Bedellide kontenjan artırıldı: 225 bin
Bedelli askerlik konusunda yazdığım ilk yazıyla birlikte meselenin ne kadar çetrefilli ve gençlerimiz için yakıcı bir soruna dönüştüğünü de görmüş oldum. Arkasından başka yazılar kaleme aldım, çünkü gerçekten alileriyle birlikte gençleri ve geniş kitleleri ilgilendiriyor bu konu…
Meselenin özünde; bedelli askerlik yapmak için sırada bekleyen gençlerin üç talebi var: 1- Fiyatlar yüksek; bu enflasyon koşullarında ödeyemiyoruz. 2- Cezalar çok yüksek, bunları karşılamamız güç. 3-Kışla şartı kaldırılsın, temel eğitime gidip döndüğümüzde işimizi kaybediyoruz.
Bu başlıklara bağlantılı talepleri de sıralarsak;
- Bedelli askerlik başvurusunu yapıp salgın, hastalık veya ailevi nedenlerden dolayı iki ay içinde ücret yatıramayanlara veya başvurusunu iptal edenlere parası olsa dahi ikinci bir başvuru hakkı tanınmıyor.
- Belirli bir süre yoklama kaçağı ve bakaya kalan gençler yüksek tutarlar ödemeyi göze alarak bedelli affından yararlandı. Ancak bedelli affından yararlanıp askerlik görevini yerine getirmelerine rağmen hala haklarında bazı davalar açılabiliyor.
- 28 günlük temel eğitim verilen birliklerin belli kapasiteleri var. Başvuru yapmasına rağmen kontenjanların dolmasından kaynaklı olarak kura sonucu hak kazanamayanlar bakaya sayılıyorlar. Bekledikçe altı asteğmen maaşına endeksli olan bedelli ücreti ve cezalar artıyor. Yapılan hesaplar alt-üst oluyor. Biriktirdikleri para, ücreti karşılamıyor. Kredi kanalları da oldukça daralmış durumda. Açıkçası gençler gerekli mali kaynağı bulamıyorlar.
“O zaman gidip 6 ay zorunlu askerlik yapsınlar” diye de bakılabilir ancak yürürlükte bir yasa var ve bu gençlerin önemli bir bölümü iş-güç, bakmakla yükümlü olunan aile gibi zorunlu yaşam koşulları bulunduğunu söylüyor. Kimi dükkânını kimi ise geri dönünce tekrar bulamama korkusuyla işini bırakamıyor.
BAŞVURU 225 BİNİ GEÇTİ
26 Haziran 2019’da yürürlüğe giren ve bedelli askerliği kalıcı hale getiren yasa çıktığında; yoklama kaçağı, saklı veya bakaya durumdaki 550 bin kişiye af getirilmiş ve askerliği bedelli yapma imkânı sunulmuştu. Bu rezervin önemli bölümü eritilemedi; buna her yıl yeni eklenenler de var.
Bu yıl bedelli askerlik için 120-140 bin arası kontenjan ayrılmıştı. Başvuruların bu rakamı bir hayli aştığını ve bazı gençlerin kuraya kalacaklarını daha önce duyurmuştum. Bu yıl için bedelli askerliğe tam 225 bin genç müracaat etti. Bu durumda 100 bine yakın genç kuraya kalacaktı.
Yarın bedelli müracaatlarının sonucu açıklanacak. Açıklanmadan müjdeyi ben vermiş olayım… Bu yıl, bütün şartlar zorlanarak başvuranların tamamı 28 günlük temel eğitime alınacaklar. Yani parasını yatıran ve gerekli şartları taşıyan 225 bin gencimiz bedelliden yararlanabilecek.
Milli Savunma Bakanlığı, gençlerin mağdur olmaması için çok hassas ve titiz bir çalışma yürüttü. Temel askerlik eğitimi veren er eğitim birliklerinin sayısı ve kıtaya teslim olma periyotları artırıldı. Bu yılın bir benzeri çalışma önümüzdeki yıl da yapılacak. Başvuranların tamamına bedelli askerlik imkânı tanınacak. Müracaatını yapıp parasını yatırmış olanlar, önümüzdeki yılın değil, bir önceki yılın ücretleri üzerinden askere alınacak. Yıl sonuna kadar müracaatını yapıp kanun gereği iki ay içinde parasını yatıramayanlar ise yeni ücrete ve şartlara tabi olacaklar.
YÜKÜMLÜ İHTİYACINA BAKILACAK
İki yıldan sonra ne olacak? derseniz. İki yıl sonra Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yükümlü sayısına bakılarak tekrar bir bedelli değerlendirmesi yapılacak. Eğer bedelli dışında zorunlu askerlik için başvuranlar, yükümlü ihtiyacını karşılıyorsa yüksek kontenjanlı uygulamaya devam edilecek. Aksi durumda kontenjan düşürülecek ve başvuruya göre kura uygulamasına gidilecek. TSK’nın 6 aylık periyotlarla değerlendirildiğinde yılda 400 bin yükümlüye ihtiyacı var. Yani ilk altı ay 200 bin, ikinci altı ay 200 bin yükümlü ihtiyacı bulunuyor. Buradaki başvuru önemli ve istenilen seviyede değil. 6 aylık zorunlu askerlikten sonra bir yıla uzatmak isteyenler asgari ücretten aşağı olmamak koşulu ile er maaşı alabiliyor. Gerekli şartları taşıyan ve talep eden gençler, tezkere bırakıp askerlik mesleğinde kariyer de yapabiliyor.
Bedelli askerlik kanunu düzenlenirken şu bakış açısı gözetilmişti. Toplumda, “Parası olanlar askerlik yapmıyor, parası olmayanlar zorunlu askerliğe alınıyor” gibi bir bakış açısı var. Anayasal eşitlik ilkesi de gözetilerek öyle bir düzenleme yapalım ki, işi olmayan vatandaş da hem askerlik yapsın, hem de para kazansın.
Bu nedenle yetkililer, ekonomik sıkıntısı olanların, şartları zorlayıp; bir şeyler satarak, borçlanarak ya da kredi çekerek bedelli askerlik yapmak yerine 6 ayı zorunlu, ücretli olarak bir yıla uzatılmış askerliğe başvurmasını öneriyor.
6 ay zorunlu askerliği tercih edenler ise temel askerlik eğitimi alırken, bir yandan da birliklerde geri hizmetlerde görev yapıyorlar. Terörle mücadele operasyonlarında görev yapan muharip askerler, profesyonel olarak bu mesleği tercih edenlerden oluşuyor.
Unutmadan 6 asteğmen maaşına endeksli olan güncel bedelli ücretlerini, kaçak ve bakaya cezaları ile günlük idari para cezalarını da vereyim:
- Yeni bedelli temel ücreti 104 bin 84 TL, 16 Kuruş. Bu miktar ilk kez bedelli askerliğe başvurmuş; kaçak, saklı ya da bakaya olmayanlar için geçerli. Bu parayı yatıranlar, gerekli koşulları taşıyorlarsa 28 günlük temel eğitimden sonra askerliğini yapmış sayılacaklar. 104 bin TL’lik bedel, yılın ilk 6 ayı geçerli; yılın ikinci yarısı katsayıya göre yine artış yapılacak.
- Ek bedel ücreti aylık bin 517 TL, 89 Kuruş oldu. Bunu yıllık olarak hesapladığınızda, 18 bin 214 TL, 68 Kuruş ediyor. Her geçen yıl üzerine bu miktar kadar ekleniyor. Hesaplamalar bugünkü rakamlarla.
- Kaçak olanlara uygulanan günlük idari para cezası 20 TL, 31 Kuruş oldu. Aylık 609 TL, yıllık 7 bin 311 TL. Bu cezalar da her dönem güncelleniyor. Bu arada, kaçak ya da bakaya iken kendisi başvuranla, yakalananlara uygulanan cezalar da farklı. Kaçak kişinin yakalanması durumunda günlük idari para cezası iki katı, 40 lira 62 Kuruş olarak uygulanıyor.
KIŞLASIZ ASKERLİK ZOR
Bedelli bekleyen gençler, zorunlu ailevi durumları ve işlerinden olmamak adına 28 gün temel eğitim için kışlaya gitmeme ve bedelli ücretinde indirim talep ediyorlardı ancak şu aşamada böyle bir çalışma yok. Maalesef bu konuda beklenti içinde olanlara müjde veremeyeceğim. Çalışmayı ben yapmıyorum sonuçta ve dediğim gibi TSK’nın yükümlü askere de ihtiyacı var.
Askerliği bilenlerin değerlendirmelerine göre; iyi bir asker üç ayda verilecek temel eğitimle yetiştirilebiliyor. Yani üç ayda sıkı bir eğitimle; gençlere silah tutma ve kullanma, askerliğin temel kuralları, yanaşık düzen eğitimi verilebilir. 28 günlük eğitimin yeterli olmadığını savunanlar çoğunlukta… Gerektiğinde vatan savunmasında kullanılabilecek avcı bir asker üç ayda yetişiyor.
Gençler kışlada sadece askerlik sanatını değil; aynı zamanda vatan-memleket sevgisini, arkadaşlığı, zorluklarla baş etmeyi, disiplini, body’sini, yani silah arkadaşını korumayı; gerektiğinde vatanı ve silah arkadaşı için canını vermeyi, ülkü ve kader birliğini de öğrenip benimsiyor.
Bir tehdit olursa Türkiye’nin vatan için canını verecek, iyi eğitimli profesyonel askerleri var ancak bugün tehdit altında olmamamız yarın olmayacağımız anlamına gelmez. Ayrıca Ukrayna savaşı hemen yanı başımızda cereyan ediyor. Bu olaydan dersler çıkarmamız gerekir. Ukrayna ordusu, paralı askerlerden oluşan teçhizatlı ve modern silahları olan Rus ordusuna karşı, halkından oluşan askerleri ile etkili direniş gösteriyor. Bu nedenle ben zorunlu askerliği savunuyor ve önemsiyorum…
- Kalıcı hale geldiğinden beri bedelli askerlik ücretine yapılan artışlar şöyle:
HAZİRAN 2019: 31 BİN 219
TEMMUZ-ARALIK 2019: 33 BİN 230
OCAK-HAZİRAN 2020: 35 BİN 54
TEMMUZ-ARALIK 2020: 37 BİN 70
OCAK-HAZİRAN 2021: 39 BİN 788
TEMMUZ-ARALIK 2021: 43 BİN 150
OCAK-HAZİRAN 2022: 56 BİN 506
TEMMUZ-ARALIK 2022: 80 BİN 65
OCAK-HAZİRAN 2023: 104 BİN 84 TL.
