Havalimanının elektriklileri

Dikkatli okurlar hatırlayacaktır.

Yeni Atatürk Havalimanı faaliyete geçmeden önce bu havalimanında kullanılacak yakıt ikmal pompa araçlarının elektrikli olacağını ve bu araçların Türkiye’de elektrikli otomobilin öncüsü, elektrikli traktörü dünyada ilk kez yapan Önder Yol tarafından üretileceğini yazmıştım.

Birkaç gün önce Önder Yol aradı ve “Yazdığınız araçlar büyük bir başarı gösterdi. Beklentileri aşan bir performans sergiledi. İsterseniz gidip beraber görelim neler yaptıklarını” dedi.

Sözleştik ve Yeni Atatürk Havalimanı’nda buluştuk.

Aprona çıkmama izin veren kartı boynuma taktım ve bir yanımda Önder Yol, diğer yanımda İGA Akaryakıt’ın Genel Müdürü Hüseyin Arslanoğlu ile aprona çıktık.

ÇEVRECİ, ÖNCÜ, EKONOMİK

Orada öğrendim ki, bu projenin asıl fikir babası Hüseyin Arslanoğlu.

“Nereden geldi aklınıza” dedim.

“Yeni ve modern bir havalimanı yapıyorduk. Burada öncü olmak gerekiyordu. Gelecek vizyonu koymak gerekiyordu. Dünyada hiçbir havalimanında olmayan bir şey yapmak istedik. Çevreci yaklaşımımızın altını çizmek istedik. Karbon ayak izi artık kurumlar açısından önemli bir ölçüt ve biz bunu küçültmek için ne yapabiliriz diye düşündük.”

“Maliyet düşürmek için değil miydi yani” diye sordum.

“O da bir etkendi elbet ama asıl önceliğimiz çevreci bir vurgu yapmaktı. Bu projeyi yönetime sunarken de asıl çevreye vurgu yaptık.”

Peki maliyette bir avantaj var mı?

Elektrikli araçların yatırım maliyeti daha fazla. Dizel motorlu kamyonlardan hemen hemen 2,5 kat daha fazla. Ancak çok kısa sürede yatırımı geri döndürüyor. 2 yıl içinde yatırımı çıkarıp geri kalan 8 yıllık kullanım boyunca müthiş bir maliyet düşüşü sağlıyor.

Elektrikli yakıt ikmal araçları kararı alınınca araştırmaya başlamışlar. Dünyanın çeşitli ülkelerinden bu işi yapabilecek firmalar ile temasa geçmişler.

Önder Yol ve şirketi akıllarına en son gelen şirket olmuş. Çünkü yerli bir firmanın bunu yapabileceğini başta düşünmemişler.

İKİ FİRMA ELELE

Ancak Önder Yol tüm rakiplerinden çok daha üstün bir teklif sunmuş

Sonra projenin detaylarına geçilmiş.

Menzil çok önemli olmadığı için maliyeti düşürmek şarj süresini kısaltmak amacıyla Lityum Demir Fosfat aküler tercih edilmiş. Bu akülerin bir diğer özelliği de hızlı şarj olmaları ve patlama, yanma gibi risklerinin olmaması.

Şasi BMC’den alınmış ama aslında Çin üretimi.

Elektrikliye tüm dönüşümü Önder Yol yapmış.

Arkasındaki son derece karmaşık bir sistem olan akaryakıt pompası da ilk kez yerli olarak üretilmiş.

Daha çok itfaiye araçları, çöp toplama kamyonları, vidanjör ve kanal açma araçları imalatında uzmanlaşmış İzmirli Katmerciler firması yakıt pompası için seçilmiş.

Katmerciler'in bu konuda uzmanlığı olmadığı ama yeteneği olduğu için bir Belçika firmasından uçak yakıt pompası konusunda know how alınmış.

Son derece karmaşık bir makine olan pompa tamamen Türkiye’de ve dünyadaki en yüksek standartlarda imal edilmiş.

Yakıt içindeki nano seviyedeki suyu bile tespit edip filtre edebilecek kapasitede, uçak yakıt sistemindeki basınç sınırlarını asla aşmayacak şekilde imal edilen pompalar şu anda dünyada kullanılan en üst teknoloji ve insan hatası olasılığını en aza indirmek için gereğinden fazla sensörlerle donatılmış vaziyette.

SEKTÖRÜN EN MODERNİ

Hüseyin Arslanoğlu bunu “Uçak altında, yakıt veren personelin aynı dikkat seviyesini sürekli koruyamayacağını öngörerek, gözleme değil teknolojiye dayalı bir sistem var burada. Bununla insan hatası ihtimalini ortadan kaldırmaya çalıştık” diyor.

Yeni Atatürk Havalimanı’nda 50 adet elektrikli yakıt ikmal aracı var.

Başlangıçta her türlü ihtimal göz önüne alınarak 10 adet de dizel motorlu yakıt ikmal aracı hazırlanmış.

Havalimanının ilk açıldığı günlerde yakıt ikmal teknisyenleri alışık oldukları dizel araçları da tercih etmişler.

İlk aylarda ikmalin yüzde 20’si dizel pompalarla yapılmış. Ancak bugün bu oran yüzde 1’e yakın. Tüm ikmal elektrikli yakıt ikmal araçları ile yapılıyor desek yeridir.

Önder Yol’un elektrikliye çevirdiği araçlar sadece tekerlekleri çevirmek için değil, pompalarını çalıştırmak için de elektrik gücü kullanıyorlar.

Araçlardaki tüm hidrolik sistemler de elektrikle tahrik ediliyor.

Araçların hiçbir yerinde patlamalı bir motor yok.

2 GÜN HİZMET 1 SAAT ŞARJ

Yakıt pompa araçları Önder Yol’a verilen iş tarifine göre özel olarak yapılmış.

Araçlar 50 kwa’lık bataryaları ile 170 km menzil ve 40 uçağa yakıt pompalama yapabiliyorlar.

Bu da iki gün durmadan çalışabilmesi demek.

Sonrasında 1 saatlik şarj ile yeniden 2 gün çalışacak enerjiyi depolayabiliyorlar.

Elektrikli yakıt pompa araçları ile havalimanın açıldığı günden bu yana 206 bin 415 uçağa ikmal yapılmış. Bu yapılan toplam ikmalin adet olarak yüzde 97,6’sı.

Yine bu elektrikli araçlarla uçakların yakıt deposuna pompalanan yakıt miktarı 1 Mart itibarı ile tam tamına 2 milyon 443 bin 380 ton.

Önder Yol, İGA Akaryakıt’a verdiği araçlar için 8 yıl garanti vermiş.

Ancak iddiası o ki, 8 yılın sonunda kamyonlar belki yüzde 10 kapasite kaybına uğrayacaklar ama en az bir 5-6 yıl daha çok rahatlıkla hizmette kalabilecekler.

777’YE 130 TON YAKIT

Bizim de apronda olduğumuz sırada elektrikli yakıt pompa aracı ile bir Boenig 777 ER’a yakıt ikmali yapılmasını izledik.

Uçağın altına gelen pompa aracı önce yerdeki yakıt borusuna bağlanıyor sonra hortumlar uçağın kanatlarındaki depo kapaklarına bağlanıyor.

Ve yakıtı basınçla pompalıyor.

Ancak bu basıncın 50 barı geçmemesi gerekiyor. Fazlası uçağın yakıt sistemlerine zarar verebilirmiş.

“Niye atmosferik pompalamıyorsuz?” diye sordum.

Sorduğuma pişman oldum.

Atmosferik pompalama halinde 130 ton yakıt alan bir Boeing 777’nin yakıt ikmalinin kaç saat süreceğini düşünemedim.

Oysa yüksek basınçlı pompalama ile 30 dakika içinde tüm ikmal tamamlanabiliyor.

130 ton Türkiye’deki en fazla yakıt satan benzin istasyonunun günlük toplam satışından fazla.

BERLİN’DE DÜNYAYA ANLATACAKLAR

Operasyon o kadar başarılı ki, şimdi önümüzdeki günlerde Berlin’de yapılacak bir havacılık fuarında İGA Akaryakıt ve Önder Yol yapılacak özel bir oturumda dünyanın önde gelen havalimanı işletmecilerine bu operasyonu anlatacaklar.

Yine Yol ve Katmerciler tarafından yapılacak olan bir deneme aracı da kısa süre sonra Barcelona Havalimanı'nda test amaçlı hizmete başlayacak.

Türkiye elektrikli otomobili nasıl ne zaman yapar başarılı olur mu olmaz mı bilmiyorum.

Ama İGA Akaryakıt’ın vizyonu, Önder Yol ve Katmerciler’in ortak başarısı ile bu konuda dünyaya öncü olabilecek ve satış yapabilecek noktaya gelmiş bulunuyoruz.

Bu vizyonu ortaya koyan Hüseyin Arslanoğlu’nu da bu vizyonu gerçekleştiren Önder Yol’u da kutluyorum.

Bu gezinin sonunda İGA CEO’su Kadri Samsunlu ile bu konu üzerine epey sohbet ettik.

Onu da sonra yazayım.

*

NE ZAMAN ADAM OLURUZ?

Hayallerinin peşinden koşanların tökezleseler bile düşmediklerini anladığımız zaman.