Bedelli yapacak çalışanlarla ilgili çok önemli bilgiler

İşte Ahmet Kıvanç'ın merak edilen sorularla ilgili yanıtları...

"2011 ve 2014 yılındaki uygulamalardan farklı olarak yeni bedelli askerlik uygulamasında 28 gün temel askerlik eğitimi şartı getirilmesi, iş değiştirmek isteyenler için fırsat yarattı. Beş on yıldır çalıştığı iş yerindeki kıdem tazminatını yakmamak için yeni iş fırsatlarını değerlendiremeyenler, bedelli askerlikten yararlanarak kıdem tazminatını alıp iş değiştirebilecek.

Bedelli kapsamında askere gidecek çalışanların önünde çeşitli seçenekler bulunuyor. TBMM’ye sunulan yasa teklifi uyarınca, memurlar ve özel sektör çalışanları, bedelli askerlik dolayısıyla silah altına alınacakları 28 gün süreyle “ücretsiz izinli” sayılacak.

Bununla birlikte işverenler isterlerse ücretli izin vererek işçilerinin askerlik görevini yapmalarını sağlayabilecek. İşçilerin yıllık izin süreleri, 14 gün ile 26 gün arasında değişiyor. Beş yıllık çalışanlar 14 gün, 5-15 yıl arasında çalışanlar 20 gün, 15 yıldan fazla çalışanların 21 gün yıllık izin hakları bulunuyor. İşverenler, önceki yıllardan kalan kullanılmamış izin günlerini veya gelecek yıla ait izin sürelerini birleştirerek işçilerinin ücretli izinli olarak 28 gün askerlik yapmalarını sağlayabilir.

PRİMLERİ YATIRILMAYACAK

Ücretsiz izinli sayılanların askerlik süresi içinde iş sözleşmeleri askıya alınacak. İşçiler, 28 gün ücret alamayacaklar.

KIDEM TAZMİNATI ALABİLİRLER

İşçiler askere giderken iş akitlerini feshederlerse kıdem tazminatı alabilirler. Yasaya göre, haklı bir nedene dayanmadıkça kendi isteğiyle işten ayrılanlara kıdem tazminatı ödenmiyor. Ancak, kadınların evlilik, erkeklerin askerlik dolayısıyla ayrılmaları halinde kıdem tazminatı alma hakkı bulunuyor. 2011 ve 2014’teki bedelli askerlik uygulamalarında fiilen silah altına alınması söz konusu olmadığından kıdem tazminatı alınamıyordu. Ancak son düzenlemede 28 gün temel askerlik eğitimi zorunlu tutulduğu için, işçi statüsünde çalışanlar kıdem tazminatı alarak işten ayrılabilecekler. Bu sayede, iş değiştirmek isteyenler, kıdem tazminatını yakmadan daha iyi koşullara sahip yeni bir işe girebilecekler.

BİR YIL ÇALIŞMA KOŞULU

Kıdem tazminatına hak kazanabilmek için aynı işverenin bir veya değişik iş yerlerinde en az bir yıl çalışma koşulu aranıyor. Her yıl için 30 günlük brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödeniyor. 2018 temmuz-aralık döneminde bir yıl için ödenecek kıdem tazminatı tutarı 5 bin 434.42 TL’yi aşamayacak.

AYRILANLAR, AYNI İŞE DÖNEBİLİR

Askerlik nedeniyle kıdem tazminatını alarak işten ayrılanlar, askerlik bitiminde iki ay içinde aynı iş yerine dönebilirler. İşveren bu işçileri, eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe “başka isteklilere tercih ederek”, o andaki şartlarla işe almak zorunda. Aranan şartlar bulunduğu halde işveren iş sözleşmesi yapma yükümlülüğünü yerine getirmezse, işe alınma isteğinde bulunan eski işçiye üç aylık ücret tutarında tazminat öder.

BORÇLANMA HAKKI VAR

Bedelli uygulamasıyla 28 gün askerlik yaparken işten ayrılan veya iş sözleşmesi askıya alınanların sosyal güvenlik primleri yatırılmaz. İşçiler ihtiyaç duyarlarsa ileride bu süreyi borçlanabilirler. Özellikle genç işçilerin emeklilik tarihi yaklaşmadan borçlanmalarına gerek yok.