Marmara Denizi'nde balık türü azalıyor

İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk, "Bir dönem aşırı bir avcılık yapıldı. Mesele 1500 ton avcılıktan 300 ton avcılığa düştü. Türler azalıyor. Avcılık bu durumun en büyük sebeplerinden birisi. İkincisi de şüphesiz kirlenme. En son kalkan balığı Marmara Denizi'ndeydi artık yok, uskumru, kolyoz, orkinos, dil balığı, kırlangıç yok" dedi.

Balıkçılar için 1 Eylül'e kadar sürecek yasak 15 Nisan'da başlıyor. Uzmanlara göre, aşırı avlanma ve deniz kirliliği nedeniyle balık türleri azaldı. Bu durum tezgahlardaki balık çeşitliliğini ve fiyatları da etkiledi.

Sezonunun bitişine günler kalırken balıkçılar bu yıl beklediklerini bulamadı. Kumkapı Balıkçılar Çarşısı'nda hamsinin kilosu geçen sene 30 lirayken bu yıl 150 liraya kadar çıktı. Çinekop geçen yıl 50 lirayken, 200 liradan başlayıp 300 liraya kadar yükseldi. Palamutun tanesi geçen sene 30 lirayken bu sene 60 liraya çıktı. Karides için de durum farksız. Geçen yıl kilosu 50 lira olan karides bu yıl 100 liraya kadar yükseldi.

Fiyatların yükselmesinin aşırı avcılık ve kirlenmeye bağlı olduğu belirtilirken, İstanbul Üniversitesi Su Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi ve Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) Başkanı Prof. Dr. Bayram Öztürk dikkat çeken uyarılar yaptı.

Öztürk, birçok balık türünün yok olduğunu ifade ederek, ekosistem tabanında bulunan karidesin de azaldığını belirtti. Karidesin azalması ise öteki türlerin de azalmasına işaret ediyor. Balıkçı esnafı da tezgaha gelen balık miktarının az olduğunu, fiyatların yüksek olduğunu belirtti.

514 BİN TONDAN 328 BİN TONA DÜŞTÜ

TÜİK verilerine göre balık avcılığında son 10 yılın en verimli dönemi olan 2011'de elde edilen balık miktarı 514 bin 755 ton iken, 2021 yılında 328 bin 165 tona kadar düştü.

"TÜRLER AZALIYOR, 1500 TON AVCILIKTAN 300 TONA DÜŞTÜ"

Prof. Dr. Bayram Öztürk, balık türlerindeki düşüşün sebeplerini anlatarak "Türler azalıyorlar. Avcılık bu durumun en büyük sebeplerinden birisi. İkincisi de şüphesiz kirlenme. Kirlenmeyi yok sayamayız. Kirlenme önemli çünkü ekosistemin korunması açısından, kirlenmemin önlenmesi açısından arıtmanın yapılması lazım. Onun için de yatırım yapılması lazım. Marmara Denizi için ciddi bir planlamanın yapılması lazım" dedi.

Prof. Öztürk, "En son kalkan balığı Marmara Denizi'ndeydi artık yok, uskumru, kolyoz, orkinos, dil balığı, kırlangıç yok. Bu yoklar listesini daha sayabilirim. Bir dönem aşırı bir avcılık yapıldı. Mesele 1500 ton avcılıktan 300 ton avcılığa düştü. Üretimde de azalma var, dolayısıyla karides Marmara Denizi'nde çok fazla avlandı ama bu sadece karides meselesi değil diğer balıklar için de geçerli" diye konuştu.

"KARİDES AZALMAYI VE DEĞİŞİMİ BELİRLER"

Prof. Dr. Bayram Öztürk, aşırı avcılığa dikkat ederek sürdürülebilir balıkçılığın yapılması gerektiğini belirterek şunları söyledi:

"Marmara Denizi'ndeki biyoçeşitlilik için karides çok önemli çünkü dipte yaşayan bir canlı türüdür. Ağırlıklı iç ve dış pazarlar da ihraç edilir. Dolayısıyla karides avcılığının sürdürülebilir olması lazım. Karidesten ayrılmayan dipte yaşayan deniz yıldızından tutun, deniz kestanesine kadar küçük balıklar gibi birçok tür yakalanıyor. Ağ gözünün açıklıklarının düzenlenmesi lazım. Izgara sisteminin yapılması lazım. Onun için bu karides meselesi ciddi bir mesele.

Karides, biyoçeşitliliğin korunması ve Marmara Denizi'nde avcılığın devam etmesi açısından önemli çünkü geleneksel bir avcılıktır. Eğer karidesin sürdürülebilirliğini devam ettirebilirsek küçük balıkçıların avcılığını da devam ettirmeyi sağlayabiliriz. Karides ekosistemin tabanında oldukları için karides azaldığı zaman öteki türler de azalır. Bu durum Marmara Denizi'ndeki hem azalmayı hem değişimi belirler. Karides diye geçmeyelim korunması için yeni tedbirler alalım. Avcılığın kota sistemi ile yapılması gerek. En azından tekne sayısını azaltalım. Tekne sayısını azaltırken de bölgesel balıkçılığa geçmek lazım."

"BÖYLE GİDERSE BALIKLARI SADECE FOTOĞRAFLARDA GÖRECEĞİZ"

35 senedir balıkçı esnafı olan Erkan Sarıyaprak, "Bundan 15 sene önce çok fazla balık çeşidi vardı. Balıklar azalıyor, insanlar kurallara uymuyor. Şimdi baktığın zaman 10 liralık balık 50 lira sonra 150 lira olacak. Böyle giderse balıkları sadece fotoğraflarda göreceğiz. İleride çocuklarımıza ne vereceğiz? Mesela bu sene istavrit ve hamsi miktarı fazla değildi. Karides eskiden 100 kilo çıkıyorsa şimdi 10 kilo çıkıyor çünkü azaldı. 2 sene önce fiyatı 25 liraydı şimdi 100 lira oldu" dedi.

"SEZONU BURUK KAPATTIK"

Balıkçı Halil İbrahim Kaya ise "Bu sene balık sezonu istediğimiz gibi gitmedi. Sadece palamuttan yana biraz şansımız vardı, çinekop bekledik ama beklenenin altında kaldı. Hamsi tam yüzümüzü güldürecekti yasak geldi. O yüzden bu sene sezonu buruk kapattık. Hamsinin fiyatı 30 lira ile açıldı, yasak gelince 100 liraya kadar çıktı sonra 150 oldu artık gelmiyor. Çinekop 250 lira ile 300 lira fiyatında. Palamut şu an yok" şeklinde konuştu.