Pecunia non olet

Yukarıdaki yazının başlığını ve bitişini biraz anlatmak gerekiyor.

Bu aynı zamanda umumi tuvaletlere Batı’da “Vespasyen” denilmesinin de hikayesidir.

1. Yüzyılın 2. yarısında Roma İmparatoru olan Vespasian, sıkıntıda olan Roma ekonomisini canlandırmak için çeşitli vergiler koymak zorunda kalmıştı.

Bunlardan biri de “İdrar Vergisi” idi.

Romalıların sokaklara işemesinin de önüne geçmek için bir grup görevli Roma sokaklarında ellerinde kovalarla dolaşıyor, çişi gelen Romalılar bu kovalara işiyor ve hizmet karşılığında kovaya belirlenen miktarda para atıyorlardı.

Bu para Hazine’ye ciddi bir gelir oluşturdu.

Ancak daha sonra İmparatorluk tahtına oturacak olan oğlu Titus babasına tepki göstererek “Hazinenin parası sidik kokuyor” eleştirisi getirdi.

Baba Vespasian’ın meşhur yanıtı aslında belki de Kapitalist anlayışın temellerini attı: “Pecunia non olet.”

Yani “Paranın kokusu yoktur.”

NOT: Bu hikayeyi 1980 yılında bana anlatan daha sonra Mitterand'ın danışmanlığını da yapan Sorbonne Felsefe Profesörü Oliver Abel'di.

Büyük veya küçük pek çok şirket yabancı ortaklıklar kurmak isterler.

Bir ülkeyi de şirket gibi görüyorsanız eğer o ülkenin de sahip olduğu varlıklarda yabancılarla ortaklık yapmak istemesi çok normaldir.

Bir şirketin yabancı ortak istemesinin, şirketin azınlık veya çoğunluk hissesini yabancılara ya da yeni ortaklara satmasının farklı nedenleri olabilir:

1. Şirketin büyüme potansiyeli ve büyümeyi sağlayacak fikir ve inovasyonları vardır ama yeterli sermayesi yoktur. Bu yolla sermaye elde eder ve büyür. Böylelikle oransal olarak hisse azalsa bile gerçek değer olarak artar.

2. Şirketin yeni piyasalara açılma arzusu vardır ve bu piyasalara hakim ve bu piyasaları bilen bir ortak alarak iş hacmini genişletir.

3. Şirket nakit akış sorunu yaşamaktadır. Pahalı kredi kullanmaktansa sermaye girişi sağlayarak bu sorunu çözmeye çalışır.

4. Şirketin büyüyen işleri yönetecek tecrübe ve birikimi yoktur. Bu tecrübeye sahip ortak alarak işin geleceğini güvenceye almak isteyebilir.

5. Şirketin sahibinin kendisinden sonra işi emanet edebileceği bir mirasçısı yoktur ya da ona güvenmemektedir. Şirkete iyi bir ortak alarak kendisinden sonra da işin devam etmesini ve mirasçılarının en azından kârdan pay alarak hayatlarını idame ettirmelerini sağlamak istemektedir.

6. Şirket sahibi artık yorulmuştur. Hayatını yaşamak istemektedir. Şirketin belirli bir hissesini satar. Gelen parayla yıllardır çalışmaktan fırsat bulamadığı lüks ve zevk hayatına yönelir. Çocukları bu duruma çok kızar ama adamın umuru olmaz. Her şeyi o yapmıştır. Sefasını da o sürecektir.

Tabii bu son iki örnek bir ülkenin varlıklarını satış gerekçesi olamaz.

O yüzden onları kale bile almıyoruz.

Diğer makul seçeneklerden hangisi onu da kimse söylemedi bize.

Asıl mesele ise şu.

Bu gibi şirket satışlarında değer belirleme mekanizmaları vardır.

Türkiye bu mekanizmalardan hangisi ile varlıklarının değerini belirlemiştir?

Türkiye önemli konuları değil saçma sapan şeyleri gündem meselesi yapıp, tartışmaya bayılıyor.

Son konumuz bir genç oyuncunun çok konuşulan bir partiye katılması ile ilgili söylediği “Parti parti gezen kızlardan değilim. Kıçına kadar minik etek giymiş kızla benim kültürüm aynı olur mu?” sözleri.

Neymiş efendim, o da mini şort giyiyormuş, dekolte fotoğraflar çektiriyormuş.

Evet.

Tüm bunları yapıyordur. Kesin.

Ama zaten Türkiye böyle bir yer değil mi?

Olgun sanatçısı her türlü herzeyi yiyip, umre fotoğrafı paylaşır, dönüşte herze yemeye kaldığı yerden devam eder.

Danışmanı alkol yasağını savunur, sonra bir partide zurna gibi içerken fotoğrafı ortaya çıkar.

Örnekleri çoğaltın çoğaltabildiğiniz kadar.

O yüzden boş verin bu kızcağızın mini etekle ilgili sözlerini.

Bu memlekette söylenenleri fazla ciddiye almayın.

Gereksiz yere üzülürsünüz.

İnsan olmadan adam olunmayacağını anladığımız zaman.