Barda keşfedilmesinden 'Swiftonomi' yaratmasına uzanan bir Taylor Swift hikayesi
En güzel şarkıyı sen yazdın, en büyük rekorları sen kırdın, en büyük hayran kitlesini sen kaptın, 'Swiftonomi'yi sen yarattın… Sen neymişsin be Taylor!
Rekorlar kırıyor, hep en tepe noktada yer alıyor, en büyük hayran kitlesi onun... Manşetlerden düşmüyor, hep bir habere konu olacak başarının öznesi oluyor... Evet, bu haberlere konu olmayı hak ediyor; ama hadi samimi olalım, Taylor Swift haberleri artık tekrara düştüğü için de biraz sıkıcı oluyor.
Rihanna gibi hamilelik ve bebekli anne fotoğrafları, renkten renge değişen saçlarıyla şaşırtmak yok... Britney Spears gibi ağzımızı açık bırakacak skandallar, olaylı gecelerin öznesi olmak yok... Peki ne var Taylor'da? Aynı saçlar, birbirinin tekrarı makyajlar, sadece rengi değişen aynı model sahne kostümleri, şaşırtmayan dinlenme rekorları, hatasız sahne performansları, kusursuz aşık pozları... Tüm bu tekrarlara rağmen bu kadının tılsımı nerede? Kimilerine göre o sadece bir balon. Ama hayır, bu büyük bir haksızlık!
Tek şarkılık bir müzisyen de değil, skandalların kadını olarak da var olmuyor. Hemen her şarkısı olay, hayranları onun için deliriyor. Yarattığı dev ekonomik katkıdan dolayı 'Swiftonomi' adı bile literatüre geçti.
Geçen yıl 17 Mart'ta başladığı 'Eras' (Çağlar) adlı dünya turnesine halen devam ediyor. Turne, 8 Aralık'ta sona erecek. Bu süreçte geçtiği her yerde büyük iz bırakıyor Swift.
Şimdilerde Avrupa'yı baştan sona geziyor. Sahneye çıktığı büyük şehirlerde birden fazla gösteri yapıyor ve kıtanın en büyük stadyumlarından bazılarına büyük kalabalıklar çekiyor. O, sadece müzikal bir fenomen değil, aynı zamanda ticari bir başarı sembolü.
Forbes'a göre 2024'te 1,2 milyar dolarlık servetin sahibi olan Swift, turne ile servetini katlayacak gibi görünüyor. Forbes, performansından elde ettiği servetini 600 milyon dolar olarak tahmin ediyor şarkıcının. Müzik kataloğunun da bir o kadar değere sahip olduğu ve şarkıcının ayrıca 125 milyon dolar değerinde gayrimenkulünün olduğu da tahminler arasında. Bu seviyelere ulaşan diğer müzisyenler, müzikten elde ettikleri kazançları başka girişimlere yatırarak servetlerini büyütmeyi başardılar. Rihanna, Beyonce, Jennifer Lopez gibi isimler buna örnek gösterilebilir.
PARA BASMASININ SIRRI
‘Swiftonomik’ bir değer yaratan ve adeta para basan şarkıcı, brüt bilet satışlarının yüzde 100'ünden fazlasını talep etmesiyle tanınıyor. Organizatörlere kâr marjlarını yiyecek, içecek ve ekstra satışlardan yapmaları kalıyor. İşte bu yüzden organizatörler, konser seyircisinin gösterilere erken gitmesini istiyor. Swift, tek bir mekanda birden fazla gece düzenleyerek turne masraflarını da azaltıyor.
Apple'ın müzik hizmetinde yayınlanan parçaların telif haklarını kendi üzerinde tutuyor. Aynısını Spotify için de yaptı ve şarkılarının ücretsiz kullanım hizmetine sunulmasına izin vermedi. 34 yaşındaki şarkıcı, hem müzik sektörünün patronlarına şartlarını dikte ederek, hem de hayran kitlesine satış yaparak parasına para kattı. İşin ilginci, hayranları onu biraz da bu kendinden emin duruşu için seviyor. Hatta hayranları, sevdikleri şarkıcı daha da çok para kazansın diye uğraşıyor. Nasıl mı?
ONLARA ‘HAYRAN’ DEYİP GEÇEMEZSİNİZ!
Hatırlayın, nisan ayında 'The Tortured Poets Department' adlı yeni albümü, piyasaya çıkmadan bir gün önce internete sızdırıldı. Peki, hayranları bu durumda ne yaptı? "Yaşasın, bedavaya Taylor albümü!" demedi. "Sevdim mi tam severim" diyerek sızdıranlara kitlesel tepki gösterdi.
X platformunda, planlanan tarihten önce yayılan müziği dinlemeyeceklerini söylerken, sızıntıyı gizlemek ve yayılmasını önlemek için siteyi sahte bağlantılarla doldurdu. 'Swifties' diye isimlendirilen hayran kitlesi, "Taylor ve ekibi bu albümün çıkışını o kadar titizlikle planladılar ve çalıştılar ki, saygısızlık etmeyin ve bunu mahvetmeyin!" şeklinde paylaşımlar yaptı.
Daha önceki kayıtlarının haklarını bir yatırım şirketine sattıktan sonra, şirketin sanatsal özgürlüğü üzerindeki kısıtlamalarına isyan etti Swift. Yatırımcı, bu kayıtlar üzerinde haklara sahipken, besteci olarak Swift haklarını elinde tuttu ve birden fazla albümü yeniden kaydetti. Hayranlarını yeniden kaydettiği albümlerini satın almaya ikna etti.
Swift, turneye devam ediyor şimdi. Londra'nın ikonik Wembley Stadyumu'nda üç gösteriyi geride bıraktı ve ağustos ayında sergileyeceği beş performansla birlikte toplam sekiz gösteriyle şehrin turnedeki merkezi rolünü vurguladı. Şimdiye dek Londra'da 720 bin hayranını ağırlayan Swift için hayranları pahalı biletleri satın almaktan çekinmiyor. Tabii turnenin bilet fiyatları hakkında şikayet de yok değil. En ucuz ABD biletleri 2400 euro'ya karşılık gelirken, örneğin Paris konserlerinin en ucuz bileti 165 euro'ydu. Bu da Paris ve turneye ev sahipliği yapan diğer Avrupa şehirlerine önemli bir Amerikalı turist akınına neden oldu. Dolayısıyla turne sadece Taylor Swift'in büyük popülaritesini sergilemekle kalmıyor, aynı zamanda ev sahibi şehirlerin turizm ekonomisine de büyük bir katkı sağlıyor.
SEN KİMSİN TAYLOR?
Peki, tek başına böylesi büyük bir etki yaratan bu kadın kim?
13 Aralık 1989’da Pensilvanya’da, kariyerine yatırım fonu pazarlama yöneticisi olarak başlayan ama daha sonra ev hanımlığına geçiş yapan bir anne ile varlık yönetimi şirketi Swift Group'ta mali danışman olarak çalışan bir babanın kızı olarak dünyaya geldi.
‘Taylor’ daha çok bir erkek ismi olarak kullanılsa da üniseks bir isim aslında. Annesi, şarkıcı James Taylor'dan esinlenerek seçti bu adı. Üniseks isimlerin iş hayatında yükselmesinde yardımcı olacağını düşündü tercih yaparken…
Çocuk tiyatrosunda rol almakla başladı sahne deneyimi küçük Taylor’ın. Philadelphia 76ers basketbol maçından önce ‘The Star-Spangled Banner’ şarkısını söylediğinde 11 yaşındaydı. Ertesi yıl gitarı eline alıp şarkı yazmaya başladı. İlhamını Shania Twain ve Dixie Chicks gibi country müzik sanatçılarından aldı.
BARDA KEŞFEDİLDİ
RCA Records ile yapılan bir geliştirme anlaşması, Swift'in kayıt sektörünün duayenleriyle tanışmasına olanak sağladı. 2004'te, henüz 14 yaşındayken, söz yazarı olarak Sony/ATV ile sözleşme imzaladı. Nashville bölgesindeki müzikli mekanlarda, kendi yazdığı şarkıların çoğunu seslendirmek üzere sahne aldı. İşte kaderi bu sahnelerden birinde değişti. Bir performansta plak yöneticisi Scott Borchetta tarafından keşfedildi. Yıl 2006… Gelsin ilk albüm anlaşması, gelsin ilk ‘Tim McGraw’ single’ı.
Şarkısıyla Billboard country şarkıları listesinde sekiz ay kalan küçük Taylor, artık 16’sına geldiğinde kendi adını taşıyan ilk albümünü çıkardı. ABD’de bir milyondan fazla kopya satarak 2007 yılında platin sertifikasına layık görülen Swift, başka sanatçılarla ilk turnesine bile çıktı. Swift, o yıl Country Müzik Derneği'nden (CMA) en iyi yeni sanatçı dalında Horizon Ödülü'nü aldı ve bu, country müziğin en görünür genç yıldızı olarak tescillendiği anlamına geliyordu.
Swift, 2008’de çıkardığı ikinci albümü ‘Fearless'ta artık country’den biraz uzaklaşarak ana akım pop dinleyicisinin ilgisini çekmeyi başardı. Albüm ilk haftasında yarım milyondan fazla kopya satışıyla liste başı oldu. Billboard 200 listesinde bir numaradan açılış yaptı. Dijital platformlarda indirmelerde de rekor kırdı.
O MİKROFONU ELİNDEN KAPMAYACAKTIN!
Swift 2009'da, Kuzey Amerika'da biletleri tükenen mekanlarda sahne almasının ardından tek başına ilk turnesine çıktı. O yıl MTV Video Müzik Ödülleri'nde ‘You Belong with Me’ şarkısının klibiyle ‘En İyi Kadın Video’ kategorisinde ödül kazandı. Ödülü kabul konuşması sırasında Kanye West tarafından sözünün kesilmesiyle unutulmaz bir an yaşandı. West, mikrofonu Swift’in elinden çekip "tüm zamanların en iyi videolarından biri" olarak adlandırdığı klibi nedeniyle ödülün Beyoncé'ye verilmesi gerektiğini söyledi. West’in, genç şarkıcının sözünü kesmesi üzerine, törenin ilerleyen bölümlerinde Beyoncé, ‘Yılın Klibi’ ödülünü alırken, konuşmasını bitirmek için Swift'i sahneye davet etti. Bu hareket her iki sanatçının da ayakta alkışlanmasına neden oldu. Ve unutulmaz bir ana da imza atmış oldular.
Kucakladığı pek çok ödüle 2010’da dört Grammy ödülünü eklemesiyle Taylor Swift artık zirvedeki yerini kalıcılaştırdı. Yeni albümler ve yeni ödüller birbirini kovaladı. Röportajlarında kişisel hayatını tartışmaktan kaçınmasına rağmen müziğinde şaşırtıcı derecede açık sözlüydü Swift. John Mayer, Joe Jonas, Taylor Lautner gibi isimlerle yaşadığı romantik ilişkilerine göndermelerle dolu şarkılar yazdı.
2014 yılında Swift, adını, doğduğu yıldan alan ve o dönemin müziğinden ilham aldığı söylenen ‘1989’ albümünü çıkardı. ‘1989'u ilk resmi pop albümü olarak adlandırdı. Albüm satış rekorları, Grammy’ler peş peşe sıralandı.
BİTMEYEN KAN DAVASI
2016'da Swift'in Kanye West'le olan çekişmesi, rapçinin ‘Famous’ adlı şarkıyı yayımlamasından sonra yeniden başladı. Şarkıda Swift'in "fahişe" olarak anıldığı bir bölüm vardı ve Swift, haklı olarak West’i kadın düşmanlığıyla suçladı. West'in o dönemki eşi Kim Kardashian, Swift'in bu söz için onay verdiği iddiasıyla bir telefon görüşmesinin kaydını yayınladı. Ancak konuşmada West şarkıdaki ‘fahişe’ lafından bahsetmiyordu bile. Tartışma yeniden alevlendi…
2016 yılının Grammy Ödülleri'nde Swift, Kanye West’e olan tepkisini olabilecek en sert şekilde ifade ederken şu sözleri sarf etti: Buradan tüm kadınlara seslenmek istiyorum. Kariyerinizi ya da hayatınız boyunca sizin kuyunuzu kazacak ya da yolunuza taş koyacak birçok insan çıkacak. Hatta başarılarınızdan prim yapmak isteyen kişiler de. Ama sizler sadece işinize odaklanın. Çünkü başarıyla elde ettiğiniz pozisyonu kendiniz ve sizi sevenler sayesinde elde edersiniz.
2017 yılında çıkardığı ‘Reputation’ albümüyle bu kan davasına gönderme yapan Swift, şarkı sözlerinde 'şans vermek', 'ihanet etmek', 'seni kandırmıyorum' minvalinde sözlere yer verdi.
PATRONUNA MEYDAN OKUDU
Müzik haklarını elinde tutmak isteyen eski yapım şirketine öyle bir meydan okudu ki Swift, halihazırdaki albümlerini yeniden kaydederek piyasaya sürdü.
2021'de Fearless (Taylor's Version) ve Red (Taylor's Version) albümleri çıktı. Bunlar, daha önce yayınlanmamış birkaç parçanın yer aldığı önceki albümlerin yeniden kaydedilmiş haliydi. Swift, Temmuz 2023'te Speak Now'ı (Taylor's Version) yayınladı ve ardından aynı yılın ekim ayında 1989'u (Taylor's Version) çıkardı. Hepsini de hayranlarına kabul ettirmeyi başardı. Başka albümler, yeni ödüller hiç eksik olmadı hayatından.
Mart 2023, Swift'in 2018'den bu yana ilk konser turnesinin başlangıcı oldu. Bu, onun genel olarak altıncı turnesiydi. Halen devam ettiği ‘Eras’ adlı dünya turnesinde hangi şehre gitse biletleri yok satıyor. Şimdilik 2024’ün en yüksek hasılatlı turne hasılatı rekoru Madonna’nın elinde. Ama henüz Taylor Swift’in son rakamları açıklanmadı. Sahne sanatları dergisi Pollstar'a göre, her konser 13 milyon dolar gelir getiriyor ve bu da turnenin toplam gelirinin 1,9 milyar dolar olacağı anlamına geliyor. Dolayısıyla aralık ayında turnenin bitmesiyle birlikte rekorun Swift’in eline geçmesine kesin gözüyle bakılıyor.
“DÜNYANIN BAŞ KARAKTERİ”
Albümler, ödüller derken üst üste başarılarıyla adı gündemden hiç düşmeyen Taylor Swift, başarılarına ‘Yılın Kişisi’ ünvanını da ekledi. Aralık 2023’te Barbie, Vladimir Putin, Kral Charles gibi adayları geride bırakarak Time dergisi tarafından ‘Yılın Kişisi’ seçildi.
Time, seçimi yaparken, seçilen kişinin iyi, kötü ya da güçlü olmak zorunda olmadığını, etkisinin yansımasına bakıldığını açıkladı.
Time dergisi editörü Sam Jacobs, "Çok sayıda kurumun başarısız olduğu bölünmüş bir dünyada, Taylor Swift sınırları aşmanın ve bir ışık kaynağı olmanın bir yolunu buldu" diye yazdı.
Jacobs ayrıca, "Bugün gezegende başka hiç kimse bu kadar çok insanı bu kadar iyi hareket ettiremez. Bu başarıyı elde etmek genellikle gezegenlerin hizalanmasına ve kadere bağladığımız bir şeydir, ancak yıldızlara çok fazla itibar etmek onun yeteneğini ve gücünü göz ardı etmek demektir" diye ekledi.
Şarkıcı Stevie Nicks de Swift’in ‘Yılın Kişisi’ seçilmesiyle ilgili Time’a şunları söyledi: Bu yıl bir şeyler değişti. Swift'in yaptığı her hareketi konuşmak politika veya havadan bahsetmek gibi oldu. Dünyanın baş karakteri haline geldi.
Bu ünvan, müzik yayını platformu Spotify'ın onu, şarkıları en çok çalınan sanatçı olarak ilan etmesinden kısa bir süre sonra geldi.
Tüm bu başarıları, ona milyonlarca dolar para olup aktı. Forbes’un analizine göre Swift’in şu anda net serveti 1,2 milyar dolar düzeyinde. Forbes'un 2023'ün en güçlü kadınları listesinde de Swift beşinci sırada yer almıştı.
SİNEMA TARİHİNE DE GEÇTİ
Kariyeri boyunca birkaç filmde rol alsa da oyuncu olarak patlama yaratmayan Taylor Swift, sinemaya da yine müziğiyle etki bıraktı. Eras turnesinin ‘Taylor Swift: The Eras Tour’ adıyla turne filmine dönüşmüş hali, sinemaları da kasıp kavurdu. Sinemadaki Taylor Swift etkisi, dünya çapında 250 milyon dolar hasılat getirdi. Film, sinema tarihinin en yüksek gişe rakamına ulaşan konser filmi oldu.
Sahi, ona ‘balon’ mu demiştiniz?
Her şey geçer, her güzel şey de biter derler. Taylor Swift etkisi ne kadar sürer? Bir yanda 1999’daki büyük çıkışıyla ortalığı kasıp kavuran, ancak her albümde düşüşe geçerek kariyeri tamamen yerle yeksan olan ve son albümünü çıkardığı 2016’dan bu yana sadece skandallarıyla var olan 42 yaşındaki ‘olayların kadını’ Britney Spears’ın zirvede kalış süresi…
Bir yanda da 65’indeyken bile hala dünya turnesiyle hasılat rekoru kırabilen Madonna’nın bitmeyen popülaritesi… Taylor hangi yoldan yürüyecek? Bekleyip görelim…