Selena Gomez'in hayatını değiştiren hastalık... Lupus nedir? Neden her yıl 10 Mayıs lupus günü olarak geçiyor?
Dünya genelinde milyonlarca insanın yaşamını olumsuz etkileyen lupus, genellikle cilt, eklemler, böbrekler ve kalp gibi hayati organları hedef alır. Otoimmün bir hastalık olan lupus, erken teşhis edilmezse yaşamı tehdit edici olabilir. 10 Mayıs, lupus hastalarına destek olmak ve bu hastalıkla ilgili farkındalığı artırmak amacıyla Dünya Lupus Günü olarak anılmaktadır. İşte detaylar...
Selena Gomez’in hayatını derinden etkileyen lupus, bağışıklık sisteminin vücudun kendi dokularına saldırdığı bir hastalıktır. Dünyada milyonlarca insanı etkileyen bu kronik hastalığa dikkat çekmek için her yıl 10 Mayıs, Dünya Lupus Günü olarak anılmaktadır. Bu özel gün, farkındalık yaratmak ve lupusla yaşayan insanlara destek olmayı amaçlıyor. İşte detaylar...
LUPUS NEDİR?
Lupus, vücudun bağışıklık sisteminin kendi dokularına saldırdığı kronik ve otoimmün bir hastalıktır. Normalde bağışıklık sistemi vücudu enfeksiyonlardan korurken, lupuslu bireylerde bu sistem yanlış bir şekilde sağlıklı dokuları hedef alır ve iltihaplanmaya, ağrıya ve doku hasarına yol açar. Bu hastalık özellikle deri, eklemler, böbrekler, kalp, akciğerler ve beyni etkileyebilir. Her yaştan insanı etkileyebilse de, en sık 15-45 yaş aralığındaki kadınlarda görülür.
DÖRT ANA TÜRÜ VAR
Sistemik Lupus Eritematozus (SLE): En yaygın türdür. Vücudun birden fazla organını etkileyebilir. Belirtileri hafif olabilir, ancak zamanla şiddetli organ hasarına yol açabilir.
Diskoid Lupus Eritematozus: Daha çok deriyle ilgilidir ve yüzde, kulaklarda ve saçlı deride kırmızı pullu döküntülerle kendini gösterir. Bu döküntüler kalıcı yara izleri bırakabilir.
Subakut Kutanöz Lupus Eritematozus: Güneşe duyarlılık ile karakterizedir. Güneşe maruz kalma sonucunda ciltte lezyonlar ortaya çıkar.
İlaca Bağlı Lupus: Bazı ilaçlar bu tür lupusa yol açabilir. Semptomlar genellikle ilacın kesilmesiyle kaybolur.
BELİRTİLERİ NELERDİR?
Lupusun belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterebilir ve zaman içinde dalgalanabilir. Bununla birlikte, en yaygın belirtiler şunlardır:
Eklemlerde Ağrı ve Şişlik: Lupus, özellikle el ve ayak eklemlerinde iltihaplanmaya neden olabilir. Bu durum sabahları daha belirgin hale gelebilir.
Ciltte Döküntüler: En belirgin döküntü türü, yüzde kelebek şeklinde ortaya çıkan döküntüdür. Bu döküntü burun köprüsünden yanaklara doğru yayılır.
Yorgunluk: Lupus hastalarının çoğu aşırı yorgunluktan şikayet eder. Bu, hastalığın alevlenmeleri sırasında artabilir.
Ateş: Yüksek ateş lupusun yaygın bir belirtisidir ve genellikle enfeksiyondan bağımsızdır.
Saç Dökülmesi: Lupus, saç dökülmesine ve saçın incelmesine neden olabilir.
Böbrek Problemleri: SLE türündeki lupus, böbreklerde iltihaplanmaya (nefrit) yol açabilir ve ciddi böbrek hasarına neden olabilir.
TEŞHİS NASIL KONUR?
Lupus teşhisi koymak zor olabilir, çünkü belirtiler diğer hastalıklarla karışabilir. Ancak, doktorlar birkaç yöntemle lupus tanısı koyabilir:
Kan Testleri: Antinükleer antikor (ANA) testi, vücudun kendi dokularına saldırıp saldırmadığını belirlemek için kullanılır. Ayrıca tam kan sayımı ve böbrek fonksiyon testleri de yapılabilir.
İdrar testleri: Böbreklerin etkilenip etkilenmediğini anlamak için yapılır.
Cilt veya böbrek biyopsisi: Şüpheli cilt veya böbrek dokusu alınarak mikroskop altında incelenir.
TEDAVİ SÜRECİ NASIL İŞLİYOR?
Lupusun tam bir tedavisi olmamakla birlikte, hastalığın semptomları kontrol altına alınabilir. Tedavi, hastalığın şiddetine ve hangi organların etkilendiğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Tedavi yöntemleri şunlardır:
Anti-inflamatuar ilaçlar: Ağrı ve iltihaplanmayı hafifletmek için ibuprofen veya naproksen gibi nonsteroid anti-inflamatuar ilaçlar (NSAID'ler) kullanılabilir.
Kortikosteroidler: Vücuttaki iltihaplanmayı azaltmak için güçlü ilaçlar olan kortikosteroidler kullanılır. Ancak bu ilaçların uzun süreli kullanımı ciddi yan etkilere yol açabilir.
Bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar: Azathioprine, cyclophosphamide ve methotrexate gibi ilaçlar, bağışıklık sistemini baskılayarak lupus belirtilerini kontrol altına alabilir.
Antimalaryal ilaçlar: Hidroksiklorokin gibi antimalaryal ilaçlar, lupus alevlenmelerini önlemeye yardımcı olabilir ve cilt ile eklem problemlerini hafifletebilir.
HASTALIK İLE İLGİLİ YANLIŞ ANLAŞILANLAR: BULAŞICI DEĞİL!
Lupus hakkında toplumda bazı yanlış anlamalar bulunmaktadır. Örneğin, birçok insan lupuslu bireylerin her zaman hasta ve halsiz olduğunu düşünür. Ancak bu hastalık alevlenmeler ve remisyonlarla seyredebilir. Ayrıca, lupus bulaşıcı bir hastalık değildir ve hastadan başka bir kişiye geçmez.
DÜNYA LUPUS GÜNÜ
Dünya çapında lupus farkındalığını artırmak amacıyla her yıl 10 Mayıs "Dünya Lupus Günü" olarak kutlanır. Bu özel gün, lupusla yaşayan bireylerin sesini duyurmak, hastalık hakkında daha fazla bilgi yaymak ve lupus araştırmalarını teşvik etmek için önemli bir fırsattır. Farkındalık kampanyaları, lupusla ilgili mitleri çürütmek ve hastalığın daha iyi anlaşılmasını sağlamak için yürütülmektedir.
Kaynak: Lupus, Mayo Clinic, Cleveland Clinic
