Banyo deyip geçmeyin! Temizlenmenin incelikleri
Doğru beden temizliğine dair bildiklerinizi unutun! Önemli olan vücudun her yerini köpük köpük yıkamak değil. Ne sıklıkta, ne kadar süreyle, nasıl yıkanmalı? Tüm incelikleriyle temizlenme rehberi…
Banyo önemli mesele… Hele önümüzün yaz olduğu düşünülünce… Toplu taşımayı hayatının bir gerçeği diye kabul edenler olarak burnumuzun direği kırılmadan yolculuk yapmak hakkımız. İşte tam da bu nedenle banyo deyip geçmiyor, sağlıklı banyoyu mercek altına alıyoruz.
DÜNYANIN EN TEMİZ ÜLKESİ
Yakın zamanlı bir araştırmaya göre dünyada en fazla yıkanma alışkanlığı Brezilyalılarda var. Bu sıcak ülkenin insanları, haftada ortalama 14 kez yıkanıyor ya da günde iki kez duş alıyor. Sık yıkanma araştırmasına göre Brezilya’yı sırasıyla Almanya, ABD, Çin ve İngiltere takip ediyor. Türkiye’deki yıkanma alışkanlığı konusunda bir veri yok. Ama banyonun genel sağlık ve hijyen açısından kritik öneme sahip olduğu düşünülünce yıkanmayı ciddiye almamız gerekiyor.
Cleveland Clinic'e göre, duş almamaktan kaynaklanan aşırı kir birikmesi, cilt bariyerini etkileyerek gözeneklerin tıkanmasına, sivilceye, kepek ve egzamaya neden olabiliyor.
İDEAL YIKANMA SIKLIĞI
Peki, sağlıklı bir beden için ne sıklıkta banyo yapmak gerekiyor?
“İdeal banyo sıklığı cildin yağlı veya kuru olması, cildin bariyer durumu, bireyin yaşı, mevsim, kullanılan banyo ürünleri ve yaşam tarzına göre değişiklik gösterebilir” diyor Deri Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Özlem Akın, “Haftada üç veya dört defa duş almak çoğu insan tarafından rahat tolere edilebilir. Ancak yoğun terleyen, egzersiz yapan, açık havada veya mesleki olarak alerjenlere veya toksinlere maruz kalan kişilerin daha sık duş alması gerekebilir.”
Peki, günde birden fazla banyo yapmak iyi bir şey mi? Dr. Akın’a göre, bu durumda ciltte kuruma veya tahriş görülebilir. Özellikle kuru veya egzamaya eğilimli cildi olan bireylerde daha fazla problem yaratabilir.
Yaz aylarında terlemenin de etkisiyle atopik dermatit (egzama) alevlenmelerinin daha fazla görüldüğünü söyleyen Dr. Akın, “Yazın deri bariyerini bozmayacak şekilde yapılan günlük kısa ve ılık duşlar atopik dermatit şiddetini azaltmada faydalı olabilir” diyor.
TER KOKUSU KABUSU
Dedik ya, önümüz yaz… Terlemek, ter kokmak, ter kokusuna maruz kalmak yaz aylarıyla özdeşleştirdiğimiz pek hoş olmayan mevzular. Etrafa ter kokusu dehşeti saçmamak için yaz aylarında yıkanma sıklığını artırmak elbette önemli. Dr. Akın da “Havanın bağıl neminin daha az olduğu kış aylarında daha az sıklıkta banyo yapmak deri bariyerini koruyabilirken, terlemenin ve havanın bağıl neminin yüksek olduğu yaz aylarında daha sık banyo tercih edilebilir” diyor.
Ama günde birden fazla, uzun ve sıcak duş değil sözünü ettiğimiz. Harvard Tıp Okulu'na göre ciltte sağlıklı bakterilerden oluşan bir kaplama var. Bağışıklık sistemlerimizin, koruyucu antikorlar ve 'bağışıklık hafızası' oluşturması için normal mikroorganizmalar, kir ve diğer çevresel etkenler tarafından belirli miktarda uyarılmaya ihtiyacı var. Yaşam boyunca sık sık banyo yapmak, bağışıklık sisteminin işini yapma yeteneğini azaltabiliyor.
DUŞTA ŞARKI SÖYLEMEYİ SEVENLER ÜZÜLECEK AMA…
Banyonuzu nasıl tercih edersiniz? Duşa hızla girip çıkan biri misiniz, yoksa parmak uçlarınız buruş buruş olana kadar su altında durmayı mı seviyorsunuz?
Dr. Akın’a göre, duş ne kadar uzun ve sıcak olursa, ciltten o kadar fazla yağ ve nem uzaklaşır. 15 dakikadan az sürede banyo, ideal. Cildin kurumasını önlemek ve egzama alevlenmelerini en aza indirmek için uzun ve sıcak banyolardan kaçınmak gerekiyor.
“Deri sağlığı ve bakımı düzenli bir temizlikle başlar. Temizlik, deriyi çevresel kirleticilerden arındırır. Ayrıca artık canlılığını yitirmiş ölü hücrelerin atılması için gereklidir” diyen Dr. Akın, “Bu temizlik işlemi aynı zamanda derinin havalanması ve dışarıdan alacağı maddelerin deriye geçmesini de sağlayacaktır” diyor.
YAĞLI SAÇ KISIR DÖNGÜSÜ
Uzmanlara göre her gün saç yıkamak, saç derisinde bulunan doğal yağları bozuyor. Dengesi bozulan saç derisi de daha fazla yağlanmaya sebep oluyor. “Her gün saç yıkamak saç derisinde bulunan doğal lipid (yağ) mantoyu bozar” diyen Dr. Akın, “Dengesi bozulan saç derisi de daha fazla yağlanmaya sebep olur. Her gün saçlarını yıkayan kişiler aslında içerisinden çıkılamayan bir paradoksa girer” ifadesini kullanıyor.
Uzmana göre ayrıca her gün duş alan kişiler, saç derisine ait doğal lipid mantoyu bozmamak için her gün şampuan kullanımından da kaçınmalı.
KENDİNİZİ HAŞLAMAYIN!
Vücudunuzu haşlar gibi mi yıkanıyorsunuz, yoksa ılık duş sizin için yeterli mi? Ne demiş eskiler: Her şeyin azı karar, çoğu zarar! Yine yanılmamışlar.
“Aşırı sıcak veya soğuk su, cildin koruyucu lipid mantosunu bozar, cildi kurutur ve kaşındırır” diyor Dr. Akın.
SABAH MI, AKŞAM MI YIKANMALI?
Sabah uyanınca duş alarak tazelenenlerden misiniz, yoksa akşam yatağa temiz girmeyi alışkanlık haline getirenlerden mi? Evet, günün hangi saatinde banyo yaptığınız da önemli.
“Banyo zamanı kişinin günlük programına veya kişisel tercihlerine göre değişebilir. Sabahları duş almak kendinizi daha uyanık hissetmenizi sağlar. Ancak yatmadan bir iki saat önce alınan 10 dakikalık ılık bir duş ise uykuya daha rahat dalmaya yardımcı olur” diyen Dr. Akın, “Günün sonunda duş almanın başka bir olumlu yanı ise alerjik yapıya sahip kişilerde gün boyu saç ve cildinde biriken polenlerin temizlenmesidir” diyor.
VÜCUTTA ÖZELLİKLE TEMİZLENMESİ GEREKEN BÖLGELER
Nasıl yıkandığımız da önemli. Amerikan Dermatoloji Akademisi Derneği’ne göre vücudun tamamını lifle köpürtmeye, vücudun her santimini yıkamaya gerek yok. Banyoda kasık, ayak ve koltuk altlarını hedeflemek yeterli.
Hamam kültürünü yaşatanlardansanız; hani bol buhar altında keseleye keseleye yıkananlardan, alışkanlıklarınızda biraz değişim iyi olabilir.
Cilt uzmanları, vücudunuzu nazikçe yıkamanızı ve cildinizi tahriş edip sedef hastalığının alevlenmesine neden olabilecek sert lifleri ve keseleri kullanmamanızı tavsiye ediyor.