Süleyman Demirel'in siyaset literatürüne geçen sözleri
Süleyman Demirel, vefatının 8'inci yıl dönümünde anılıyor. Demirel'in kariyerinin temel noktalarını, Türkiye'nin siyaset yaşamındaki yerini siyaset literatürlerine geçen sözleri eşliğinde okuyacaksınız
Vefatının 8'inci yıl dönümünde anılan 9'uncu cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Türk siyasi hayatının önemli figürlerinden biri oldu. Demirel'in en önemli özelliklerinden biri de şüphesiz kendine has üslupla sarf ettiği cümlelerdi.
• "Benim şapkam tatilde de çalışır."
Süleyman Demirel, 17 Haziran 2015'te saat 02.05'te solunum yolu enfeksiyonu ve kalp yetmezliği nedeniyle 91 yaşında hayatını kaybetti.
• "Bu fötr şapkayla 6 defa gittim, 7 kere geldim."
19 Haziran 2015'te Türkiye Büyük Millet Meclisi'ndeki devlet töreniyle Kocatepe Camisi'nde kılınan cenaze namazından sonra naaşı, memleketi Isparta'ya götürüldü.
Naaşı, ertesi gün memleketi Isparta, İslamköy'deki anıt mezar olarak tahsis edilen yerde toprağa verildi. 2019'da Süleyman Demirel Anıt Mezarı tamamlanarak ziyarete açıldı.
• "Bu şapkayı millet yarattı gardeşim."
1924…
Süleyman Demirel, Isparta’nın Atabey ilçesine bağlı İslamköy’de doğdu. İlköğrenimini doğduğu köyde, ortaokul ve liseyi Isparta ve Afyon’da bitirdi.
• "Kırk günde kabak yetişmez"
27 Mayıs 1960 darbesiyle görevden alındıktan sonra Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan ile birlikte idam edilen Başbakan Adnan Menderes'ten sonra merkez sağın lideri olan Süleyman Demirel, birçok açıdan siyasete damgasını vurdu.
• "Bir takım yürüyüşler oluyor diye asabınız bozulmasın, yürümekle sokaklar eskimez."
1940’lar;
1948’de Nazmiye Hanım ile evlendi.
1949’da İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi’nden mezun oldu. Aynı yıl Elektrik İşleri Etüd İdaresi’nde göreve başladı.
Sulama ve elektrik konularında araştırma yapmak üzere
ABD'ye gönderildi.
• "Memlekette benzin vardı da biz mi içtik."
1950’ler;
Devlet Su İşleri Barajlar Dairesi Başkanlığı’na atandı.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü’ne atandı.
• "GAP'ı gaptırmam."
1960’lar…
Serbest müşavir ve mühendis olarak çalıştı. Orta Doğu Teknik Üniversitesinde öğretim görevlisi oldu.
Adalet Partisi Genel İdare Kurulu üyeliğiyle siyasi kariyeri başladı.
Adalet Partisi genel başkanı seçildi.
Koalisyon hükûmetinde başbakan yardımcısı ve devlet bakanı olarak görev aldı.
1965 genel seçimlerinde Isparta Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne girdi.
Yüzde 53 ile Adalet Partisi’nin tek başına iktidar olması üzerine 41 yaşındayken Türkiye’nin 12’nci başbakanı olarak hükümeti kurdu.
• "Ege bir Yunan gölü değildir, Ege bir Türk gölü de değildir, binaenaleyh Ege bir göl değildir."
1970'ler;
İktidarın sürekli değiştiği bu yıllarda Süleyman Demirel, 10 yıllık süreçte 4 kez başbakanlık koltuğuna oturdu.
• "Elektriğin komünisti olur mu?"
1980’ler;
12 Eylül 1980’de gerçekleşen askeri darbeyle görevden uzaklaştırıldı ve yedi yıl yasaklı olarak siyaset dışı kaldı.
1987’de yapılan halk oylamasıyla siyasi yasaklar kaldırılınca Doğru Yol Partisi Genel Başkanlığı’na seçildi. 29 Kasım 1987’de yapılan genel seçimlerde Isparta milletvekili olarak yeniden TBMM’ye girdi.
• "Çaya yapılan zam değildir. Kalite ayarlaması yapıldı. Çayın kalitesi yükseltildi."
Siyasi tarihimizin en çarpıcı fotoğraflarından biri Süleyman Demirel ile Kenan Evren'in bu fotoğrafıdır.
Süleyman Demirel, o dönem orgeneral olan Kenan Evren'in gerçekleştirdiği 12 Eylül Darbesi'nde başbakanlık görevinden alınmış, 10 yıl boyunca siyaset yapma yasağına maruz kalmıştı.
Süleyman Demirel'in siyasi yasağının 1987'de yapılan referandumla kaldırılmasıyla Doğru Yol Partisi'nin genel başkanlığını üstlenmişti.
Bu fotoğraf, o günlerde bir 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı resepsiyonunda çekildi.
Süleyman Demirel'in yüzündeki ifade 7 yıllık birikimi en güzel şekilde anlatıyor.
• "Bana Türkiye’nin durumunu bir kelimeyle anlatın derseniz 'İyidir' derim. İki kelimeyle anlatın derseniz 'İyi değildir' derim."
1990’lar;
20 Ekim 1991’de yapılan genel seçimler sonrasında Doğru Yol Partisi ile Sosyal Demokrat Halkçı Parti’nin oluşturduğu 49’uncu Hükümet’te başbakan olarak görev aldı.
• "Mizah bir yumruktur, ne zaman kime vuracağı belli olmaz."
Süleyman Demirel, 16 Mayıs 1993’te, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından Türkiye’nin 9’uncu Cumhurbaşkanı seçildi. Demirel, 16 Mayıs 2000 günü görev süresini tamamlayarak cumhurbaşkanlığından ayrıldı.
• "Memleket meseleleri bir parkta oturarak halledilseydi, çok büyük bir park yaptırır, hep beraber içinde otururduk."
Süleyman Demirel, Türkiye'de 'En uzun süre başbakanlık yapan kişiler arasında üçüncü sırada yer alıyor.
• "Dünkü güneşle bugünkü çamaşır kurutulmaz."
Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Sayısı… 27
(1 Kasım 1923 – 9 Temmuz 2018 / 95 yıl)
Türkiye’de en uzun süre başbakanlık yapanlar:
• İsmet İnönü... 16 yıl 4 ay
• Recep Tayyip Erdoğan... 11 yıl 5 ay
• Süleyman Demirel... 10 yıl 10 ay
Dünyada en uzun süre başbakanlık yapan kişi... Bahreyn Başbakanı Al Halife (49 yıl)
Fotoğraf... Süleyman Demirel - İsmet İnönü
30'uncu, 31'inci, 32'nci, 39'uncu, 41'inci, 43'üncü, 49'uncu Hükümet'in başbakanlığını yürüten Süleyman Demirel, 7 hükümetle çok partili dönemin ''Hükümet kurma rekoru'nu elinde bulunduruyor.
• "Su mu daha değerlidir yoksa petrol mü? Tabii ki su daha değerlidir. Çünkü petrol içilmez ama su içilir."
BAŞBAKANLIK DÖNEMLERİ
• I… 27 Ekim 1965 - 3 Kasım 1969
• II… 3 Kasım 1969 – 6 Mart 1970
• III… 6 Mart 1970 – 26 Mart 1971
• IV… 31 Mart 1975 – 21 Haziran 1977
• V… 21 Temmuz 1977 – 5 Ocak 1978
• VI… 12 Kasım 1979 – 12 Eylül 1980
• VII… 20 Kasım 1991 – 16 Mayıs 1993
• "Güniz Sokak'ta Nazmiye ile tavuk besleyecek değiliz."
SÜLEYMAN DEMİREL'İN LAKAPLARI
• Baba
• Çoban Sülü
• Barajlar Kralı
• Morrison Süleyman
• Bir Bilen
• "Fırat'ın kenarındaki bir kuzudan ben sorumluyum."
ŞARKILARDA GÖNDERMELER
1992… Barış Manço’nun ‘Mega Manço’ adlı albümündeki ‘Süleyman’ adlı şarkıda.
1995… Fikret Kızılok’un ‘Yadigâr’ adlı albümündeki ‘Demirbaş’ adlı şarkıda.
• "İşiniz vardı da biz mi aldık?"
Süleyman Demirel, oldukça sosyal bir siyaset adamıydı.
Sık sık konserlere, sinemaya giderdi.
Bu fotoğraf Erol Büyükburç'un bir konserinde şarkıları Süleyman Demirel için seslendirirken görülüyor.
• "Galibiyetin sahibi çoktur, mağlubiyetin sahibi yoktur. Yenilgi yetimdir."
Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'i Esenboğa Havaalanı'ndan yolcu etti. Bu sırada gözlüğünün bir camı yere düştü.
• "Biz özel televizyonlara ‘hür olun’ dedik. ‘Çıplak olun’ demedik ki."
12 Eylül'de dokunulmazlığı kaldırılan Süleyman Demirel 5. Asliye Ceza Mahkemesi'nde hâkim karşısına çıktı.