Havalimanında 'Kapı Biti' olmayın!
Havalimanları ve uçaklarda en fazla rahatsızlık sebebi kaba davranışlarıyla görgüsüz ve bilgisiz kişilerin diğer yolcuların keyiflerini kaçırdıkları hadiseler dikkat çekiyor. Öyle ki bu rahatsız edici davranışlar yüzünden çıkan tartışmalar bazen yolcuların uçağı kaçırmasına bile neden olabiliyor.
ABD’li davranış bozukluğu uzmanı, yazar ve Mannersmith Etiquette Consulting davranış bozukluğu okulu sahibi Jodi R.R. Smith’in de havalimanlarında yolcu davranışlarını araştırdığı ilginç bir çalışması var. Kendi seyahat tecrübelerim ile Smith’in değerlendirmelerini sentezleyerek yolcuların havalimanlarında yaptığı 8 görgüsüz yolcu davranışına dikkat çekmek istiyorum.
1-Yavaş Davranmak, Hazırlıksız Olmak
Havalimanlarında Türkiye’de olduğu gibi terminale giriş kontrolünde, bilet işlemlerinin yapıldığı check-in kontuarlarında beklerken, pasaporttan geçerken veya uçuş öncesi güvenlik kontrolünde hazırlıklı olmanız gerekir. Uçuş kartı, kimlik hazırlanması, çantadan elektronik eşyaların ve sıvıların ayrıştırılması, kemer ve uyarı olması durumunda ayakkabıların çıkarılması gibi. Kuyruktaki bir yolcunun sıranın kendine geldiği ana kadar bu tür hazırlıkları ve işlemleri yapmayarak akan kontrol sisteminin bekletilmesine sebep olması kaba yolcu davranışı olarak görülüyor. Zaten diğer yolcuların ve görevlilerin ona bakışları da bu kabalıktan rahatsızlığı ortaya koyar.
2-Havalimanı Çalışanlarına Hakaret Etmek
Havalimanı ve havayolu çalışanları mesai saatleri boyunca en fazla öfkeli ve sinirli yolcularla uğraşırlar. Herhangi bir rötar anında veya kaybolan bagajınızın durumu hakkında ilk tepki göstereceğiniz görevli genelde hadiseyle en az ilgisi olandır. Dolayısıyla ulaşabildiğiniz görevli kişiye hakaret ederek sorununuza çözüm bulamayacağınızı bilmeniz gerekir. Davranış Bozukluğu Uzmanı Jodi R.R. Smith, “Orada görevliye kaba davranırsanız, oradaki kişi size yardımcı olmaktan daha fazla kaçar. Eğer ona güler yüzle yaklaşır, iyi konuşursanız probleminiz daha hızlı çözülür” tespitini yapıyor. Ben de Güntay Şimşek olarak bu hususu çok test etmişliğim var. Mesela geçen yıl Nisan ayında İstanbul Havalimanı’ndan Bodrum’a yapılacak tarifeli seferin gecikmesi nedeniyle çıkan tartışmada bir yolcu haksız yere personele hakaret etmişti. Yer hizmetleri şirketi Çelebi, yolcuya dava açtı. Dava sonucu yolcuya bin 740 lira para cezası verildi. Bu yaşanan hakaret olayı medyaya yansıdığı için haberdar olduk. Her gün buna benzer çok hadise yaşanıyor.
3-Güvenlikte Öne Geçmek
Havalimanlarındaki güvenlik kontrol noktaları yolcuların en sevmediği yerlerin başında geliyor. Güvenlik işlemi kadar, yolculara güvenlik noktalarında kaba davranılması da rahatsızlık konusu. Ayrıca yolcuların da buradaki kurallara uymada sorun çıkarması görev yapan personeli bir süre sonra gerginleştiriyor. Kısır döngü şeklinde personelde tüm yolculara kaba davranmaya başlıyor. Yolcular sistemli bir şekilde kontrolden geçse, personelde sorunlu yolcuları diğerleriyle karıştırmazsa fazla sorun olmayacaktır. Ancak güvenlik kontrollerinden geçiş sırasında en büyük kabalık, sizden sonra eşyalarını veren yolcunun sizin geçişinizi beklemeden önünüze geçmesi ve kendi eşyasını sonra koymamış gibi daha önce geleceğini düşünmesidir. Bu tür yolcular davranış bozukluğu olan yolcu sınıfına giriyor.
4-Güvenlik Sonrası Oyalanmak
Güvenlik kontrolünün öncesi kadar sonrası da önemli. Bazen güvenlik sistemine takılıp uzun süre beklemeniz gerekebileceği gibi eşyalarınız yeniden kontrolden de geçirilebilir. Her aşamada sabırlı beklemek en doğrusu. Ancak güvenlikten geçtikten sonra oyalanma, eşyaları geç toparlama da hem diğer yolcuları hem de görevlileri rahatsız eder. Güvenlik ekibinin sizden çıkarmanızı istediği kemer, ayakkabı veya bilgisayar gibi eşyalarınızı kontrol cihazından aldıktan sonra, yolcular için hazırlanmış bölüme geçip toparlanmanız gerekir. Eğer eşyalarınızı almadan güvenlik cihazının yanında ayakkabı giymeye, kemer takmaya, çanta düzenlemeye çalışırsanız “kaba yolcu” olarak anılmayı hak edersiniz.
5-Çağırılmadan Sıraya Girmek
Uçağa biniş için çağrı yapılmadan, daha uçağın kapısı açılmadan sıraya geçen yolcuların bu eylemi davranış bozukluğundan kaynaklanıyor. Yer hizmetleri görevlisi ilk olarak özel durumu olan yolcuları çağırıyor. Daha sonra havayolunun yolcu profiline göre; first, business, premium, ekonomi sınıflarını ve sadakat kartı sahipleri anons edilen sıralamaya göre uçağa biniş için davet ediliyor. Özellikle geniş gövde uçaklarda arka ve önden birden fazla kapıdan biniş olabiliyor. Ekiplerde yolcuların koltuklarına daha kolay ve hızlı yerleşmeleri için belli bir sistemi uygulamak istiyorlar. Ama daha bu çağrı yapılmadan kapının önünde bekleyen yolcular oluyor. İşte bu durumda havacılıkta kabalık olarak görülüyor. Böyle davranış sergileyen yolcular ‘Kapı Biti’ olarak adlandırıyor.
6-Fazla Koltuk İşgal Etmek
Havalimanlarında fazla koltuk işgal eden yolcular da görgüsüz olarak nitelendiriliyor. Mesela üçlü veya dörtlü koltuğu tek başına zapt etmek başlı başına bir davranış bozukluğu olarak gösteriliyor. Özellikle uçağa biniş kapısında, yolcuların kapının açılmayı beklediği süreçte bu durumu pek yapmak mümkün olmasa da tek koltuk bile işgal etmek görgüsüzlük oluyor. Yolcular yanlarındaki bir koltuğa çantalarını diğerine yiyeceklerini koyuyorlar. Eğer üç koltuk işgal edeceksiniz havalimanının boş bölgelerinde konuşlanmanız gerekiyor. Yoksa kaba yolcu olarak adlandırılıyorsunuz.
7-Tester ürünleri Tüketmek
Havalimanı gümrüksüz (dutyfree) alışveriş noktalarında bulunan tester ürünlerini test etmek için değil de adet haline getirip bitirircesine kullanan yolcular da kaba ve görgüsüz olarak görülüyor. Özellikle parfüm, deodorant gibi açık ürünleri üstlerine yıkanırcasına sıkan yolcular havalimanı personeli ve diğer yolcular tarafından kaba bulunuyor.
8-Havalimanında Dengesiz Bahşiş Vermek!
Havalimanı işletmecileri veya onlara bağlı olarak taşıma / porter (hamallık) hizmeti veren görevliler çoğu havalimanında bulunuyor. Çantalarınızı kendiniz taşıyabiliyorsanız onlardan haberiniz olmaz. Eğer eşyanız çoksa onlar sizi bulur. “Yardıma ihtiyacınız var mı?” diyerek yanaşırlar. Havalimanlarında bedelini ödeyerek taşıma hizmeti veren bir paket alabileceğiniz gibi sadece bahşiş usulü çalışanlardan yardım da alabilirsiniz. Böylece uzun bir seyahat için havalimanına geldiğinizde yolculuğun başında yorulmazsınız. Görevli bagajları kontuara taşır, teslim işlemine kadar sizi büyük bir yükten kurtarır. Eğer bir yerden geliyorsanız da terminal dışında aracınıza kadar eşyanızın taşınmasına yardımcı olur. İşte bu hizmeti veren görevlilere bahşiş vermek havalimanının kendi içindeki kurallarından biridir. Eğer çok fazla bagaj taşıtıp, az bahşiş verirseniz görgüsüz sınıfına girersiniz. ABD havalimanlarında yaygın olduğu şekliyle de bu görgüsüzlük yüzünüze vurulabilir.
