Tüm dünyaya ün salmış efsane lezzet Akdeniz mutfağı neden sağlıklı?
Sağlıklı yaşamdan diyete en çok tercih edilenler arasında olan bol yeşilliklerin bulunduğu öğle ve akşam yemeklerinin baş tacı Akdeniz mutfağı birçok kişi için vazgeçilmezler arasında. Benzersiz lezzetlere sahip olan Akdeniz mutfağı coğrafi anlamda çok büyük ve geniş bir alana yayılmakla birlikte köklü bir tarihe de sahiptir ve kendi içinde sayısız çeşitlilik barındırır. Peki, neredeyse tüm dünyaya nam salmış bu efsane lezzet Akdeniz mutfağını sağlıklı yapan şey nedir?
Tüm dünyada ün salmış lezzetleriyle en beğenilen mutfak kültürlerinden biri haline gelen Akdeniz mutfağı, adından da anlaşılabileceği gibi Akdeniz çevresinde yaşayan farklı toplulukların damak zevkinden yola çıkılarak oluşmuştur. Bilim insanları, zeytinyağı ve yeşil salatanın Akdeniz mutfağının sağlık sırrı olduğunu tespit etti.
Yapılan araştırmalara göre zeytinyağı ve yeşil salatanın karışmasıyla nitröz yağ asidinin açığa çıktığı ve bu asidin de kan basıncını düzenlediği fark edildi.
ABD Ulusal Bilim Akademisi'nin yayınladığı makalede, zeytinyağındaki doymuş yağın yeşilliklerdeki nitrat ile birleşerek faydalı asitleri açığa çıkardığı ifade edildi.
Benzer şekilde kabuklu yemişler ve avokado ile yeşilliklerin karışımıyla da aynı asidin elde edildiği vurgulanıyor.
Yunanistan, İtalya, Türkiye ve İspanya gibi ülkelerin mutfaklarıyla özdeşleşen Akdeniz mutfağının kalp sağlığı için faydalı olduğu uzun süredir dile getiriliyor.
Akdeniz mutfağının temelini oluşturan taze meyve ve sebzeler, tahıllar ve zeytinyağı sağlıklı ve dengeli beslenmeyi de beraberinde getiriyor.
KAN BASINCI SALATAYLA DÜZENLENİYOR
Her bir malzemenin ayrı ayrı faydalı olduğu bilinse de, Akdeniz mutfağını bu kadar sağlıklı yapan şeyin ne olduğu ise tartışma konusuydu.
İngiltere'deki King's College London'da Kimyasal Tepkime Profesörü olan Philip Eaton, farklı gıdaların bir araya gelmesiyle açığa çıkan yeni bileşenlerin Akdeniz mutfağının esas sırrı olduğu sonucuna vardı.
Fareler üzerinde yapılan deneylerde, Akdeniz salatası yiyen kobay farelerin kan basıncında düşüş gözlendi. Nitröz yağ asidinin kan basıncını yükselten enzimleri bloke ettiği belirtiliyor.
Araştırmayı yürüten Eaton, "Aynı enzim insanlarda da var. Bu yüzden aynı olumlu etkinin insanlar üzerinde de gerçekleştiğini düşünüyoruz" dedi.
Eaton'a göre, Akdeniz mutfağının ciddi ölçüde yağ kullanılmasına karşın sağlıklı olmasının temel nedeni de karışımlarda oluşan kimyasal tepkimeler.
Araştırmanın bir sonraki aşamasında testlerin insanlar üzerinde yapılması planlanıyor.
AKDENİZ MUTFAĞININ BAŞ AKTÖRÜ OLAN GIDALAR
Lezzetli olduğu kadar oldukça da sağlıklı olan Akdeniz mutfağı, vitamin ve mineral bakımından son derece zengin gıdalar içeriyor. Uzmanlar, Akdeniz tipi beslenen kişilerin daha uzun ömürlü olduğuna işaret ediyor.
Akdenizliler hafif beslenme alışkanlıkları sayesinde kalp ve damar hastalıkları, kanser, şeker hastalığı, obezite gibi rahatsızlıklara çok daha nadir yakalanıyorlar.
Sağlıklı ve dengeli beslenmeyi mümkün kılan Akdeniz mutfağı incelendiğinde özellikle zeytin, yeşil salata ve buğdayın büyük bir rol oynadığı görülüyor. Bu tarım ürünlerinin de zaten tarihin ilk dönemlerinden bu yana bölgede yetiştirildiği ve kullanıldığı biliniyor.
Zeytin
Akdeniz, coğrafi koşullarından dolayı zeytin üretiminin en fazla olduğu bölgedir. Bu da doğal olarak yüksek miktarda zeytinyağı tüketimi olduğuna işaret ediyor. Sağlıklı yemeklerin ana hammaddelerinden olan zeytinyağı, Akdeniz mutfağında hemen her yiyecekte kullanıldığından adeta bir sos işlevi görür.
Buğday
Akdeniz ikliminin başlıca ögelerinden buğday, Akdeniz mutfağının en sevilen lezzetlerinden makarna, kuskus, pide, ekmek vb. unlu mamüllerin hammadesini oluşturur. Hemen her yemeğe eşlik etmek üzer servis edilen bu lezzetlerin sebze, meyve, peynir ve et ürünleri ile birlikte ayrı bir yemek olarak servis edildiğini de görebilirsiniz.
Zeytinyağlı ve buğdaylı ürünlerin yanı sıra Akdeniz kültüründe çok sayıda sebze ve meyve ile tahıl, et, süt ve deniz ürünlerinin de olduğunu söyleyebiliriz.
Taze sebzeler
Akdeniz mutfağına ait yemeklerde, taze sebze ve meyvelere yaygın olarak rastlanır. Ancak mevsiminde tüketmeye dikkat edilen bu ürünler, yemeklerde kavrulmuş halde, sotelenerek veya püre şeklinde kullanıldığı gibi taze olarak da servis edilir. Böylece pişirme sırasında vitaminlerin özünü kaybetmesinin önüne geçilmektedir. Domates, salatalık, marul, soğan, enginar, patlıcan bu anlamda en fazla tüketilen sebzeler olarak değerlendirilebilir.
Deniz ürünleri
Akdeniz mutfağının önemli bir protein kaynağı olan balık ve kabuklu deniz ürünleri, genellikle ızgarada veya fırında pişirilerek tüketilir. Sağlığa pek çok faydası olduğu bilinen deniz ürünleri içinde Akdeniz mutfağında kendine en fazla yer bulanlar ise somon, sardalya ve orkinostur.
Et ve süt ürünleri
Akdeniz mutfağını sağlıklı yapan faktörlerden biri de hiç şüphesiz ki kalsiyumca zengin süt ürünleridir. Süt ürünleri olarak Akdeniz yemeklerinde yoğurt ve peynirlerin önemli bir yere sahip olduğu rahatlıkla iddia edilebilir.
Et grubunda ise kümes hayvanları ve sığır etinin tercih edildiğini görebilmeniz mümkün. Et ürünleri yemeklerin ana malzemesi olarak kullanıldığı gibi yemeklere lezzet katmak için de kullanılmaktadır.
Baharat
Akdeniz Bölgesi’nde çok çeşitli otlar yetişmektedir. Bu otlar kimi zaman yemeklere tat katmak için kurutulur, kimi zaman da taze olarak servis edilir. Akdeniz lezzetlerine eşsiz tatlar katan otların başında fesleğen, kekik ve biberiye gelmektedir. Bu benzersiz lezzet vericilere ek olarak karabiber, kırmızıbiber, kimyon, çam fıstığı, nane gibi baharatlar da yaygın olarak kullanılmaktadır.
