Vitiligo nedir, neden olur? Vitiligo belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir?
Vitiligo, ciltte süt beyazı renginde lekelerin oluşmasına neden olan bir deri hastalığıdır. Alaca hastalığı ya da ala hastalığı olarak da bilinen vitiligo, çoğunlukla farklı yaşlarda ortaya çıkabilen genetik faktörlerin etkin olduğu bir hastalıktır. Peki vitiligo nedir? Vitiligo neden olur, belirtileri nelerdir, nasıl tedavi edilir?
Cilt üzerinde yama şeklinde beyazlıklar olarak kendini gösteren vitiligo ya da halk arasında bilinen adıyla alaca hastalığı, 100 kişiden birinde görülebilen bir durumdur. Vitiligo belirtileri, çoğunlukla cildin güneş ışığına maruz kalması sonucu görülmeye başlıyor. El-ayak-yüz gibi güneşi daha çok gören bölgelerde daha belirgin olarak ortaya çıkan lekeler, çoğunlukla küçük beyaz bir nokta olarak başlayıp büyüyebiliyor.
VİTİLİGO NEDEN OLUR?
Vitiligo hastalığı, cilde rengini veren pigmentlerin üretimi için gerekli olan melanosit hücrelerinin hasar görmesi ve işlevlerini yerine getirememesi sonucu ortaya çıkıyor. Yeterince pigment üretilememiş bölgelerde ortaya çıkan beyaz lekeler, çeşitli boyutlarda ve şekillerde oluşabiliyor. Pigment kaybına bağlı olarak lekelerin rengi ve yoğunluğu farklı olabiliyor.
Genetik faktörler, vitiligonun ortaya çıkmasında birincil etken olarak kabul ediliyor. Ancak stres, yaralanmalar, ateşli hastalıklar ve ciddi güneş yanıkları sonucunda da pigment oluşumunu destekleyen dokular zarar görebilir. Bu nedenlerle de vitiligo ortaya çıkabilir. Otoimmun (öz-bağışıklık) sistem ile alakalı hastalıklar olan pernsiyoz anemi (kansızlık), tip-1 diyabet, hashimato tiroidi, sedef hastalığı gibi durumlar da vitiligoyu tetikleyebilir.
VİTİLİGO ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Vitiligo, segmental vitiligo ve non-segmental vitiligo olarak iki farklı şekilde görülüyor. Segmental vitiligo, genellikle çocukluk çağında ortaya çıkar ve deri üzerinde belirli bir bölgede aniden beliren lekelere neden olur. Vücuda yayılma riski daha azdır ancak lekelerin görüldüğü alanın tedavisi görece daha zordur, bu yüzden mümkün olduğunca erken teşhis edilmelidir.
Non-segmental vitiligo ise vücudun çeşitli yerlerinde ortaya çıkan vitiligo çeşididir.
VİTİLİGO NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Vitiligo hastalığının teşhisi için bir dermatolog (cilt hastalıkları uzmanı) ile görüşmek gerekir. Muayenede görülen beyaz lekeler, wood ışığı denilen özel bir aygıtla tekrar incelenir ve ciltteki pigment yoğunlukları analiz edilir.
Genellikle wood bakısı yöntemi vitiligo hastalığının teşhisi için yeterlidir ancak bazı özel durumlarda deri biyopsisi de gerekli görülebilir.
Hastalığın diğer otoimmun rahatsızlıklarla bağlantılı olup olmadığının anlaşılabilmesi için teşhis sürecinde kan tahlilleri yapılması da istenebilir.
VİTİLİGO TEDAVİSİ NASIL OLUR?
Vitiligo hastalığı teşhis edildikten sonra, kişiye özel bir tedavi programı planlanır. Vitiligo tedavisinde asıl amaç, yeterince üretilemeyen pigmentlerin telafi edilmesini sağlayarak cildin kendi rengine kavuşturulmasıdır.
Deriye rengini veren melanosit hücrelerinin üretilmesini desteklemek için fototerapi (ışık tedavisi) veya excimer lazer uygulanabilir. Eğer vitiligo bağışıklık sistemi ile ilgili sorunlara bağlı olarak ortaya çıkmışsa, bağışıklığı desteklemek için antioksidan takviyesi de önerilebilir.
Pigment kaybını önlemek için vitiligo kremi kullanılabilir veya cildin lekeli bölgelerine uygulanan özel bir dövme yöntemi ile semptomları azaltmak yoluna gidilebilir. Her halükarda bir cilt doktoru, detaylı analizden sonra kişiye özel tedavi programını belirlemelidir.
