Aşılar

Aşı ile ilgili yazdığım halde sormaya devam ediyor okurlar.

Sorular şu iki ana başlık altında devam ediyor.

1. Bakan Koca’nın dediği gibi 11’inde aşılar vurulmaya başlar mı gerçekten?

2. Hangi aşı daha güvenilir, Çin aşısını olabilir miyiz?

3. Aşı olanlar hastalık bulaştırmıyor mu?

4. Aşı olduktan ne kadar zaman sonra etkili oluyor?

5. Aşı etkisini ne kadar koruyor?

11’İNE ZOR YETİŞİR

Uzmanlardan aldığım bilgilere dayanarak sırayla yanıtlayalım.

Bakan Dr. Fahrettin Koca’nın 11 Aralık tarihini neye dayanarak verdiğini bilmiyorum. Ancak bildiğim bugün yani 4 Aralık itibarı ile Türkiye’nin sipariş ettiği ve Türkiye’de de 3. Faz denemeleri yapılan Çin aşısı dahil hiçbir aşının 3. Faz yani geniş ölçekli insan denemeleri tamamlanmadı ve 3. Faz verileri açıklanmadı. 3. Faz testler tamamlanıp, veriler paylaşıldıktan sonra ülkelerin yerel ilaç otoriteleri (Türkiye’de İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu-TİTCK) verileri inceleyecek ve uygun görürse onay verecek.

Bunun 11’ine yetişmesi zor görünüyor. TİTCK onayı olmadan bu aşılardan herhangi biri denek olmayan birine enjekte edilemez. Bu kadar net.

ÇİN AŞISI ESKİ USUL

Hangi aşıya güvenebiliriz meselesine gelince.

Daha önce de yazdığım gibi şu anda en ileri aşamada olan 3 aşıya, Çin’in Sinovac, ABD’nin Moderna ve Alman-ABD Biontech aşılarının üçü de güvenilir bulunuyor.

Bunlardan ikisi MRNA aşısı. Yani daha önce aşı üretimde pek kullanılmamış yeni bir teknoloji ve RNA parçası kullanarak üretilmiş sentetik aşılar.

Çin aşısı ise çocukluğumuzdan beri olduğumuz etkinliği yok edilmiş gerçek virüslerle yapılan klasik aşılardan.

Yani bildiğimiz, olduğumuz aşılardan.

Etkinliklerini bilemem ama yan etki açısından Pasteur’den beri bilenen bir aşı türü.

60 YAŞ ÜZERİNDE OXFORD

Çin aşısının 60 yaş üstü 3. Faz denemelerinin olmaması sadece bu yaş grubu açısından önem taşıyor. Sinovac bu durumla ilgili de bir yayın mutlaka yapacaktır.

Astra Zeneca’nın Oxford’la beraber geliştirdiği aşı ile ilgili daha önce “Şimdilik” bu aşıyı olmayın diye yazmıştım.

Bunun nedeni İngiliz Sağlık otoritelerinin firmadan daha fazla bilgi açıklamasını istemeleriydi.

Ancak şunu söyleyebilirim ki, 60 yaş üstü için en etkili COVİD 19 aşısı Astra Zeneca’ınki gibi görünüyor.

Ben şahsen bu üç aşıdan hangisi elime geçse onu olurum.

AŞININ ETKİSİ 21 GÜN SONRA

Aşılar aşı olan kişinin taşıyıcı-bulaştırıcı olmasını engelliyor mu sorusu ise şimdilik çok net bir yanıta sahip değil.

İlk bilgiler aşının bulaştırıcılığı engellemediği yolunda.

Aşının koruyuculuğu ise ilk dozun enjeksiyonundan 21 gün sonra ikinci dozdan 1 hafta sonra başlıyor. Yani aşıyı olduktan sonra 21 gün boyunca temizlik, maske, mesafe devam etmeli.

Aşının etkinlik süresi ise şimdilik muamma.

Çünkü aşı yeni bulunduğu için, vücutta ürettiği antikorların ne kadar süre vücutta kaldığı ve seviyesini koruduğu belli değil. Şimdilik 6-8 ay arası. Ancak Biontech’ın kurucusu Dr. Uğur Şahin “Yıllarca koruyacağına inanıyorum” diyor.

Virüs mutasyona uğrarsa aşı etkinliğini yitirir mi sorusuna ise “Küçük mutasyonlar etkinliği etkilemez. Daha büyük mutasyonlarda ise her yıl aynı temel üzerine yeni aşı üretilir” yanıtını vermek mümkün.