Diğer iki büyük uluslararası derecelendirme kuruluşun iki basamak gerisine düşen Moody’s Türkiye’nin notunda çiftte artırıma gitti. Not “Çok spekülatif” sınıfın en alt düzeyini ifade eden B-‘den B+’ya çıkarıldı. Artık üç büyük kuruluşun Türkiye kredi notu B+’ya denk geliyor.
Beklentiler arasındaydı ve piyasalar tarafından kısmen fiyatlanmıştı.
➔ Moody’s’den 11 yıl sonra gelen çift basamaklı not artırımı yanında görünümün pozitife çevrilmesi ise işin sürpriziydi. Kuruluşun gelecek hamlesinin de not artırımına yönelik olacağını işaret.
➔ Kredi notunun B+’ya çıkması ardından herhalde ilk hedef BBB olarak ifade edilen “yatırım yapılabilir” düzeye ulaşmak olacak.
➔ Türkiye bu notu ilk kez 1992’de aldı ama 1994 kriziyle de kaybetti ve çok spekülatif kategorinin en alt düzeyine indi.
➔ 2001 krizi sonrası ekonomide başlayan toparlanma ile ancak 10 yıllık bir düzelme sürecinde BBB olan yatırım yapılabilir düzey yakalandı.
KOLAY KAYBEDİLİP ZOR KAZANILIYOR
➔ Kısaca kredi notu 2-2.5 yılda hızla kaybediliyor ama geri kazanmak yaklaşık 10 yıllık zamanı alıyor. Notu kolay kaybedip zor geri kazanıyoruz. En azından ilk geri kazanım böyle bir süre aldı.
➔ Şimdiye kadar ulaşabildiğimiz en yüksek kredi notu “BBB” ile “yatırım yapılabilir” düzey.
➔ BBB, 1992’de Türkiye’ye ilk kez verildiğinde iki yıla yakın süreyle bu notu koruduk. 2013 yılında yeniden kavuştuğumuzda ise üç yıl süreyle bu not düzeyinde kaldık.
➔ 2016 ortasında hain darbe girişimi ile kredi notunun kırılma süreci başladı ve 2.5 yılda tek B seviyesine yani “çok spekülatif” sınıfın en alt basamağına indik. Yatırım yapılabilir düzeyden 6 basamak uzaklaştık.
➔ Şimdi son bir yılda oradan başlayan yükselişle iki basamak yukarı çıktık.
➔ Önümüzde ise BB olarak ifade bulan “Yatırım yapılamaz” sınıfının da geçilmesi, yani çıkılması gereken dört basamak daha var.
➔ Her bir basamakta da negatif, nötr ve pozitif olmak üzere üç ayrı ara durak bulunuyor. Tabi ki ara durakları hızlı atlamak mümkün.
BASAMAKLARI ÇIKMANIN ŞARTLARI
➔ Ana durakları hızlı çıkmamız için ekonominin ve piyasaların işleyiş düzeninin normalleşmesi ve rasyonel yolda durmadan ilerlenmesi gerekiyor.
➔ Bu durumda bile yatırım yapılır düzeye varmak 2-3 yıllık bir zaman alır.
➔ Üstelik bu sırada içeride yapılması gerekenler yapılsa dahi dış kaynaklı herhangi bir şokun meydana gelmemesi gerekiyor.
➔ Böyle bir durum söz konusu olursa yatırım yapılabilir düzeye çıkmak gelecek seçimlerle çakışabilir. Ancak kuruluşlar seçim öncesinde not artışı zor yapar.
➔ Seçim sonrasında ise notun korunması öncelikle seçim ekonomisinin dozunda kalmasına bağlı. Not artışı ise yeni iktidarın yapacaklarına bağlı olacak.
➔ Dolayısıyla iki kademe not artışı, kuruluşun kendi gecikmesinin etkisinden kaynaklanıyor. Bundan sonra aynı hızlı hareketi beklememek gerekir.
NOT ARTIŞI DEVAM EDER Mİ?
➔ Ama notumuz diğer kuruluşlarla önümüzdeki dönemde de artmaya adaydır.
➔ Henüz ekonomide ve piyasalarda normalleşme sürüyor. Devamı gelecek.
➔ Reformlara ise vergi paketiyle henüz yeni ve ucundan başlanmış durumdayız. Burada da devam edecek.
➔ Emeklilik reformunun Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklaması yönünde sonbaharda yapılması ise gelecek beklentilerini radikal biçimde değiştirici rol oynayabilir.
➔ O zamana kadar sıkı para politikasının sürdürülmesi ve baz etkisiyle enflasyon yüzde 50’nin altını görebilir. Enflasyondaki sert düşüşün de not artışına katkısı olur.
➔ Bu durumda 6 Eylül’de Fitch ve 1 Kasım’da S&P’nin not artırımına devam etmesinin yolu açılır.
➔ Kredi notunun artışı ise dışarıdan sağlanacak kaynakların maliyetini düşürecek.
➔ Elbette hedef yatırım yapılabilir düzeye üçüncü kez çıkmak olmalı.
➔ Bu başarıldığında daha kaliteli, daha uzun vadeli ve daha düşük maliyetli dış kaynağa ulaşmak mümkün olacak. Bu düzeye çıkılmasıyla ekonominin lig atlaması imkan dahiline girecek.
POZİTİF HABER AKIŞI BİTTİ Mİ?
➔ Ancak kredi notlarında meydana gelen büyük düşüşlerin ardından yeniden yükseliş dönemine girmek yukarıda belirttiğimiz gibi uzun sayılabilecek bir sürece yayılıyor. Sabır ve kararlılık gerektiriyor.
➔ Burada da ulaşılacak hedeften ziyade not artışını sağlayan gelişmeler ve sürecin bizzat kendisi daha önemli.
➔ Şimdilik son not artışı geldiğine göre piyasalar açısından pozitif haber akışı bir süreliğine bitti mi?
➔ Hayır, sonbahara kadar enflasyonda temmuz ve ağustos aylarında 10’ar puana yakın düşüşler meydana gelecek olması pozitif haber akışını sürdürecek.
➔ Çünkü enflasyonda yüzde 50’nin altına inilmesi faiz indirimlerini de gündeme getirecek.
