10 Teknoloji devi 2022’de toplam 457 milyar dolar zarar etti!
Birçok küçük ülkeden çok daha fazla paraya sahip olan teknoloji milyarderleri için 2022 kasvetli bir yıl oldu. Milyarderlerin şirketleri zarar ederken, bireysel servetleri de bu yıl düşüş yaşadı. En büyük zararı 140 milyar dolar ile Tesla, SpaceX ve Twitter'ın CEO'su Elon Musk yaşadı.
Global çapta teknolojinin insan hayatındaki yeri giderek genişliyor. Bazı teknolojik ürünleri öylesine kanıksadık ki ‘bu yokken biz ne yapıyorduk’ cümlesi, en çok onlar için kullanılır oldu. Hal böyle olunca, teknoloji şirketlerinin kurucuları ve sahipleri de dünyanın en zengin insanları arasında yer almayı sürdürüyor. Ancak 2022 yılı dünyanın en zengin teknoloji devlerinin zarar ettiği bir yıl olarak öne çıktı.
PANDEMİ SONRASI DÜŞÜŞTELER
Koronavirüs pandemisi döneminde, teknoloji ürünlerine olan ilgi, talep ve gereksinim her zaman olduğundan çok daha yüksek seviyede artış gösterdi. Bu dönemde normal kazançlarının 2 katına yakın büyüyen şirketler de göze çarptı. Ancak 2022 yılında bu durum tersine dönmüş gözüküyor.
Dünyanın önde gelen şirketlerinin 10 yıldır süregelen ve son 3 yılda zirve yapan büyüme çizgisini yavaşlatması ve hisse senedi değerlerinin düşmesi ile birlikte teknoloji milyarderleri de önemli ölçüde etkilenerek bu yıl yüz milyarlarca dolar kayıp yaşadılar.
ÇİNLİLERİN ZARARI DAHA DÜŞÜK
Elbette tüm teknoloji şirketleri zararda değildi, özellikle Amerikalı isimler bu zarardan en çok etkilenenler olurken, listemizde öne çıkarttığımız Alibaba Grup’un kurucusu Jack Ma 6.05 milyar dolar ile en az zarar edenlerden olurken, TikTok'un ana şirketi ByteDance'in kurucusu Zhang Yiming ise senenin kazananlarından oldu. Çinli girişimcinin serveti 10 milyar doların üzerinde artış göstererek 55 milyar dolara yükseldi.
BAZI ÜLKELERDEN ZENGİNLER
Habertürk okuyucuları için Bloomberg Milyarderler Endeksi’nin rakamlarına göre, önde gelen 10 teknoloji devinin 2022 yılında ne kadar kayıp yaşadığını derledik. Aralarında dünyanın en zenginleri listesinde ilk sıralardaki Elon Musk, Jeff Bezos, Mark Zuckerberg gibi isimlerin yer aldığı bu 10 isim toplamda 457 milyar dolar zarar ettiler.
Ancak bu büyük kayıplara karşın halen içlerinde Hırvatistan, Litvanya, Kosta Rika, Slovenya, Sırbistan gibi ülkelerin de yer aldığı birçok ülkenin (Gayri safi yurtiçi hasıla) GSYİH’sinin çok daha üzerinde servete sahip olmaya devam ediyorlar.
Zarar edenler arasında yalnızca teknoloji devleri bulunmuyor. Milyarderler Endeksi’nde 163 milyar dolarlık serveti ile zirvede bulunan Bernard Arnault, 106 milyar dolar ile 5. sırada bulunan Warren Buffett, 86,9 milyar dolarlık servetiyle 10. sırada yer alan Mukesh Ambani ve 71,7 milyar dolarlık servetiyle 13. sırada bulunan Francoise Bettencourt Meyers de zarar eden milyarderler arasında yer alıyor. Ancak bu 3 zenginin toplam zararı olan 43 milyar dolar, tek başına Elon Musk’ın 2022’deki kaybı 140 milyar doların yanına dahi yaklaşamıyor.
İşte 2022 yılında teknoloji dünyasından öne çıkan 10 kaybeden milyarder:
ELON MUSK / TESLA – SPACEX - TWİTTER
Toplam kayıp: 140 milyar dolar
Şu anki net değer: 130 milyar dolar
Bloomberg Milyarderler Endeksi’nin zirvesindeki Bernard Arnault’un hemen arkasından gelen Elon Musk, 2022 yılında 140 milyar dolar kaybederek 130 milyar dolarlık servet ile ikinci sırada kaldı. Bu kayıp listede yer alan diğer bütün milyarderlerin ötesinde bir kayıp olarak dikkat çekti.
Tesla, SpaceX ve Twitter'ın CEO'su, 2022 yılının büyük bölümünü dünyanın en zengin insanı olarak geçirmişti ancak Tesla’nın hisselerinin aşağı yönlü hareketi ile başlayan düşüş, Twitter’ı satın almasından sonra gündeme gelen polemiklerle sürdü. Kargaşa, özellikle bazı Tesla yatırımcılarını huzursuz etti ve Musk'ı bir kez daha otomobil şirketine odaklanmaya çağırdılar.
JEFF BEZOS / AMAZON - BLUE ORIGIN – WASHINGTON POST
Toplam kayıp: 86,3 milyar dolar
Şu anki net değer: 108 milyar dolar
Jeff Bezos, Amazon ve Blue Origin’in kurucusu ve 2013 yılında 250 milyon dolara satın aldığı Washington Post’un sahibi. Bezos, geçtiğimiz yıl Amazon’un CEO’luk görevinden istifa etmiş olsa da en büyük hissedarı konumunda olmaya devam ediyor. 2022’de teknoloji hisselerinin çok sert şekilde düşüş yaşaması ve Amazon hisselerinin yaklaşık yüzde 50 oranında düşüşü ile birlikte bu yıl 86,3 milyar dolar kaybetti ve piyasadaki en kötü yıllarından birini yaşadı.
Amazon, koronavirüs salgını sırasında yaşadığı satışlardaki büyük artış bu yıl azaldığı için yüksek enflasyon ve yavaşlayan büyüme ile boğuştu. Şirket, teknoloji endüstrisini vuran işten çıkarmalara karşı bağışık değildi ve şirket bölümlerinden yaklaşık 10.000 kişiyi işten çıkartma sürecinde.
MARK ZUCKERBERG / META - FACEBOOK
Toplam kayıp: 81,1 milyar dolar
Şu anki net değer: 44,4 milyar dolar
2021 yılında dünyanın en zengin 6. kişisi konumundaki Mark Zuckerberg, 2022 yılında ciddi bir zararla karşı karşıya kaldı. Bu yıl yaklaşık 81 milyar dolarlık düşüş yaşayan Facebook’un kurucusu, Endeks’e göre altıncılıktan 25’inciliğe geriledi.
Geçen yıl ana şirketinin adını Meta olarak değiştirdiğini açıklayan Facebook için zorlu bir yıl oldu. Bir üniversite öğrencisi olarak kurduğu şirketi hala yöneten Zuckerberg, şirketin birbirine bağlı bir dijital dünyaya bir bakış açısı olan metaverse'e daha fazla odaklanmak için değişimini organize etti. Son dönemde davalarla da mücadele eden Meta, masrafları kısmaya çalıştığı için bu sonbaharda 11.000 işçiyi işten çıkarmayı planladığını açıkladı.
LARRY PAGE – SERGEY BRIN / GOOGLE - ALPHABET
LARRY PAGE
Toplam kayıp: 46.1 milyar dolar
Şu anki net değer: 82.3 milyar dolar
SERGEY BRIN
Toplam kayıp: 44,8 milyar dolar
Şu anki net değer: 78,8 milyar dolar
Sergey Brin ve Larry Page bu yıl toplamda 88 milyar dolar kaybederek ikisi birlikte Zuckerberg ve Bezos’un üzerinde yer aldı. Google'ın kurucuları ve ana şirket Alphabet'in mevcut yönetim kurulu üyeleri, 2019'da yönetici rollerinden ayrıldılar, ancak yine de özel bir oy hisseleri sınıfı aracılığıyla işletme üzerinde büyük bir etkiye sahipler. Alphabet, işe alımlarını yavaşlattı ve video oyunları için bulut akış hizmeti Stadia'yı kapattı.
BILL GATES / MICROSOFT
Toplam kayıp: 28,6 milyar dolar
Şu anki net değer: 109 milyar dolar
Microsoft'un girişimcisi ve kurucu ortağı 2022'de yaklaşık 29 milyar dolar kaybetti. Gates'in ortalama yüzde 20'lik düşüşü, bu yıl S&P 500'ün düşüşüyle neredeyse eşleşiyor, bu da milyarderin kayıplarının genel piyasa için geniş bir barometre ve ekonominin bir göstergesi ile büyük ölçüde izlendiği anlamına geliyor.
Gates'in yatırımları, birden fazla şirkette büyük hisseler, zengin gayrimenkuller ve büyük tarım arazileri de içerse de en değerli tek holdingi, bu yıl yaklaşık yüzde 30 oranında küçülen Microsoft olmaya devam ediyor. Microsoft'un bulut hizmetlerinin geliri, şirketin en son çeyreğinde yüzde 24 artarken, Windows işletim sistemi için satışlar yüzde 15 oranında düştü.
STEVE BALLMER / MICROSOFT – L.A. CLIPPERS
Toplam kayıp: 20,7 milyar dolar
Şu anki net değer: 84,9 milyar dolar
Microsoft'un eski CEO'su ve Los Angeles Clippers'ın sahibi, teknoloji devinin net değerine kaymasıyla bu yıl 20 milyar dolardan fazla kaybetti. Bu kaybın en büyük sebebi ise Ballmer'ın servetinin çoğunun, 2000'den 2014'e kadar CEO olarak görev yaptığı Microsoft'un hisselerine bağlı olması olarak görülüyor.
2014 yılında Microsoft'tan emekli olduktan sonra NBA takımlarından Los Angeles Clippers'ı 2 milyar dolara satın aldı. NBA’in en görkemli salonlarından bir tanesi olacak Intuit Dome'u inşa etmek için de 2 milyar dolar harcanacağı bildiriliyor.
LARRY ELLISON / ORACLE
Toplam kayıp: 16,6 milyar dolar
Şu anki net değer: 90,6 milyar dolar
Bu sene kaybeden yalnızca Microsoft olmadı. En büyük rakibi Oracle’ın sahibi Larry Ellison da 16,6 milyar dolarlık kayıp ile zarar eden teknoloji milyarderleri arasında yerini aldı. Ancak bu zarar Bill Gates’in neredeyse yarısı kadar oldu. Ellison’un son satın aldığı şirket Siebel’in kullanıcıları arasında dev bilişim şirketleri de var. Önceleri veri tabanı yazılımı konusunda büyük pazar payına sahip şirket, yaptığı satın almalarla profilini değiştirdi.
Larry Ellison da kişisel serveti ile dünyanın en zengin 15 iş insanından biri. Bill Gates'in en büyük rakiblerinden olan Ellison, jet uçaklarına ve yat yarışlarına da oldukça meraklı. Ellison özellikle yaşlılık konusunda yapılan araştırmalara destek oluyor.
Halen sahip olduğu 90,6 milyar dolarlık servet ile Larry Ellison 2022 yılı sonunda dünyanın en zengin insanları arasında 7. sırada yer almayı başarıyor.
JACK MA / ALİBABA - TAOBAO
Toplam kayıp: 6,05 milyar dolar
Şu anki net değer: 32,4 milyar dolar
Listemizde yer alan ve kayıp yaşayan Amerikalı milyarderlerin yanında Uzakdoğulu teknoloji devleri ortalamaya bakıldığında kazanç sağlamış gibi gözüküyorlar. Ancak Çinli Jack Ma 2022’yi az da olsa kayıpla kapatanlardan olarak dikkat çekti. e-ticaret alanında faaliyet gösteren ve dünyanın en büyükleri arasına adını yazdıran Alibaba Grubu’nun 17 arkadaşı ile birlikte kuruculuğunu yapan, 2003 yılında alışveriş sitesi Taobao'yu kuran 1964 doğumlu Çinli iş insanı, 2022 yılını 6,05 milyar dolarlık kayıp ile kapattı. Gençliğinde birçok iş başvurusundan ret cevabı alan Ma, 90'ların sonlarına doğru Yahoo!'nun kurucusu Jerry Yang ile tanışarak hayatının değişimini yaşadı.
Yahoo!’nun 2005 yılında Alibaba’nın yüzde 40 hissesini, 1 milyar dolara satın alması ve ardından 2014'te New York Borsası'nda (NYSE) yaptığı 24.7 milyar dolarlık hacimli halka arz ile tüm zamanların en büyük halka arzını gerçekleştirmesiyle Alibaba adından oldukça fazla söz ettirmişti. Pandemi süreci ile birlikte tüm e-ticaret siteleri gibi değer kazanmaya başlayan Alibaba da teknoloji sektöründeki yavaşlamadan nasibini alarak 2022 yılında değer kaybı yaşadı.
