belgrad yine bu dönemde kaybedilmiştir.
1. Mahmud (1730 – 1754)
Mahmud Dönemi; 18. yy’da, ilk kez Avrupa tarzı ıslahatların yapıldığı dönem olmuştur. Avrupa’nın askeri anlamdaki üstünlüğü kabul edilerek bir dizi adım atılmıştır. Bunlardan en önemlisi de Osmanlı ordusuna subay yetiştirmek üzere açılan Hendesehane (Kara Mühendishanesi) olmuştur.
3. Osman (1754 – 1757)
3 sene süren III. Osman döneminde; I. Mahmud döneminde yapımına başlanan Nuruosmaniye Camii inşaatı tamamlanmıştır.
3. Mustafa (1757 – 1774)
Askeri alanda gerçekleşen ıslahatlara devam etmiş; 1773 senesinde, tersane ve donanmanın geliştirilmesi için Mühendishane-i Bahri Hümayun (Deniz Mühendishanesi) kurulmuştur.
1. Abdülhamid (1774 – 1789)
Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir yere sahip olan Küçük Kaynarca Antlaşması bu dönemde imzalanmıştır. Ayrıca Kırım, Rusya tarafından işgal edilmiştir.
3. Selim (1789 – 1807)
Osmanlı Devleti’nde yaşanan yenileşme hareketlerinin, en önemli padişahlarından biri de III. Selim’dir. Avusturya ve Rusya ile yapılan savaşlarda, Osmanlı ordularının yetersizliklerini görerek Nizam-ı Cedid adında yeni bir ordu kurmuştur. Fakat bu kurulan yeni orduya karşı olan yeniçeriler tarafından gerçekleştirilen isyan sonucu, tahttan çekilmek zorunda kalmıştır.
4. Mustafa (1807 – 1808)
1 senelik hükümdarlığının sonunda tahttan indirilmiş ve yerine II. Mahmud geçmiştir.
Osmanlı Devleti Dağılma Dönemi; Rusya ile imzalanan Yaş Antlaşması’nın tarihi olan 1792 ile saltanatın kaldırıldığı 1922 senesine kadar olan zamanı kapsamaktadır. Sonunda Osmanlı Devleti’nin tarih sahnesinden silindiği Dağılma Dönemi Osmanlı padişahları şu isimlerdir.
2. Mahmud (1808 – 1839)
2. Mahmud; Osmanlı Devleti ıslahat hareketleri dendiği zaman belki de akla gelen ilk padişahtır. Bu dönemde ilk resmi Türkçe gazete çıkartılmış, ilk modern tıp okulu kurulmuş ve Yeniçeri Ocağı kaldırılarak yerine Asakir-i Mansure-i Muhammediyye kurulmuştur.
Sultan Abdülmecid (1839 – 1861)
Osmanlı Devleti tarihinde önemli bir yer tutan Tanzimat ve Islahat Fermanları bu dönemde imzalanmıştır. Ayrıca Rusya ile Osmanlı Devleti arasında gerçekleşen Kırım Savaşı sırasında, tarihte ilk kez İngiltere’den dış borç alınmıştır.
Sultan Abdülaziz (1861 – 1876)
Sultan Abdülaziz döneminde Batı ile iyi ilişkiler geliştirilmiştir. Ayrıca bu dönemde Danıştay ve Yargıtay da kurulmuştur.
5. Murad (30 Mayıs 1876 – 31 Ağustos 1876)
93 gün tahtta kalmış olan V. Murad, 31 Ağustos 1876 tarihinde tahttan indirilmiştir.
2. Abdülhamid (1876 – 1909)
2. Abdülhamid Dönemi Osmanlı tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. I. ve II. Meşrutiyet bu dönemde ilan edilmiştir. Dönemin bir diğer önemli hadisesi de 93 Harbi olarak da bilinen 1877 – 78 Osmanlı Rus Savaşı’dır.
Mehmed Reşad (1909 – 1918)
Osmanlı Devleti’nin sondan bir önceki padişahı olan Mehmed Reşat dönemi Osmanlı Devleti için bir hayli hareketli geçmiştir. Trablusgarp ve Balkan Savaşları’nın yanında I. Dünya Savaşı da bu dönemde yaşanmıştır.
Mehmed Vahidettin (1918 – 1922)
Osmanlı Devleti’nin son padişahıdır.
