Bu yıla girerken seçim atmosferinin etkisiyle asgari ücretin yüzde 49 oranında artırılması özel sektörün fiyat ayarlamalarında elini rahatlattı. Aylık bazda yüzde 3’ün altına inmiş tüketici enflasyonu ocak ayında yüzde 6.70 gibi sıra dışı bir sıçrama kaydetti. Artış şubatta yüzde 4.53, martta yüzde 3.16, nisanda yüzde 3.18 ve mayısta yüzde 3.37 ile devam etti. Mayısa geldiğimizde TÜFE yıllık yüzde 75.45 ile zirve yaptı.
➔ Bu durum karşısında Merkez Bankası ihtiyatlı bir yaklaşıma girdi. Para otoritesi gelecek yılın önemli kısmında sürebilecek bir faiz indirimini bu yıldan başlatmak için, öncelikle asgari ücret artışını görmeyi istedi.
➔ Muhtemelen Para Politikası Kurulu toplantısını yılın sondan üçüncü günü gibi geç bir tarihe koyması bundan.
➔ Açıklanacak asgari ücrete göre karar vermeyi sağlayacak takvim bir yıl önceden belirledi.
➔ Merkez Bankası’nın faiz kararı yarın açıklanacak. Büyük ihtimalle faizlerde düşüş süreci başlayacak. Zamanı biraz erken olsa da yapılan hazırlıklar onu gösteriyor.
FAİZ DÜŞÜŞÜNE ASGARİ ÜCRET DESTEĞİ
➔ Sonuçta gelecek yılın ilk aylarında baz etkisinin yüksekliğinden dolayı enflasyon düşecek. Bu durumda da erken veya geç başlatılmış bir faiz indirimiyle enflasyon düşüşü örtüşecek.
➔ 2025’in sonuna geldiğimizde Piyasa Katılımcıları Anketine göre TÜFE yüzde 27’ye inebilir. Merkez Bankası tahmininin üst bandı yüzde 26, alt bandı yüzde 16 olmak üzere ortalama yüzde 21’e inileceği yönünde.
➔ Orta Vadeli Program ise eylül ayında açıklandığından enflasyon tahmini yüzde 17.5 ile düşük kaldı.
➔ Tahminlerin en üst tarafındaki yüzde 27 enflasyonu dikkate alırsak, gerçekleşmenin bu yönde olması şartıyla faizlerin gelecek sene sonuna doğru yüzde 30’a inmesi mümkündür.
➔ Bu da yüzde 50’de olan politika faizinin 20 puan kadar düşürülmesi demek. Ve de faiz düşüşü sürecinin ilerleyen aylarında, muhtemelen yılın sonuna doğru şirketler için finansmana erişimi kısmen mümkün olabilir.
➔ Asgari ücret artışının beklenen ortalama enflasyonun altında belirlenmesi,bu faiz indirimleri için önemli bir dayanak noktasıdır.
ARTIŞ ORTALAMA ENFLASYONUN ALTINDA
➔ Asgari ücret 2025 için yüzde 30 artırıldı ve neti 17.002 liradan 22.104 liraya yükseldi.
➔ Artış yıl sonu için beklenen ve hedeflenen enflasyonun üstünde gibi görünüyor. Ama asgari ücret sadece yıl sonu için değil bütün bir yıl için geçerli. Yıl sonuna varılıncaya kadar geçecek aylarda yüksek enflasyon ücret ve maaşları aşındıracaktır.
➔ Ücret ve maaşların alım gücünü koruması açısından daha gerçekçi yaklaşım ise yılın sonundaki enflasyon yerine yıllık ortalama enflasyonunu baz almaktır.
➔ OVP hazırlanırken GSYH deflatörü yani bütün mal ve hizmetlerin ortalama fiyat artışı yüzde 34 alındı.
➔ Bu yılı yüzde 45 civarında bitirecek olan enflasyon gelecek yıl Piyasa Katılımcıları Anketine göre yüzde 27’ye inecek. İki enflasyonun ortalaması da yüzde 36’ya geliyor.
➔ Merkez Bankası’nın gelecek yıl sonu enflasyon tahmini olan yüzde 21’i baz alacak olursak da 2025’in ortalama enflasyonu yüzde 33’e gelir.
-Deflatöre göre de, 2025 enflasyon beklentileri ile hesaplanan ortalama enflasyonu göre de asgari ücretteki yüzde 30 artış bu oranların sınırlı altındadır.
İŞLEM TAMAM FAİZLER DÜŞEBİLİR
➔ Dolayısıyla ortada şirketlerin öyle çok kaldıramayacağı asgari ücret yükü söz konusu değil. Mal ve hizmetlere öyle yüksek zamlar yapmak zorunda değiller. Dezenflasyon açısından da ortada risk doğuracak bir durum yok.
➔ Bu durumda faiz indirimleri başlayabilir. Asgari ücret belirlenmesini toplantı öncesine çekilmesini de faiz kararında Merkez Bankası’nın elinin rahatlatılması olarak görüyoruz.
➔ Ücretlerin düşük tutulması faizlerin düşürülmesini beraberinde getirecek. Ücret artışlarının sınırlı tutulmasına karşılık faizlerde düşüşün başlaması şirketler kesimine hemen olmasa bile zaman içinde rahatlama sağlayabilir.
➔ Ondan önce de tansiyonun giderek yükselmesini veya kötüleşmeyi durdurabilir.
➔ Özellikle de ihracat yapan ve döviz kazanan şirketler açısından. Çünkü dış pazarlar büyümüyor ve döviz kuru da aleyhlerine seyrediyor.
DOLAR BAZINDA 3 YILDA % 91 ARTTI
➔ Kurun yaptığı negatif etkiyi aslında asgari ücret üzerinden de görebiliriz.
➔ Gelecek yıl için 22.104 liraya çıkarak yüzde 30 artan asgari ücret dolar bazında da yüzde 9 yükselebilir.
➔ Piyasa Katılımcıları Anketinde beklendiği gibi dolar gelecek yılı 42 liradan kapatırsa yıllık ortama kur 39.26 liraya çıkar. Bu durumda aylık asgari ücret 2025’te 563 dolara yükselir.
➔ Aynı hesabı 2024 için yaptığımızda asgari ücret gerçekleşmesi 517 çıkıyor.
➔ 2023 yılında ise asgari ücret 418 dolardı.
➔ 2022 yılında 294 dolarlık bir asgari ücret vardı. 3 yılda 294’ten 563 dolara yükselme dolar bazında yüzde 91 artış demek.
➔ 2024 itibariyle son 10 yılın ortalama asgari ücretini 374 dolar olarak hesapladık.
➔ Yani ihracatçı ve döviz kazanıcı sektörler için asgari ücretin 3 yıllık artışı dolar bazında katlanıyor.
➔ TL’nin değer kaybettiği yıllarda ihracat iyi kazandırıyordu. Şimdi TL değer kazanırken tersi oluyor.
