Son günlerin en popüler tartışması corona virüsü dünyaya yaydığı için Çin’e açılacak bir dava ve bu dava sonucu Çin’in trilyonlarca dolar tazminata mahkum edilmesi.
Bu mümkün mü?
Pek kolay görünmüyor.
Çin’e böyle bir nedenle dava açılmasını sağlayacak bir uluslararası hukuk düzenlemesinin varlığı çok tartışmalı bir durum.
Belki BM’nin yargılama organı Lahey Adalet Divanı bu işe bakabilir.
Ancak Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi daimi üyesi Cin’in yargılanmasının sonucunu Çin kabul eder mi?
Etmeyen Çin’e nasıl bir yaptırım uygulanabilir?
Bunlar çok tartışmalı ve muhtemelen imkansız konular.
Bunun yanı sıra Çin Halk Cumhuriyeti de başından beri bu duruma karşı savunmasını yapmaya başladı bile.
ABD Başkanı Trump’ın ilk günden beri özellikle vurguladığı “Çinli virüs” sıfatına karşın Çin de “Bu virüsü Amerikalı askerler getirmiş olabilir” diyor. Herkesin gözü ise salgının başladığı Wuhan’da ve buradaki baş şüpheli Wuhan Mikrobiyoloji Enstitüsü’nde.
ÇİN VİRÜSÜNDE FRANSIZ PARMAĞI MI?
Wuhan Mikrobiyoloji Enstitüsü 1950’lerin ortasında kurulmuş bir kurum.
Burayı baş şüpheli konumuna getiren ise 2015’te buraya eklenen P4 kategorisindeki bir laboratuvar.
P4 ya da Amerikan değerlendirmesine göre BSL4 en tehlikeli virüslerle uğraşan laboratuvarlara deniyor. Patogen 4 ya da Bio Safety Level4 (biyolojik güvenlik derecesi) demek aşısı ve ilacı olmayan en tehlikeli virüslerle bile uğraşma yetisine ve güvenlik donanımına sahip laboratuvar demek.
Ancak burada mesele Çin’le sınırlı kalmıyor ve devreye Fransa giriyor.
Çünkü Çin, Wuhan’daki enstitüde P4 düzeyinde bir laboratuvar kurmaya karar verdiği zaman bu işi Fransa ile birlikte yapıyor.
Fransızların ünlü Pasteur Merieux şirketi ile birlikte.
2015 yılında başlayan çalışmalar 44 milyon dolarlık bir yatırımla tamamlanıyor ve P4 kategorisindeki virüs laboratuvarı 2017 yalında Fransız bakanların katılımı ile tam olarak açılıyor.
Açılışından bugüne kadar da buradaki tüm eğitimleri Merieux ve 50 Fransız uzman veriyor.
Yani içeride ne olup bittiği Fransızların bilgisi hatta kontrolü dahilinde.
Yani bir manada Çin’e karşı açılacak davada Çin’le birlikte sanık sandalyesine oturması muhtemel ülke Fransa.
Zaten Fransa aşırı sağı bu konuyu gündeme getirmiş vaziyette ve Fransız hükümetlerini, Çin’e bu konuda destek vermekle suçluyorlar.
Yani iş biraz karışık, biraz çok taraflı.
Bu arada bir de minik bilgi.
Çin’deki bu laboratuvarı kuran Fransız Meriux, Sanofi’nin çatısı altında.
Sanofi ise Covid tedavisinde de işe yaradığı ortaya çıkan Hidroksiklorokin etken maddeli meşhur ilacın üreticisi.
Burada bir şey ima ettiğimi sakın ha düşünmeyin.
3 kuruşluk 40 yıllık ilacı satmak için böyle bir virüsü saldılar deme gibi bir niyetim yok.
Ancak aşı arama çalışmalarında Sanofi’nin önemli bir yeri olduğu kesin.
