TikTok’ta dalga dalga küreselleşen son viral muhabbet, erkekler ile ayılar üzerine. Soru şu: Ormanda mahsur kaldın, karşına hangisinin çıkmasını tercih edersin? Tanımadığın bir erkek mi, yoksa ayı mı? Kadınların çoğu ormanın kuytusunda vahşi bir hayvanla karşılaşmayı bir erkeğe rast gelmeye yeğ tutuyor. Cehaletten, ayının yabanıllığını bilmediklerinden değil, erkekleri tekinsiz bulduklarından. Makul, mantıklı cevaplar arttıkça kadına karşı şiddet diyaloğunun dozu da yükseliyor. Farazi soruya karşılık birçok kadın kendi şiddet deneyimine dair açılmaya davranıyor; cinsel saldırılar, ev içi şiddet bir bir dökülüyor. Yerkürenin erkek şiddetine bulanmış resmi ortaya çıkıyor.
Issız bir ormanda ayıyla karşılaşmayı tercih edenlerin gerekçeleri mantıklı: En azından ayının niyetini bilirsin… En fazla öldürür ama sana “insan” gözüyle baktığı için… Zevk almak için şiddete başvurmaz… Şöyle çarpıcı bir mantık yürütme de var: “Ayı saldırdı desem, kimse şüphe etmez”. Evet “kadının beyanı esastır” düsturu tam olarak içe sindirilemiyor, dünyanın hiçbir yerinde. Bu yüzden de özellikle cinsel taciz/saldırı vakaları gizli saklı kalıyor.
Bazı erkekler ise belli ki tartışmanın can alıcı içeriğinin farkında değil – en azından kullanıcı isimlerinden erkek olduklarını varsaymak gerekiyor. Siz ciddi misiniz, diye soranlar çıkıyor.
ÖLÜ TAKLİDİNİ KİM YUTAR?
Ormanda ne ayı ne de erkek çıksın. Ayılar tabii ki yırtıcıdır… Nature dergisinde yayınlanan araştırmaya göre her yıl, ayıların insanlara saldırdığı ortalama 40 vaka meydana geliyor dünya genelinde, yaklaşık dörtte biri Kuzey Amerika’da olmak kaydıyla. National Geographic’teki bilgiye bakarsanız, her yıl arı sokmasından ölenlerin sayısı, ayı saldırısına kurban gidenlerden çok daha fazla.
İnsanla ayının karşılaşabileceği durumlarla ilgili bir uzman, bozayı saldırısında ölü taklidi yapılmasını salık veriyor - erkeklerin bu numarayı yutması pek olası değil, bu bakımdan ayı tercihinde bulunanlar haklı. Amerika’ya özgü kara ayı çıkarsa ve kaçış imkanı da yoksa, tekme ve suratına yumruk marifetiyle mücadele öneriliyor; “Karşınıza ayı çıkarsa soğukkanlı olun, çünkü çoğunlukla saldırı niyetleri yoktur. Normalde rahatsız edilmek istemezler” notu da iliştiriliyor.
Geçen yıl İtalya’nın kuzeyindeki Trentino bölgesinde yürüyüşe çıkan 26 yaşındaki bir gencin, pençe darbelerinden anlaşıldığı kadarıyla ayı saldırısında parçalanmış cesedi bulununca Avrupa çapında sansasyon olmuştu; İtalya’da rastlanan ilk vakaydı. Japonya’da ise ayı saldırıları yüzünden yapay zeka düzenekli erken uyarı sistemi kuruluyor. Bir yıl içinde altı kişinin ölümü, 200 kişinin de yaralanması üzerine test edilen pilot proje, “Yakında ayı var” uyarısı veriyor, polis ve hatta avcılar olay yerine intikal ediyor.
KADINLAR EN ÇOK EVLERİNDE ÖLDÜRÜLDÜ
Bazı TikTok kullanıcıları, dünyada her yıl milyonlarca kadına şiddet vakası yaşanırken ayıların yol açtığı tehdidi solda sıfır sayıyor ama pek hakkaniyetli bir kıyaslama değil. Neticede ayılar sokakta gezmiyor, ayılarla aynı çatı altında yaşanmıyor.
Aynı çatının altı demişken, “ormanda tek başına, yabancı erkekle karşılaşma” ihtimali, şu zamanda oynatıcı eşliğinde sokakta ayı görme ihtimali kadar ve asıl tehlikeli olanlar evlerde eş, partner ilişkilerinde, hatta kan bağı ilişkilerinde yaşıyor.
TikTok’ta soruya cevap veren bir kullanıcı, “Erkek arkadaşım, babam veya kuzenim değilse ayı çıkmasını tercih ederim. Ne yapacağı belli olmayan yabancı erkek, hamlesini önceden kestirebileceğim vahşi hayvandan daha korkutucu” demiş mesela. Fakat kadına karşı şiddette problem “tanıdık erkek”te başlıyor.
UN Women’in 161 ülke bazında elde ettiği veriler, kadınların en çok en yakınındaki kişilerin fiziksel, cinsel veya duygusal şiddetine maruz kaldığını gösteriyor: 2022’de dünya genelinde 48 bin 800 kadın, yakın ilişkide bulundukları partnerleri veya diğer aile üyeleri tarafından öldürüldü. Yani saatte ortalama beş kadın kendi aile çevresinde öldürüldü. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre 15-49 yaş arası kadınların yüzde 27’si mevcut veya eski koca veya partnerin fiziksel ve/veya cinsel şiddetine maruz kalıyor.
Türkiye’de bu yıl nisan ayı itibariyle 85’i cinayet, 29’u şüpheli olmak üzere 114 kadın yaşamını yitirdi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu 2024 Ocak raporuna göre bir ay içinde öldürülen 31 kadının 11’i evli olduğu erkek, 5’i eskiden evli olduğu erkek, 3’ü birlikte olduğu erkek, 3’ü tanıdığı biri, 3’ü akrabası, 2’si eskiden birlikte olduğu erkek, 2’si babası, 1’i oğlu ve sadece 1’i “tanımadığı biri” tarafından öldürüldü. Yüzde 35’inin katili evli olduğu erkekler. Ve kadınların yüzde 61’i evlerinde öldürüldü. Yüzde 61’in cinayet aleti, ateşli silahlar.
ERKEKLER BİLE AYIYI SEÇİYOR
TikTok’taki trendi başlatan kişi bir erkek; “Call Me BK” adlı kullanıcı. Olaya sonradan açıklık getirdiği videoda belirttiği üzere aslında “Erkek mi, ayı mı?” sorusunu o yöneltmiyor; 12 Mart’ta paylaştığı videoda, “Ormanda yalnızken bir erkekle karşılaşmak, ayıyla karşılaşmaktan 10 kat daha korkutucudur” diye saptama yapıyor. Derken, mevzu soru şeklini alarak viral oluyor dallanıp budaklanıyor. “Ben soru sormadım, erkeklerin daha ürkütücü bulunacağını zaten biliyordum” diyor şimdi “Call Me BK”. Kadınların kamusal alanda kendilerini ne kadar güvensiz hissettiğine dair bilinç geliştirdiği için teşekkür de alıyor.
Saptama soruya dönüşürken başka soruları da beraberinde getiriyor. Bazı kullanıcılar erkeklere şunu soruyor: “Karınız veya kızınızın ormanda tek başınayken ayıyla mı, yoksa bir erkekle mi karşılaşmasını tercih ederdiniz?” Erkeklerin çoğu ayıyı tercih ediyor. Hatta biri de diyor ki, “Ayının ne yapacağını tahmin etmek erkeğe göre daha kolay…”
Ormanda ayı mı, kadın mı sorusu da var. Cevap çok basit, kadın.
