Sabah check-up, akşam kriz
'Nasıl olur?' demeyin. Uzmanlar mümkün diyor ve uyarıyor
CEYDA ERENOĞLU / HT MAGAZİN
Sabah check-up yaptırıp akşam kalp krizi geçirenler var aramızda! “Nasıl olur?” demeyin. Konunun uzmanları bunun çok küçük bir olasılık da olsa mümkün olduğunu söylüyor. Böyle bir risk varsa kalp check-up’ına gerek yok düşüncesiyse hata olarak değerlendiriliyor. Çünkü kimin kalp hastası olduğu bu işlemden sonra anlaşılabiliyor...
Medical Park Göztepe Hastane Kompleksi Kardiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bahadır Dağdeviren, kalp hastalıklarının çocukluktan hatta anne karnından itibaren oluşmaya başladığı gerçeğine dikkat çekiyor. Dağdeviren’e göre çok yüksek kolesterollü annelerin hamileliklerinde, anne karnındaki bebeklerin aortlarında kolesterol birikiyor. Ortalama 70 yıllık bir ömürde kalp yaklaşık 3milyar kez atıyor, 500 bin ton kan pompalıyor ve bunu durmaksızın yaptığı için sistemin yıpranmasının normal olduğuna dikkat çekiliyor.
3 ALTIN KURALA UYUN
Bu yıpranmayı minimumda tutabilmek için uğraştıklarını söyleyen Prof. Dr. Dağdeviren, “By-pass’lar ve kalp kapakçığı nakilleri son 30 yılda ortalama ömrü 50-55’li yaşlardan 70-75’li yaşlara çıkardı. Ömrü 20 yıl uzattı ama bu defa da Alzheimer gibi ileri yaş hastalıklarının ortaya çıkışı söz konusu oldu. Bu durumda ömrün değil yaşlılığın uzatıldığı gerçeğiyle karşılaşılıyor. Oysa gerçek hedefimiz gençlik dönemini uzatmak olmalı” diyen Dağdeviren, bunun genç ve sağlıklı günlerimizden itibaren sağlığımıza özen göstermemizle mümkün olduğunu söylüyor.
Bunun yolumutlu olmaktan, ideal kiloya sahip olmaktan ve düzenli egzersizden geçiyor. Bu 3 altın kurala uyulması kişiyi sağlıklı ve genç tutuyor. Kalp check-up’ı yaptıran hastanın kalbinin sağlıklı çıkmasına rağmen 1 ay sonra kalp krizi geçirip yaşamını yitirmesi birçoklarımız için açıklanamaz bir durumken, konunun uzmanları için olağan kabul ediliyor.
Dağdeviren, “Bırakın check-up’ı, anjiyo yapıldıktan 1 ay hatta 1 hafta sonra bile kalp krizi geçiren hastalar olabilir” diyor. Kalp damarlarındaki darlık ve tıkanıklığın, bir buzdağının görünen kısmı gibi olduğunu söyleyen ve görünmeyen büyük bir kısmın daha var olduğuna dikkat çeken Dağdeviren, görünmeyen kısmın check-up, hatta anjiyografiyle bile yakalanmasınınmümkün olmadığını belirtiyor. Anjiyografide damarın içi boyalı birmaddeyle dolduruluyor ve bir darlık olup olmadığı görülüyor.
Damarın bir de duvar bölümü bulunuyor ve kolesterol bu duvarlarda birikmeye başladığı için damarı dışarı doğru büyütüyor. Anjiyoyla bakıldığında sadece damarın içi görüldüğü için bu bölgede bir soruna rastlanmayabiliyor. Bazen stres, üzüntü, aşırı yorulma, viral enfeksiyon gibi nedenlerle bu bölge çatlıyor ve dakikalar içinde kan pıhtısıyla dolan damar tıkandığı için kalp krizi başlıyor. Sabah kalp check-up yaptırıp sağlıklı olduğunun teyidini alan kişinin akşamkalp krizi geçirmesi bu durumdan kaynaklanıyor.
30 SANİYEDE TANI
Gümüzde acile başvuran bir hastaya tanı koyma konusunda çok önemli gelişmeler olduğunu dile getiren Prof. Dr. Bahadır Dağdeviren, “Artık ‘Acile gelen hastanın aort damarında bir yırtılma mı var?’, ‘Kalp krizi mi geçiriyor?’ şeklindeki sorularına çok hız lı yanıt verilip sorunlara çok kısa süre içinde müdahale edilebiliyor” diyor. Prof. Dr. Dağdeviren, geçmişte bu hastaların acilde 4-5 saat müşahede altına alındığını, günümüzdeyse hastaya bilgisayarlı tomografiyle 30 saniye gibi çok kısa bir süre içinde tanı koymanın mümkün hale geldiğini belirtiyor.
KALP PİLİ ERKEN UYARI SİSTEMİ
Günümüzde kalp pili takılan hastayla ilgili olarak merkezle kablosuz iletişim kurulması mümkün oluyor. Bu merkez, herhangi bir anormallik gözlediğinde, hastayı uyarıp en yakın hastaneye gitmesi gerektiğini bildiriyor. Bu durum, ‘insanın içinde bir casus’ benzetmesine neden oluyor. Sistem her kalp atımını kaydediyor. ‘Ortalama kalp hızı nedir?’ ve ‘Akciğerde su birikiyor mu birikmiyor mu?’ türü bilgiler sisteme gidiyor ve doktorun hasta hakkında her konuda fikir sahibi olması sağlanıyor. Prof. Dr. Dağdeviren, bu erken uyarı sistemlerinin önümüzdeki süreçte taşınabilir olacağını öngörüyor ve bilgi akışının akıllı telefonlar aracılığıyla gerçekleştirileceğini belirtiyor. Dağdeviren, “Böylece hastaların gereksiz yere doktora gitmelerinin önüne geçilecek” diyor.
BETA’YA DİKKAT!
Kadınlarda kalp kapak hastalığının en sık görülme nedenlerinden birinin, ʻakut romatizmal ateşʼ denilen ve 5-15 yaş aralığında bademciklere yerleşmiş olan beta streptokokların vücutta oluşturduğu antikorlar olduğu biliniyor. Bu antikorların kalp kapakçıklarını da bozduğu ve hastalığın üstünden 15-20 yıl geçtikten sonra kalp kapakçığının kalınlaşmasına ve kireçlenmesine neden olduğu belirtiliyor.
YÜKSEK RİSKLİ HASTALAR
Kardiyolojik check-up; kalp hastalıklarının risk faktörleri yönünden incelenmesi olarak tanımlanıyor. Hasta olan ya da gelecekte kalp hastası olma riski bulunan kişiler tespit ediliyor ve önleyici tedbirlerle olası hastalığın önüne geçmek mümkün hale geliyor. Yapılan check-up’ ların sonunda hastalar düşük, orta ve yüksek riskli olmak üzere 3 gruba ayrılıyor. Boyun şah damarında plak oluşumu olup olmadığı, koroner damarlarda kireçlenme ve plakalar bulunup bulunmadığı ve bazı kan tahlillerinde çıkan yükseklikler kontrol ediliyor. Tüm bu verilerin sonucunda da bir skora ulaşılıyor. Gelecek 5 yıl içinde kalp krizi geçirme riski yüzde 5’in altında olanlar düşük riskli, yüzde 5-15 aralığında olanlar orta riskli, yüzde 15’in üstünde olanlarsa yüksek riskli hastalar olarak tanımlanıyor.
40 YAŞTAN SORA YILDA BİR YAPTIRMALI
40 yaşından sonra herkesin yılda bir kez kalp yönünden check-up yaptırması öneriliyor. İşte adımlar:
-Check-up sırasında mutlaka kan yağları, kan şekeri kontrol edilmeli ve efor testi yapılmalı.
-EKG ve bir akciğer filmi çekilmeli.
-ECHO yaptırılmalı.
-Kapak problemi varsa her yıl, yoksa 3-4 yılda bir tekrarlanmalı.
CİNSİYETE GÖRE KALP HASTALIKLARI
Kalp hastalıklarının cinsiyete göre dağılımına bakıldığında; kadınlarda en çok kalp kapak hastalığı ve doğumsal kalp hastalığı, erkeklerdeyse kalp-damar hastalığı ve aort anevrizması görüldüğüne dikkat çekiliyor.
