Bayram sonrası piyasalar işe önünde atlanması gereken üç önemli eşikle başlıyor.
➔ Bunlardan ilki 28 Haziran’da toplanacak OECD Mali Eylem Görev Gücü (FATF)’ın genel kurulu. Bu toplantıda FATF’ın finansal işlemlerde Türkiye’yi izlenmesi gereken ülke olarak gri listeden çıkarması bekleniyor.
➔ Gri listeden çıkmak ülkenin görünümü, kredibilitesi, kredi notu yanında sermaye akımlarını hızlandırıcı etkiye sahip olabilir.
➔ Listeden çıkış için Türkiye son olarak kripto varlık yasa tasarısını hazırladı ve Meclis’e sundu. Tasarının bu hafta Meclis’ten geçmesi bekleniyor.
➔ 28 Haziran’daki toplantıya katılacak olan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek daha önce yaptığı açıklamada Türkiye’nin listeden çıkışı konusunda son aşamaya gelindiğini aktarmıştı. FATF, kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile mücadeledeki eksiklikler dolayısıyla Türkiye’yi 2021’de gri listeye almıştı.
VERGİLERİN %10’U KADAR YENİ VERGİ
➔ Atlanacak ikinci eşik ise hazırlanan ve parça parça kamuoyuna aktarılan vergi paketinin akıbetinin ne olacağı. Başta borsayı doğrudan ilgilendiren Vergi Taslağına göre yabancı şirketlere yüzde 15 asgari kurumlar vergisi getiriliyor. Buradan 2025 yılında 40 milyar lira gelir bekleniyor.
➔ Ayrıca yurtiçi asgari kurumlar vergisi konuluyor. Çünkü 1 milyon 143 bin 344 kurumlar Vergisi mükellefinin yaklaşık yarısı zarar gösteriyor. “Bu kurumların 5.7 trilyon lira gibi bir bilanço kârı, 60 trilyon lira hasılatı olduğu görülmektedir” denilen taslakta asgari kurumlar vergisinin yüzde 10 olacağı yer alıyor.
➔ Kanunun yayımlanması öncesinde yatırım teşvik belgesi alanların vergisi ise yüzde 5 olarak uygulanacak. Asgari kurumlar vergisinden 90 milyar liralık gelir hesaplanıyor.
➔ Gelir İdaresi Başkanlığı’nın hazırladığı 104 sayfalık taslağın değişmeden olduğu gibi yürürlüğe girmesi halinde 2025 yılında 678 milyar lira gelir etkisi hesaplandı.
➔ Bu rakam da Merkezi Yönetim Borç Stokunun ve vergi gelirlerinin yüzde 9’una varıyor. Ya da başka bir deyişle vergiler yüzde 10 oranında artıyor.
➔ Toplanacak yeni vergi tutarının milli gelire oranı ise yüzde 1.6 düzeyinde. Bütçe açığını bu ölçüde daraltıcı etkiye sahip.
NELER DEĞEŞİCEK?
➔ Ancak bu hafta Meclis'e sunulacak vergi paketi taslağı değişiklikler olacak. Değişimin bir ayağını Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek açıkladı. Borsa vergisi geri çekildi.
➔ Kira gelirlerinde istisna kaldırılıyordu ki, yeniden geri getirildi. Kiraların bankadan ödenmesi zorunlu hale getirilerek yüzde 20 stopaj kesilmesinden de vazgeçildiği belirtiliyor.
➔ Gayrimenkul yatırım fonları ve ortaklıklarına tanınan istisnaların devam etmesi ise elde edilen gayrimenkul kazancının yüzde 50’sinin dağıtılması şartına bağlandı. Ancak asgari kurumlar vergisinden kaçış yok.
➔ Moto kurye vergisinden vazgeçildi.
➔ Yurtdışına çıkış harcı 20 kat artırılıyordu ki, son gelen son haberler bunun 10 kat artış ile sınırlandırıldığı yönünde. Yani 150 TL harç 3 bin değil 1.500 TL olarak uygulanacak.
➔ Yine taslağın en önemli maddelerinden biri olan “Özel Gider Bildirimi” uygulamasından vazgeçildiği belirtiliyor. Taslağa göre, gider esasına göre gelir takdiri yapılıyor. İlgili yılda beyana tabi gelirleri ile yapılan harcamalar arasında yüzde 20’den fazla fark bulunması halinde mükellef incelemeye alınıyor, açıklanamayan tutar gelir kabul ediliyor ve gelir vergisi tahakkuk ettiriliyor. Servet beyanı, nereden buldun ve hayat standardı benzeri geçmiş uygulamaların devamı şeklinde bu maddeden vazgeçildiği ifade ediliyor.
➔ Son maddelerden biri ise belediyelerle ilgili. Belediyelerin merkezi yönetime 55.6 milyar lira borcu bulunuyor. Taslak genel Bütçe Vergi Gelirlerinden belediyelere ayrılan paylardan öncelikli olarak cari borçların kesilmesini öngörüyor.
➔ Vergi Taslağı’nın Meclis’e nasıl geleceği ve geldikten sonra hangi değişikliklere uğrayacağı önümüzdeki dönemin bütçe açığını, borçlanmasını ve enflasyonunu belirleyecek. Ayrıca gelir dağılımındaki bozulmanın kalıcı olup olmayacağına etki yapacak.
YA NVİDİA DEVRİLİRSE
➔ Bu hafta itibariyle yurtiçi finansal piyasaların aşması gereken bir büyük eşik de küresel borsaların zirveden düşüp düşmeyeceği olacak.
➔ Geçen haftayı kritik bir eşikte bıraktık. Piyasaların sürükleyicisi durumundaki çip üreticisi Nvidia hisselerinde sert bir düşüş yaşandı. 20 Haziran Perşembe seans içinde 140.71 dolarlık fiyatıyla zirve yapan Nvidia 21 Haziran Cuma 124.36 dolara kadar geriledi. Tepeden dibe bir günlük düşüş yüzde 11.6’yı buldu.
➔ Sert gerileme aynı zamanda Nvidia’yı dünyanın en değerli şirketi ünvanından ederek ikinci sıraya düşürdü. Şirketin piyasa değeri 3 trilyon 458 milyar doları görmüşken bir gün sonra 3.110 milyar dolara indi. Piyasa değerindeki günlük kayıp 348 milyar doları buldu. Microsoft ise 3,3 trilyon dolarlık piyasa değerliyle dünyanın en değerli şirketi ünvanını yeniden aldı.
➔ Piyasaların başının dönmesi ve büyük korku yaratması ise piyasaları sürükleyecek ikinci bir şirketin yokluğu. Nvidia devrilirse piyasaları ayakta kimin veya neyin tutacağının yanıtını yok.
6 AYDA 2.2 TRİLYON KAZANÇ
➔ Şirket hisse senetlerinde ayrıca çok kısa zamanda çok hızlı yükselişlerin yaşanması kâr realizasyonuna gitmeyi cazip hale getiriyor. 140 doları gören hisse senedi mayıs sonunda 109.62 dolardı ve buna göre üç haftada yüzde 28 prim yaptı.
➔ Yine 140 dolarlık hissenin yılbaşındaki fiyatı 49.52 dolardı. 6 aya yaklaşan dönemde artış yüzde 184.
➔ Arada trilyonlar kazanıldı. 2023 sonunda 1.223 milyar dolar olan Nvidia’nın piyasa değeri Perşembe günkü 140 dolarlık fiyatı ile birlikte 3.458 milyar dolara yükseldi. Arada 2.2 trilyon kazanç oluştu ama henüz kağıt üstünde.
➔ Ya başkaları erken satışa geçer trilyonlarca kârı alırsa ne olacak? Geriye kalanların kârı azalacak. Bizzat bu hisse senedinde başlayacak satış zaten piyasaları da peşinden sürükleyeceğinden uzun süreli olma ihtimalini artırıyor.
➔ Sonuçta çok kısa sürede elde edilmiş büyük kârların üzerinde oturmak Nvidia yatırımcılarını büyük ölçüde tedirgin ediyor olsa gerek ki, piyasada değeri 3.5 trilyona dayandığında satış düğmesine basanlar çok oldu.
➔ Nvidia hisselerindeki yaşanan düşüşün saldığı korkunun bir nedeni de borsaların tarihi zirvelerinde bulunması. 20 Haziran itibariyle Nasdaq 17.936 puana çıkarken sadece haziran ayında yüzde 9.1 prim yaptı. S&P-500 Endeksi de 5.506 puana kadar yükselerek yüzde 6 prime ulaştı.
➔ Bu düzeyler bir süre önceye kadar Wall Street’in boğalarının rüyasında bile yoktu. Satmasınlar da ne yapsınlar?
