Kremlin rahatsız: Esad'ın sonu mu geliyor?
Londra’da bir açık artırmada ünlü İngiliz ressam David Hockneys’in “The Splash” adlı eseri 26 milyon avroya satıldı. Rus Gosnovosti gazetesi eseri alan kişiyi ifşa etti.
Bu kişi ülkesi açlıktan iç savaştan kırılan Beşar Esad’dı.
Tablo, yüzde 80’i fakirlik sınırının altında yaşarken ülkedeki evlerin yüzde 45’i ve hastanelerin yüzde 50’sinin yerle bir olduğu (bkz. Dünya Bankası) Suriye’nin başkentine doğru yola çıkmıştı.
Moskova’dan yavaş yavaş Esad ve ailesini eleştiren, ifşa eden haberler çıkıyor. Müttefik cephesinde Esad’ın gözden çıkarıldığı konuşuluyor.
Ancak alternatif bulmak ve koymak kolay olmayacak. Suriye’nin iç dinamikleri öyle zannedildiği gibi dışarıdan müdahaleye çok açık değil.
RIA-FAN haber ajansı geçen hafta bir Rus vakfının yaptığı ve bin Suriyelinin katıldığı anketten Esad’ın güçsüz olduğu ve ülkesindeki sorunları çözecek yeteneği olmadığı sonucunun çıktığını iddia etti.
Ankete katılanların sadece yüzde 31’inin Esad’ın çalışmalarını olumlu gördüğünü ve seçimlerde ona oy vereceğini söyledi.
RIA-FAN haber ajansı Evgeni Prigozhin'e ait. Prigozhin ayrıca Rus troll orduları ve Wagner Grubu’nun paralı askerlerine de sahip.
Esad aleyhinde haberleri yayınlamaya başlayan sadece o değil elbette.
Rusya’nın bir diğer medya patronu Aleksandr Aksenenok’e ait kurumlar da Esad ile hesaplaşıyor. Kaçınılmaz reformlara karşı geldiğini ve isteksiz yahut güçsüz olduğunu söylüyorlar.
MOSKOVA’NIN ALTERNATİFLERİ
Esad karşıtı cephede konuşlanan Rus medyası Şam’ı artık kimin yönetebileceğine dair spekülasyonları dile getirmeye başladı.
İlk sırada şu sıralar mallarına el konmaya çalışılan ve Esad’ın kuzeni olarak bilinen Rami Makhlouf var. Rusya ile güçlü ilişkileri olduğu biliniyor.
Kaplan lakaplı General Süheyl Hasan’ın ismi de öne çıkıyor. Muhalif siyasetçi Ahmed el Cerba’nın adı da anılan alternatif isimler arasında.
Rusya, Esad ile pek mutlu değil. Fakat asıl sorun, onun dışında pek fazla seçeneğin olmaması. Şam, Esad’ın Rusya’nın Suriye’ye yönelik yeni Anayasa’nın oluşturulması için gönderdiği komiteyi neden sabote ettiğini biliyor.
Moskova aslında Suriye politikasıyla Batı tarafından uygulanan siyasi izolasyonu kırmak ve Suriye’nin yeniden yapılandırılması için gerekli mali yardımları almak istiyordu. Fakat bunun için gerekli olan 250 milyar dolara ne Rusya ne de İran sahip.
Esad için zamansız tabii. Neredeyse ülkenin tümünü yeniden kontrol altına aldı ancak yandaşları halihazırda bu kadar uzun süre neler için mücadele verdiklerini sorguluyor.
Esad geçtiğimiz hafta “açlık” ifadesini kullandı ve Ticaret Bakanı'nı görevden aldı. Suriye para birimi ise serbest düşüşte. Suriye’nin en zengini Esad’ın kuzeni Rami Makhlouf bile açık bir şekilde Esad’ı eleştirdi.
RUSYA’YA ŞANTAJ MI YOKSA REST Mİ?
Rusya-Suriye ilişkilerinde rahatsız edici bazı çatlaklar ortaya çıkmaya başladı. Güvenlik birimleriyle sıkı ilişkileri olduğu bilinen Suriye Parlamentosu Sekreteri Halid el-Abud Suriye’de ulusal birliğin nasıl sağlanacağına dair kendisine has bir yöntem buldu:
Moskova’dan gelen olumsuz haberlerin ardından el-Abud Rus ordusunu bir gerilla savaşıyla tehdit etti: “Esad isterse Putin’i tarih kitaplarından silebilir” dedi.
El-Abud Kremlin’in kendi iradesini Suriye yönetimine dikte edemeyeceğini zira Rusya’nın siyasi geleceğinin Suriye yönetimine bağlı olduğunu açıkladı.
Milletvekili, 30 binden fazla takipçisinin olduğu Facebook’ta “Esad Putin’e kızarsa ne olur?” başlıklı biz yazı yayınladı. Rusya’nın Suriye hükümetine yönelik baskılarını dile getirdi. Kendisi İran yanlısı görüşleri ile tanınıyor ve Şam’ın geleneksel müttefikinin Hizbullah olduğunu ifade ediyor.
Söz konusu paylaşımda, “Putin, Esad’ın kendisine bölgesel ve dolayısıyla uluslararası düzeyde önemli bir oyuncu olma fırsatını veren kişi olduğunun farkında” ifadelerine yer verdi. El-Abud, Suriye liderinin öneminin yeniden gözden geçirilmesinin Rusya yönetiminin itibarını zedeleyeceğini iddia etti.
El-Abud Şam’ın artık Moskova ile ilişkileri değil, Tahran ile ilişkileri önceleyebileceğini söylüyor. “Esad’ın Putin’in silahlı kaosa karşı ya da terörle mücadelede savunmasına ihtiyacı yok” ifadelerini kullanıyor.
Öte yandan El-Abud, Suriye’deki Rus varlığının yalnızca ABD’nin müdahalesini önlemek için gerekli olduğunu vurguluyor.
Bu açıklamalar Şam yönetiminin resmi görüşünü ifade ediyor. Zira Esad’ın mahrem 3 adamından biri el-Abud. Esad yarın öbür gün “Rus işgaline” karşı mücadele sloganını dillendirirse şaşırmamalı.
Ayrıca bu paylaşımlar, Arap Cumhuriyeti’nde görevli Rus askerlerin hayatlarını doğrudan tehdit eder nitelikte.
Fakat el-Abud, Rus Silahlı Kuvvetleri’nin gücünü fazla hafife alıyor ve Esad’ın kızgın olması durumunda Tartus Deniz Üssü’nde birkaç saat bile dayanamayacaklarını söylüyor. Kremlin’in siyasi anlamda Şam’a yönelik herhangi bir dayatma hakkına sahip olmadığına inanıyor.
Bu siyasi ayrışma nereye gider, şimdilik kestirmek zor. Ama Türkiye’ye düşen Libya ve Suriye ile ilgili değişken, farklı senaryolara da hazır olmak, mevcut ittifakları mutlak kabul etmeden tedbirler geliştirmek olsa gerek. Bakalım Ortadoğu’da daha neler göreceğiz.
