Aşı soruları, aşı sorunları
Geçen hafta Salı günü 1 hafta tatil yapacağımı söyledim Ekrem İmamoğlu ile yaptığımız programı kapatırken.
Duymayan okurlar günlerdir “Bir sorun mu var?” diye soruyor.
Yok arkadaşlar, bir sorun yok.
Sadece sizin “Umumi Arzu” üzerine dün tatile ara verip yazdım ki, sorun olmadığını görün.
Sadece tatildeyim.
Haziran’da da tatil yaptım ama yazı yazmaya devam ettim.
Bu kez yazı da yazmayayım dedim.
Ne mümkün.
Değerli okurlar, yazı yazdığım zaman o tatil tatil olmuyor.
Mecburen gündemi izliyor, birçok kişi ile gün boyu telefonla konuşmak zorunda kalıyor, günün bir bölümünü de bilgisayar başında geçirmek zorunda kalıyorsunuz.
Bu da tatilin vereceği özgürlük hissini ortadan kaldırıyor.
Günü istediğiniz gibi değerlendiremiyor, ailenize kaliteli bir zaman ayıramıyorsunuz.
Bugün ise yazısız tatile gönüllü bir ara veriyorum.
Önemli bulduğum bir konu ile ilgili, sizden gelen yoğun sorulara yanıt vermek maksadıyla yazıyorum.
İki ay kadar önce Corona salgınında yeni ve çok büyük bir dalgaya dikkat çekmiş, Türkiye’de sayıların özellikle turizm sezonu gözetilerek saklandığını, COVID 19’a yakalananların sayısının rekor kırdığını ama istatistik tutulmadığı için sayıların net olarak belli olmadığını ve açıklanmadığını yazmıştım.
Nitekim benim bu konudaki yazılarımdan sonra Sağlık Bakanlığı durumu giderek kabullendi ve hasta sayıları eksik gedik de olsa açıklanmaya başladı ve vakalardaki artışın 40 katı bulduğunu Bakanlık kabul etti.
Ardından da yeni bir aşılama kampanyasına start verildi, randevular açıldı.
AŞILARIN TARİHİ GEÇTİ Mİ?
Okurlardan da yoğun bir şekilde sorular geldi.
- Aşı olalım mı?
- Bu aşılar işe yarıyor mu?
- Aşıların tarihi geçmiş olabilir mi?
Bugünkü yazımı tüm bu sorulara karşılık bulabildiğim yanıtları vermek için yazıyorum.
Yazıyı bugün acilen yazmamın nedeni “Aşıların tarihi geçti mi?” sorusu.
Çok açık söyleyeyim.
Türkiye’nin elindeki Biontech’in mRNA aşısı Comirnaty aşılarının büyük bölümünün son kullanım süresi Temmuz ayı itibarıyla dolmuş vaziyette.
Aşı olmaya giderseniz, son kullanım tarihini kontrol ettiğinizde büyük ihtimalle 22 Temmuz günü son kullanım süresinin dolduğunu görebilirsiniz.
Sağlık Bakanlığı, sağlık kuruluşlarına bu aşıların bir süre daha uygulanabileceğini bildirdi.
Kullanılabilir mi?
Genel bir kabul olarak, pek çok ilacın ve aşının tedbiren erken bir zamana yazılmış son kullanma tarihlerinden sonra da kullanılabildiği biliniyor.
Bazı özel ilaçlar hariç pek çok ilaç son kullanma tarihinden sonra da etkisini uzunca bir süre gösterebiliyor. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı’nın eldeki ilaçları bir süre daha kullanma isteği kabul edilebilir gibi görünmekle beraber aslında üretici Pfizer/Biontech’in bununla ilgili bir açıklama yapması gerekiyor.
ESKİ AŞI İŞE YARIYOR MU?
Aşılar işe yarıyor mu sorusunun yanıtını ise tüm dünya merak ediyor.
Aşıların, özellikle de mRNA aşılarının Omicron’a kadar işe yaradığı en azından hastalığı hafif atlatmayı sağladığı konusunda oluşmuş bir konsensüs vardı.
Ancak şu anda Omicron’un alt varyantlarına karşı eski aşıların ne derece etkili olduğu giderek bir bilinmezlik olmaktan çıkmaya başladı.
Omciron’un alt varyantları BA.1, BA.2, BA.4 ve BA.5 30 değişik mutasyon içeriyor.
Ve son veriler Biontech’in BNT162b2 mRNA ve Moderna’nın mRNA-1273 aşılarının bu yeni varyantlar karşısında çok da etkili olmadığını gösteriyor.
Küçük ve genel olarak sağlık çalışanı gruplar arasında yapılan araştırmalara dayanan bu veriler ciddi yayınlarda yer aldı.
Ve bu iki aşıda da “Yenilemeler” yapılması gerektiği artık aşikar.
Çok da bilimsel detaya girmeden sorunun yanıtı şu.
Mevcut aşı, egemen virüs haline gelen yeni varyantlara karşı pek de etkili değil.
Üretici firmaların, yeni varyantlara karşı, bunlara karşı da koruyuculuk içeren yeni aşılar üretmesi şart.
Bu arada Türkiye’de tarihi geçmiş aşıların kullanımı tamamlandıktan sonra yeni parti aşı gelecek mi ya da eğer yeni varyantlara karşı etkili mRNA aşıları geliştirilirse Türkiye bunlardan edinecek mi sorusunun yanıtını ancak Sağlık Bakanlığı verebilir.
Hakkında hiçbir saygın yayında bilgi verilmeyen ve son derece yetersiz denek sayısı ile ortaya atılmış olan yerli aşı Turkovac’ın bu yeni varyantlara karşı etkili olup olmadığını sormayın.
Beni de güldürmeyin.
